Montage: verhaal vertellen

• Kunst
• Culturele en kunstzinnige vorming
• +2
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2-5

Introductie

Dit is een les uit de lessenreeks 'Dit is film' van Eye Filmmuseum. Met 'Dit is film' ontdekken je leerlingen de taal van film. Aan de hand van klassieke en moderne filmfragmenten, actieve opdrachten en kijk- en luistervragen onderzoeken ze het effect van montage, camera, geluid en art direction op de kijkbeleving. In deze les ontdekken de leerlingen hoe je met montage een logisch filmverhaal vertelt. Aan het einde van de les passen leerlingen hun opgedane kennis toe in een filmopdracht.

Instructies

In de les worden filmfragmenten afgewisseld met vragen over de film. Neem de les vooraf door. 

Leerdoel

• Leerling herkent montage in film.
• Leerling kan zelf met behulp van drie montagetips een logisch filmverhaal vertellen en monteren.

De les is geschikt voor (creatieve) mbo, vmbo-t/havo/vwo en sluit aan bij het vak CKV.

Dit is een les van Eye Filmmuseum

Verhaal vertellen

Montage

De les duurt ongeveer 15 min. (exclusief doe-opdracht van ongeveer 60 min.)

Vraag

Luister

Kijk

Informatie

Opdracht

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je er op klikken. Er zijn vragen en kijk-, doe- en luisteropdrachten.

In deze les ontdek je hoe je met montage een goedlopend verhaal kan maken.

Wat is montage?

Leerdoel: In deze les ontdek je hoe je met montage een goedlopend verhaal kan maken.

Bespreek met de leerlingen het leerdoel van deze les: vandaag gaan we ontdekken welke rol montage heeft in vertellen van een verhaal in een film. We gaan aan de hand van verschillende filmfragmenten onderzoeken hoe je met montage een soepel lopend verhaal kan vertellen en of wij dat zelf ook kunnen maken.

Voordat we daar mee beginnen:

• Wat is montage?
  (Montage is de ordening van beelden en geluiden in een film. De montage wordt gedaan door een editor in een studio, die ordent samen met de regisseur de geschoten beelden tot een geheel.)

   Rafiki, Wanuri Kahiu (2019)

   Samual, Tami Ravid (2005)

Vergelijk de volgende twee filmfragmenten. In welk filmfragment is de verhaallijn goed te volgen? Hoe komt dat? 

Kijkvraag bij fragment uit de film: Rafiki en Samual

• Vergelijk de volgende twee filmfragmenten. In welk filmfragment is de verhaallijn goed te volgen? Hoe komt dat? 

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

In de montage wordt de verhaallijn gemaakt door de shots in de juiste volgorde te plaatsen. In de volgende slides ga je aan de hand van 3 tips ontdekken hoe je, net als in de film Rafiki, een verhaal kan vertellen met montage. 

Welk fragment vond jij leuk om naar te kijken? Beargumenteer je antwoord.

In welk filmfragment is de verhaallijn goed te volgen? Hoe komt dat? 

Hoezo heeft de filmmaker van Samual volgens jou gekozen voor deze montage?

Fragmenten bespreken

• Welk fragment vond jij leuk om naar te kijken? Beargumenteer je antwoord. (eigen antwoord van leerling)
• In welk filmfragment is de verhaallijn goed te volgen? Hoe komt dat? (In Rafiki is de verhaallijn beter te volgen, dit komt doordat o.a.:
  1. de scenes zijn hetzelfde vormgegeven
  2. de actie staat centraal in het beeld
  3. het geluid komt overeen met de beelden)
• Hoezo heeft de filmmaker van Samual gekozen voor deze montage? (om de kijker dichter bij de gevoelswereld van Samual te brengen)

In het eerste fragment is continuiteitsmontage toegepast. Dit is een vorm van filmmontage waarbij speciale aandacht wordt besteed aan de continuïteit. Deze wijze van monteren van film- of videobeelden wordt toegepast door vrijwel elke Hollywood-filmmaker. Het doel van de continuïteitsmontage is het vertellen van een logisch verhaal wat makkelijk te volgen is voor de kijker. De montage is zo vloeiend dat je deze bijna niet opmerkt (onzichtbare montage). In de volgende slides ga je aan de hand van 3 tips ontdekken hoe je, net als in de film Rafiki, een logisch verhaal kan vertellen met montage. 

Tip 1. De locatie en de setting van de scene is duidelijk.

Kijk het fragment op de volgende slide voor een voorbeeld.

Hoe wordt hier de situatie en locatie duidelijk?

Kijkvraag

De kijker wordt aan het begin van de scene/verhaal geïntroduceerd met de situatie of context. Kijk op de volgende slide voor een voorbeeld uit de film Rafiki. Hoe wordt hier de situatie en locatie duidelijk? 

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Tip 1. De locatie en de setting van de scene is duidelijk.

Hoe werd de situatie en locatie duidelijk gemaakt in het fragment?

Nabespreken kijkvraag

• Hoe wordt hier de situatie en locatie duidelijk? (In het fragment worden een aantal sfeerbeelden getoond, waarmee duidelijk wordt waar de scene zich afspeelt. Een locatie/situatie wordt in een film geïntroduceerd door sfeerbeelden of een totaalshot.)

Tip 1

Om een goed verhaal te vertellen in film is het belangrijk om de kijker duidelijk te laten weten wat de situatie en locatie van een verhaal is. Dit doe je door sfeerbeelden of een totaalshot.

 

Bekijk op de volgende slide tip 2. 

Tip 2. De actie is altijd het middelpunt van het beeld.

