Inspirerend, verbindend en nieuwsgierig
Een leven lang leren

Nectar 1.1 sociaal gedrag en communicatie

Nectar H1 Gedrag

1.1 Sociaal gedrag/ communicatie

1 / 39
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

In deze les zitten 39 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 7 videos.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

Nectar H1 Gedrag

1.1 Sociaal gedrag/ communicatie

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Video

Intro
In het introfilmpje zag je een voorbeeld van sociaal gedrag en tevens een voorbeeld van leergedrag, namelijk conditioneren.
Leergedragingen komen terug in Nectar 1.3 en 1.4

Over sociaal gedrag gaat Nectar 1.1

Slide 3 - Tekstslide

Leerdoelen en begrippen 1.1
  • de functie van sociaal gedrag kunnen uitleggen
  • het verband tussen sociaal gedrag en overlevingskansen uitleggen

Begrippen
gedrag, handeling, sociaal gedrag, signalen, communiceren, geritualiseerd gedrag, balts, dreiggedrag, territoriumgedrag,  rangorde, pikorde, imponeergedrag, verzoeningsgedrag

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Tekstslide

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Tekstslide

Ritueel gedrag
* tussen soortgenoten
* signalen en daaropvolgend gedrag in min of meer vaste        volgorde
* b.v. baltsgedrag (voortplantingsgedrag) of begroetingsgedrag. Nu met de Corona-crisis merken we hoezeer we hechten aan rituelen...je mag elkaar geen hand meer geven en 1,5 m afstand houden!

Slide 11 - Tekstslide

Geef eens een voorbeeld van een ritueel gedrag bij je vriendengroep.

Slide 12 - Open vraag

Goed of fout: Door baltsgedrag wordt de persoonlijke ruimte verkleint zodat er eerder bereidheid is om te paren
A
goed
B
fout

Slide 13 - Quizvraag

Slide 14 - Tekstslide

Communicatie
Door het uitwisselen van signalen kunnen individuen binnen 1 soort met elkaar communiceren. Soortgenoten begrijpen elkaars signalen.
* signalen zijn prikkels waarmee dieren en mensen het gedrag van soortgenoten willen beïnvloeden
* "taal"


Slide 15 - Tekstslide

Weet jij welk signaal er wordt gegeven?

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Tekstslide

0

Slide 18 - Video

Baltsgedrag
Doel: voortplanten met eigen soort, ze zijn soortspecifiek

Door balts neemt motivatie voor paring (voortplantingsdrang) toe en agressie tussen partners verminderd. Dit agressie-gedrag is terug te zien in balts door afwisselend aanvallen en vluchten (voorbeeld de zigzagdans van Stekelbaarsjes). 
Ook voedingsgedrag bij balts zichtbaar, bv. eten geven aan partner.

Slide 19 - Tekstslide

Slide 20 - Video

Opdracht
Lees Nectar 1.1 en maak de begrippenlijst + voorbeeld op de volgende slides 


Slide 21 - Tekstslide

Begrippen + voorbeelden
Begrip
Omschrijving
Voorbeeld
gedrag
handeling
sociaal gedrag
signaal

Slide 22 - Tekstslide

Begrippen + voorbeelden
Begrip
Omschrijving
Voorbeeld
geritualiseerd gedrag
balts
dreiggedrag
imponeergedrag

Slide 23 - Tekstslide

Begrippen + voorbeelden
Begrip
Omschrijving
Voorbeeld
pikgedrag
verzoeningsgedrag

Slide 24 - Tekstslide

Geritualiseerd gedrag
De handelingen bij de balts worden vaak overdreven, omgevormd en/of versneld uitgevoerd, zodat ze een signaalfunctie krijgen

Bronst = de bereidheid tot paren bij zoogdieren

Slide 25 - Tekstslide

Territoriumgedrag
  • Door een territorium te vormen wordt een zekere hoeveelheid voedsel of ruimte veiliggesteld
  • Territorium vermindert conflicten tussen soortgenoten
  • Mannetje verdedigt het gebied tegen binnendringende soortgenoten
  • Dreiggedrag op de grens

Slide 26 - Tekstslide

Slide 27 - Video

Een kolibri (vogel) kan op verschillende manieren laten zien dat een stukje grond zijn territorium is. Noem twee mogelijk manieren (2 antwoorden kiezen)
A
Zingen
B
Slapen
C
Dreigen
D
Eten

Slide 28 - Quizvraag

Rangorde
  • Imponeergedrag: zich zo groot en indrukwekkend mogelijk maken. Vaak door dominant mannetje
  • Verzoeningsgedrag staat vaak tegenover het dreiggedrag van dominante mannetje: een signaal dat de agressie van dominante mannetje doet afnemen

Slide 29 - Tekstslide

0

Slide 30 - Video

Slide 31 - Tekstslide

24. Twee soorten gedrag zijn: baltsgedrag en territoriumgedrag.

Tot welk soort gedrag behoort het kwaken van de kikkers zoals in de tekst beschreven wordt?
A
Alleen tot baltsgedrag
B
Alleen tot territoriumgedrag
C
Zowel baltsgedrag als territoriumgedrag

Slide 32 - Quizvraag

De volgende dia bevat een extra video hoe je de rangorde kunt bepalen in een groep

Bedenk eerst zelf het antwoord bij de volgende opdracht en bekijk daarna de video.

Slide 33 - Tekstslide

Wie is de meest dominante aap?

Slide 34 - Tekstslide

0

Slide 35 - Video

Maak Nectar 1.1 
opdr. 1, 4 en 7 t/m 11

Slide 36 - Tekstslide

Uitleg video
De volgende video geeft tot minuut 15 nog extra uitleg bij paragraaf 1.1  (Bekijk alleen als je dit nodig hebt)

Slide 37 - Tekstslide

Slide 38 - Video

Wat wil je de volgende les nog extra uitgelegd krijgen?

Slide 39 - Open vraag