Anne Frank, haar korte leven

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Anne Frank haar leven staat op zijn kop, wanneer in Nederland de oorlog begint en zij moet onderduiken in het Achterhuis. In deze les maken leerlingen kennis met Anne Frank en de geschiedenis van haar tijd. Door middel van interactieve opdrachten, een video en een tijdlijn bekijken en bespreken leerlingen het leven van Anne Frank. Zo leren zij meer over het Achterhuis, het leven van de onderduikers, de helpers en het dagboek.

Instructies

Je kunt deze les gebruiken als startpunt van je lessen over de Tweede Wereldoorlog of ter voorbereiding op een bezoek aan het Anne Frank Huis.

Kerndoelen: 51, 52, 53, 56

Tip: Bekijk van tevoren zelf eerst de video.

Anne Frank, haar korte leven

Introductieslide

In deze les ga je meer leren over Anne Frank 

en de geschiedenis van haar tijd. 

Introductieslide

Korte lesbeschrijving voor de leerling.

Wat weet jij al over Anne Frank?

Activeer de voorkennis van de leerlingen. Laat ze woorden invullen die bij hen opkomen als zij aan Anne Frank denken.

Bespreek de ingevoerde antwoorden en laat leerlingen samenhang zoeken tussen de verschillende antwoorden. Sleep deze bij elkaar. Welke thema’s passen daarbij? Schrijf deze er eventueel boven. 

Tijdsduur video 3:12 min.

Bekijk samen de video. In deze video maken de leerlingen kennis met Anne Frank en haar leven.

1929

1933

1940

1942

1944

1945

In New York stort de aandelenbeurs in. Dit is het begin van een wereldwijde economische crisis.

Anne Frank wordt op 12 juni 1929 geboren als tweede dochter van Otto en Edith Frank. Hier zie je Edith en Anne, één dag na haar geboorte in een ziekenhuis in Frankfurt am Main.

Anne, Edith en Margot in het centrum van Frankfurt am Main.

Op 6 juli duikt de familie Frank onder in het Achterhuis op Prinsengracht 263. De ingang zit verborgen achter deze draaibare boekenkast.

Otto Frank samen met de vier helpers. Hij keert als enige van de acht onderduikers terug uit de nazi-kampen. Anne is gestorven in kamp Bergen-Belsen.

Op 10 mei vallen Duitse soldaten Nederland binnen. Rotterdam wordt 4 dagen later gebombardeerd. Op 15 mei geeft het Nederlandse leger zich over.

Anne krijgt een dagboek voor haar 13e verjaardag.

Anne in de 6e klas (groep 8) van de Montessorischool in Amsterdam.

Adolf Hitler is de nieuwe leider van Duitsland.  Hij belooft samen met zijn nazi-partij van Duitsland een groot en sterk land te maken.

Heel Nederland wordt op 5 mei 1945 bevrijd. Sindsdien staat 5 mei bekend als Bevrijdingsdag, een dag die volledig in het teken staat van vrijheid.

Op 6 juni landen Engelse soldaten op de kust van Normandië in Frankrijk. De geallieerden vechten tegen het Duitse leger (D-Day).

De nazi’s vervolgen de joden. Vanaf 3 mei moeten alle joden ouder dan 6 jaar in Nederland een Jodenster dragen.

Op 4 augustus worden na ruim twee jaar de acht onderduikers in het Achterhuis ontdekt. Via kamp Westerbork (Drenthe) worden Anne en de anderen naar kamp Auschwitz in bezet Polen gedeporteerd.

Informatieve slide

De tijdlijn van 1929 tot 1945 vertelt door middel van afbeeldingen het verloop van de Tweede Wereldoorlog en Anne Frank haar leven. Klik op de hotspots voor informatie over de gebeurtenis/afbeelding. Door op de afbeeldingen te klikken, kan je deze beeldvullende tonen. 

Extra uitleg:
 Boven de tijdlijn zijn afbeeldingen te zien met momenten uit het leven van Anne Frank. De afbeeldingen onder de tijdlijn gaan over algemene gebeurtennissen uit de Tweede Wereldoorlog. Op deze manier wordt inzichtelijk gemaakt welke invloed de algemene geschiedenis had op het leven van Anne Frank. 

Tip:
 Bekijk sommige afbeeldingen eerst samen met de leerlingen voordat je de informatie van de hotspots geeft. Zo kun je eerst de informatie die de leerlingen uit de afbeelding halen bespreken met elkaar.

Anne Frank

Margot Frank

Otto Frank

Edith Frank

Hermann van Pels

Auguste van Pels

Peter van Pels

Fritz Pfeffer

Wie is wie?