Tip 2

De actie is het belangrijkste in de scene en krijgt ook het meeste aandacht in beeld. Zorg dat de actie daarom altijd in het midden van beeld is.

Tip 3. Shot-reverse-shot

Shot-reverse-shot is een filmtechniek waarbij twee personages naar elkaar lijken te kijken, doordat ze in tegenstelde richting worden gefilmd, eerst een shot van de een, dan een shot van de ander. 

Kijk op volgende slide voor een voorbeeld.

Tip 3

Shot-reverse-shot is een filmtechniek waarbij een gesprek in beeld wordt gebracht door de twee pratende mensen afwisselend in beeld te brengen. Door de shot-reverse-shot techniek verloopt het gesprek soepel voor de kijker en wordt de montage onzichtbaar. 

Kijk op de volgende slide voor een voorbeeld.

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Hoe was shot-reverse-shot zichtbaar in het fragment?

Heb je de andere tips (actie staat centraal en sfeerbeeld/totaalshot) ook teruggezien in het fragment? 

Nabespreken fragement

• Hoe was shot-reverse-shot zichtbaar in het fragment? (je ziet hoe de camera wisselt tussen de twee personages)
• Heb je de andere tips (actie staat centraal en sfeerbeeld/totaalshot) ook teruggezien in het fragment? 

Life of an American Fireman, T. Edison (1903)

We hebben nu drie tips ontdekt die in veel films worden gebruikt om een goedlopend verhaal te vertellen. Hoe ziet een film eruit waar dit niet gebeurd? 

Kijk het fragment op de volgende slide. Dit is een fragment uit 1903.

Fragment kijken

We hebben nu drie tips ontdekt die in veel films worden gebruikt om een goedlopend verhaal te vertellen. Hoe ziet een film eruit waar dit niet gebeurt? 

Kijk het fragment op de volgende slide. Dit is een fragment uit 1903. In het begin van de filmgeschiedenis gebruikten de filmmakers geen montage.

Informatie

In de gehele film 'life of an american fireman' zie je eerst de gehele scene van binnen en dan vervolgens opnieuw van buiten. De filmmakers durfden toen nog niet in een montage te knippen tussen locaties. Bang dat het voor het publiek niet duidelijk zou zijn.

Wat zou je, met de kennis die je nu hebt over montage, aanpassen aan deze video? Bespreek dit in tweetallen.

Wat vond je opvallend aan het fragment?

Als je dit fragment vergelijkt met Rafiki, wat zijn dan de verschillen?

Bespreken van fragment

• Wat vond je opvallend aan het fragment? (antwoord van leerlingen)
• Als je dit fragment vergelijkt met Rafiki, wat zijn dan de verschillen? 
  (1. Rafiki: Start met sfeerbeelden, Life of an American fireman: introductie met situatie/locatie mist
  2. Rafiki: meer shots, Life of an American fireman: 1 shot, dus ook geen shot-reverse-shot
  3. Rafiki: De actie staat centraal, life of an American fireman: actie is niet goed zichtbaar)
• Wat zou je, met de kennis die je nu hebt over montage, aanpassen aan deze video?
  (1. Starten met sfeerbeeld of een shot waarin de situatie wordt geintroduceerd.
  2. Meer afwisselende shots.
  3. De actie in beeld brengen: de vrouw uit het raam tillen en van de trap afdragen is niet te zien.
  4. De wisselwerking tussen de redder en de vrouw meer in beeld worden brengen (shot-reverse-shot).)

Hulp nodig bij montage? Bekijk de video's op de volgende slides.

Film in drietallen een gesprek tussen twee mensen van minimaal 30 seconden. Maak 5 verschillende shots.  

Monteer het gesprek tot een vloeiend verhaal.

Is je film af? Laat het aan iemand zien. Is de kijker zich bewust van de montage? Of is de montage logisch en hiermee onzichtbaar geworden?

Opdracht (60 min.)

Lesdoel: leerlingen passen de drie besproken tips toe in een eigen video.

Deze opdracht kan je groot of klein aanpakken, maar houd rekening dat leerlingen minimaal 60 minuten nodig hebben hiervoor. 

Hulp nodig bij het monteren?

Bekijk op de volgende slides tutorials.

Hulp nodig met monteren? 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met iMovie op je Apple telefoon.

Hulp nodig met monteren? 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met Power Director op je Android telefoon.

THE END

Als jij een film zou maken, wat moet je dan absoluut moeten weten uit deze les?

Wil je meer weten over de film Rafiki?

Bekijk het interview met maker Wanuri Kahui. 

In dit interview vertelt ze o.a. over het verbod op deze film in Kenya. 

Bekijk de gehele film Rafiki hier. 

Lesdoel: In deze les ontdek je hoe je met montage een goedlopend verhaal kan maken.

Terugkoppeling leerdoel

Het leerdoel in deze les was:

In deze les ontdek je hoe je met montage een goedlopend verhaal kan vertellen.

Vragen aan leerlingen:

• Is dit gelukt? 
• Wat heb je geleerd over montage?
• Wat neem je mee uit deze les als je zelf een film gaat maken. 

Meer kijken en weten?

• Bekijk het interview met maker Wanuri Kahui. In dit interview vertelt ze o.a. over het verbod op deze film in Kenya
• Bekijk de gehele film Rafiki hier. 

Meer lessen over film? 

Alle online filmlessen van Eye Filmmuseum voor het vo vind je hier.

Bekijk hier het volledige aanbod van Eye voor het voorgezet onderwijs.

Of schrijf je in voor de mailing en ontvang iedere maand een gratis nieuwe filmles in je inbox.