VPRO week 2

• VPRO
• MBO
• Studiejaar 2

VPRO

Lesplanning:

- Vragen over examens?

- Uitleg ethische dilemma's

- Opdracht ethische dilemma's

Waar denk je aan bij het woord 'beroepsethiek'?

Ethiek

Ethiek = Nadenken over goed handelen

Beroepsethiek = Reflectie op het handelen over wat moreel verantwoord is bij kwesties waarmee je in je werk te maken krijgt. 

Centraal staat altijd de vraag: waar doe je goed aan in deze situatie?

Over welke beroepsethische kwestie heb jij het afgelopen jaar in jouw stage nagedacht/ben jij tegen aan gelopen?

Jij begeleidt binnen jouw stage Janne (9 jaar). Janne vertelt aan jou dat ze thuis straf krijgt wanneer ze niet doet wat haar papa en mama willen. Soms krijgt ze dan geen avondeten of moet ze voor straf een half uur buiten in de kou staan.

Wat ga je doen met deze informatie? Geef een korte motivatie.

Beroepsethische kwesties

In beroepsethische kwesties speelt altijd het volgende mee:

Beroepsgeheim = De cliënt moet er op kunnen vertrouwen dat je integer bent
Zwijgplicht = Je mag niet 'zomaar' zaken doorspelen naar anderen
Verschoningsplicht = Je hebt een spreekplicht in uitzonderlijke gevallen. 

Bovenstaande kan leiden tot een ethisch dilemma

De beroepscode biedt hierin handvaten. 

Ethische dilemma's 

Je spreekt van een ethisch dilemma wanneer:
 - Je verschillende keuzes hebt
- De keuzes hebben zowel wenselijke als onwenselijke consequenties.

Er is geen pasklare oplossing, het zijn afwegingen waardoor je een keuze maakt.
Intervisie binnen het team leidt niet altijd tot gezamenlijke overeenstemming vanwege
 verschil in referentiekader.

Voorbeeld:

Is het verantwoord om ouders met ernstige psychiatrische problemen zelf voor hun baby te laten zorgen, of is het beter om de baby op voorhand uit huis te plaatsen om het risico op emotionele schade en ontwikkelingsproblemen te voorkomen?
Wanneer is het al dan niet gerechtvaardigd in te grijpen in de privésfeer?

Dilemma methode 

= een praktische methode voor ethische reflectie in een groep. 
Hierdoor kan je gezamenlijk een keuze maken waarbij je rekening houdt met het beroepsgeheim, verschoningsrecht, spreekplicht en de geldende beroepscode. 

Bestaat uit vier stappen:

1. Formuleren van het dilemma
2. Formuleren van de ethische vraag
3. Onderzoeken van de mogelijkheden
4. Afwegingen en keuzes maken. 

Dilemma methode 

1. Formuleren van dilemma

Bespreek met elkaar de volgende vragen:

• Wat is precies de situatie? Wat is er aan de hand? Wat is het ethische dilemma? En waarom en voor wie?
• Beschrijf de situatie in één zin, en vanaf twee kanten. 

Voorbeeld: Als ik collega X deze informatie geef, schend ik het vertrouwen van mijn cliënt; als ik de informatie niet geef, ben ik niet collegiaal

2. Formuleer de ethische vraag, 

Bij deze stap bespreek je welke waarden en normen in het geding zijn. Voorbeelden van waarden zijn integriteit, autonomie, respect, privacy.

• Schrijf de waarden op vanuit de verschillende perspectieven en de daarmee samenhangende belangen (hulpverlener, cliënt, familie, medebewoners, organisatie). 
• Formuleer de ethische vraag aan de hand van de volgende vraagwoorden: Mag ik, moet ik, kan ik…? 

Voorbeeld: Mag ik informatie over de cliënt doorgeven aan mijn collega of niet?

Dilemma methode 

3. Onderzoek de mogelijkheden. 

• Welke mogelijkheden zijn er om uit het geformuleerde dilemma te komen (zie stap 1)?
• Noem de mogelijkheden zo mogelijk vanuit verschillende perspectieven (zie stap 2).
  
• Schrijf de mogelijkheden in steekwoorden op.
  
• Wat zijn jouw handelingsmogelijkheden, bijvoorbeeld vanuit de richtlijnen in de beroepscode? Wat zijn daar de voor- en nadelen van?

4. Maak een afweging en keuze

• Welke waarden en normen wegen het zwaarst?
  
• Welke mogelijkheid (stap 3) sluit hierbij aan en biedt een opening uit het dilemma?
  
• Naar welke beslissing neig je (wat weegt het zwaarst?) en hoe kun je deze beslissing verantwoorden?
• Wat is je besluit individueel en als team?