Hiernaast zien jullie de acht onderduikers uit het Achterhuis. Sleep de foto's 

naar de juiste naam.

Vertel: We hebben in de video gezien dat Anne Frank samen met haar ouders en zus, de familie Van Pels en Fritz Pfeffer ondergedoken zat in het Achterhuis. Ook zijn we te weten gekomen dat ze werden geholpen door vijf mensen, de helpers. 

Vraag: Hier zien we de foto's met de namen van de acht onderduikers. Maar welke foto hoort bij welke naam? Kijk goed naar de foto’s, wie denk je dat het is?

Extra uitleg: Deze opdracht kan je de leerlingen individueel laten doen op hun device of klassikaal op het digibord. De foto’s kan je uitvergroten om ze beter te bekijken. Het doel van deze vraag: zorgen dat de leerlingen een beter beeld krijgen van wie er in het Achterhuis ondergedoken zaten. Letterlijk de namen een gezicht geven.

Miep Gies

Jan Gies

Johan Voskuijl

Bep Voskuijl

Victor Kugler

Johannes Kleiman

Wie is wie?

Hiernaast zien jullie zes foto's van mensen die tijdens de onderduik Anne hebben geholpen. Sleep ze op de juiste plek.

Vertel: We hebben in de video gezien dat Anne Frank samen met haar ouders en zus, de familie Van Pels en Fritz Pfeffer ondergedoken zat in het Achterhuis. Ook zijn we te weten gekomen dat ze werden geholpen door vijf mensen, de helpers. 

Vraag: Op deze slide zien we foto's en namen van de helpers. Maar welke foto hoort bij welke naam? Kijk goed naar de foto’s, wie denk je dat het is?

Extra uitleg: Deze opdracht kan je de leerlingen individueel laten doen op hun device of klassikaal op het digibord. De foto’s kan je uitvergroten om ze beter te bekijken. Het doel van deze vraag: zorgen dat de leerlingen een beter beeld krijgen van wie de onderduikers hebben geholpen. Letterlijk de namen een gezicht geven.

Op 12 juni 1942 viert Anne haar 13e verjaardag. Een van haar cadeaus is het dagboek dat ze een paar dagen eerder zelf heeft uitgekozen. Ze is er dolblij mee!

Op 14 juni 1942 begint Anne echt met schrijven in haar dagboek.

Informatieve kijkafbeelding

Hier zie je de cadeautafel van Anne Frank op haar 13e verjaardag. Ga kort met de leerlingen in gesprek over wat ze zien op de afbeelding. Klik daarna op de hotspots voor twee algemene weetjes over het dagboek van Anne Frank.

Extra uitleg: Geef de leerlingen hier niet te veel informatie/ga niet te veel in op de inhoud rondom het dagboek. Laat leerlingen alleen benoemen wat ze zien + afvragen. 
De volgende vijf slide gaan verder in op het dagboek aan de hand van drie interactieve vragen en een informatieve kijkplaat. 

Aan wie schrijft Anne haar dagboek brieven?

1. Peter
2. Hanneli
3. Kitty
4. Bep

Antwoord: C

Extra informatie: Anne Frank schrijft in haar dagboek aan Kitty: ‘Het fijnste vind ik toch maar aan jou te schrijven, dat weet je ook wel en ik hoop dat het wederzijds is.’

Wilde Anne haar dagboek uitgeven als boek?

Ja

Nee

Antwoord: Ja

Extra uitleg: Toelichting op het antwoord vind je op de volgende slide.

‘Stel je eens voor hoe interessant het zou zijn, als ik een roman van het Achterhuis zou uitgeven. Aan de titel alleen zouden de mensen denken, 

dat het een detectiveroman was.’ 

Anne Frank, woensdag 29 maart 1944

Informatieve slide

Deze quote van Anne Frank geeft het antwoord op de vraag van de vorige slide.

Welke titel had Anne bedacht voor haar boek?

1. De schuilplaats
2. Het Achterhuis
3. Lieve Kitty…
4. Dagboek van Anne Frank

Antwoord: B

Anne plakte ook foto’s en plaatjes in haar dagboek

In het begin schrijft Anne naar meerdere denkbeeldige vriendinnen (Kitty, Pop, Phien, Conny, Lou, Marjan, Jettje en Emmy). Uiteindelijk besluit ze alleen nog aan Kitty te schrijven.       

Op 28 maart 1944 hoort Anne op Radio Oranje de oproep van minister Bolkestein om dagboeken te bewaren. Dat brengt Anne op een idee: ze wil na de oorlog een boek uitgeven over haar tijd in de schuilplaats. Anne is heel kritisch en begint in mei 1944 haar dagboek te herschrijven.

Wanneer het roodgeruite dagboek vol is, schrijft Anne verder in schriften.

Naast haar dagboek schrijft Anne ook korte verhaaltjes en verzamelt ze mooie zinnen in een schrift.

Het eerste wat Anne in haar dagboek schrijft:

'Ik zal hoop ik aan jou alles kunnen toevertrouwen, zoals ik het nog aan niemand gekund heb, en ik hoop dat je een grote steun voor me zult zijn.' Anne Frank, 12 juni 1942

Informatieve kijkafbeelding

Hier zie je het dagboek en de schriften van Anne Frank. 

Klik op de hotspots om meer te weten te komen over Anne Frank haar dagboek en schriften. 

Voorhuis

Achterhuis

Prinsengracht 263

Voorkantoor

Magazijn

De boekenkast

Kamer Anne Frank & Fritz Pfeffer 

Kamer Peter van Pels

Zolder

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Hier zien we een doorsnede van Prinsengracht 263 dit is de plek waar Anne Frank ondergedoken zat. 

Begin bij de hotspot linksonder: hier zie je het pand vanaf de straat. 

Klik op de overige hotspots om te zien hoe het Voor- en Achterhuis er uitzagen toen Anne Frank er ondergedoken zat. (Op de foto’s zie je een reconstructie gemaakt in 1999) De ruimtes in het Anne Frank Huis zijn nu leeg.

Tip: Door op de afbeeldingen te klikken, kan je ze beeldvullende tonen. Vraag de leerlingen wat ze zien en opvalt op de afbeeldingen. Haal zo samen informatie uit de afbeelding en vul daarna eventueel aan met onderstaande extra informatie.

Extra informatie: 

• Prinsengracht 263: Dit is het bedrijfspand van Otto Frank zijn bedrijf Opekta.
  
• Het voorkantoor: Op de eerste verdieping van het voorhuis werkte het kantoorpersoneel; Miep Gies, Bep Voskuijl en Johannes Kleiman. Anne is nieuwsgierig en kan het niet laten om hier ’s avonds af en toe naar buiten te gluren.
  
• Magazijn: Op de hele onderste verdieping bevindt zich het magazijn. De magazijn medewerkers mogen niet merken dat in het Achterhuis onderduikers zitten. Anne en de andere onderduikers moeten overdag heel stil zijn, zo mag het toilet niet doorgespoeld worden omdat de waterafvoer recht door het magazijn loopt.
  
• De boekenkast: Deze draaibare boekenkast verbergt de ingang naar het Achterhuis. Helper Johan Voskuijl heeft deze kast getimmerd.
  
• Kamer van Peter van Pels: Peter heeft als enige een eigen kamer daar is Anne best jaloers op. De trap in Peters kamer leidt naar de zolder van het Achterhuis.
  
• Zolder: Anne komt hier graag om alleen te zijn of om met Peter te praten. Hier bewaren de onderduikers voedsel en hangt de was te drogen.
• Kamer van Anne Frank & Fritz Pfeffer: Anne deelt haar kamer met Fritz Pfeffer, een man net zo oud als haar vader.

Klik op de spinner en beantwoord de vraag.

Verwerking slide

Wat hebben de leerlingen van deze les geleerd? 

Draai aan de spinner door op ‘GO!’ te klikken. 

Je kan de spinner op verschillende manieren inzetten in de klas:

• Plenair: Klik op ‘GO!’ en wijs een (of meer) leerling(en) aan om de vraag te beantwoorden. 
  
• Plenair (interactief): vraag een leerling om op het digibord op ‘GO!’ te klikken en de vraag te beantwoorden.
  
• Plenair + groepjes: Klik op ‘GO!’ en vraag de leerlingen om eerst in hun groepje de vraag te bespreken. Vervolgens vraag je een paar groepjes om hun antwoord met de klas te delen.
  

Extra uitleg: Wanneer je een vraag gehad hebt, klik op ‘Nog een keer draaien zonder …’. Of kies bij de toepassingsvragen om deze erin te laten staan, zodat een andere leerling de vraag ook nog kan beantwoorden. Ga zo alle vragen af. 

‘Hoe heerlijk is het, dat niemand een minuut hoeft te wachten  met te beginnen de wereld langzaam te doen veranderen!  Hoe heerlijk dat ieder, klein of groot, direct zijn deel ertoe bij kan dragen om rechtvaardigheid te brengen en te geven!’

Anne Frank, Verhaaltje 'Geef!', 26 maart 1944 

Afsluitende slide

Een quote om de les af te sluiten met een mooie boodschap van Anne Frank.