Schoolblocks
Schoolblocks maakt toekomstgericht lesmateriaal voor scholen
Bezoek de website
menu
Voortgezet onderwijs
Praktijkonderwijs
Primair onderwijs
Docenten
Zoeken
Over
lesplan

Algemene docentenhandleiding Schoolblocks Burgerschap

Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.

Burgerschap - Algemeen - Praktijkonderwijs jaar 1, 2 en 3

Inhoudsopgave

  • Introductie
  • Materialen
  • Voorbeeld jaarplanning
  • Opbouw thema: voorbeeld mediawijsheid
  • Opbouw subthema: voorbeeld (sociale) media
  • Didactiek
  • Les voorbereiden
  • Burgerschap meten
  • Rapportage & toetsen
  • Certificaten
  • Informatie burgerschap & verantwoording
  • Visie methode en succesfactoren

Introductie

In deze algemene docentenhandleiding beschrijven we de visie van onze burgerschapmethode, de uitgangspunten, een voorbeeld jaarplanner, de opbouw van een thema, de opbouw van een subthema, de opbouw van een les, en we bieden mogelijkheden voor lesgeven met de methode, differentiatie en toetsing.

Schoolblocks Burgerschap is ontwikkeld in samenwerking met docenten uit het praktijkonderwijs. Zo willen we zo goed mogelijk aansluiten bij het niveau en belevingswereld van de leerlingen, maar ook voor de docent lessen maken die makkelijk te geven zijn. De lessen zijn makkelijk aanpasbaar naar de wensen van jouw eigen school. 

Materialen

Schoolblocks Burgerschap is een doorlopende leerlijn voor leerjaar 1 t/m 3. De leerlijn bestaat uit acht thema's die zowel methodisch, als thematisch te doorlopen zijn. 

Open de link hiernaast om naar de leerlijn van jaar 1, 2 en 3 te gaan.

Je hoeft niet alle onderwerpen te behandelen. Maak een weloverwogen keuze die past bij de visie van de school. Hieronder vind je de opbouw van een thema en de opbouw van een subthema.

Voorbeeld jaarplanning

Onderstaand zie je een voorbeeldjaarplanning voor jaar 1, 2 en 3.
 
Hoe je het beste met de methode kunt werken, hangt af van de visie van de school, hoeveel tijd je hebt en waar je de nadruk op wilt leggen.

Opbouw Thema: Voorbeeld Mediawijsheid

Een thema is opgebouwd uit drie leerjaren. Hieronder hebben we als voorbeeld het thema Mediawijsheid genomen. Binnen een thema zoomen we elk jaar in op een bepaald subonderwerp. Zo hebben we het in jaar 1 over (sociale) media, in jaar 2 over online omgangsvormen en in jaar 3 over de invloed van media. 

Opbouw subthema: Voorbeeld (sociale) media

Zoals besproken heeft elk thema drie subthema's. Hieronder zoomen we binnen het thema Mediawijsheid in op het subthema (Sociale) media.

Een subthema is als volgt opgebouwd:
  • Startopdracht: Het onderwerp wordt geïntroduceerd.  
  • Reguliere lessen: Elk subthema bestaat uit vier reguliere lessen. In sommige gevallen heeft een subthema vijf lessen.
  • Eindopdracht: Elk subthema heeft een eindopdracht. Dit kan soms een individuele eindopdracht zijn, maar ook een teamopdracht of klassenopdracht. In de eindopdracht komen de kennis en vaardigheden die geleerd zijn samen.
  • Extra projecten: Soms heeft een subthema nog een extra project of een extra eindopdracht.
  • Afsluitende quiz: De afsluitende themaquiz is een (diagnostische) toets om leerlingen inzicht te geven in hun voortgang. Je kunt de afsluitende quiz ook summatief inzetten.

Didactiek

Elke les is opgebouwd uit de volgende onderdelen:
  • Inleiding
  • Theorie
  • Opdrachten
  • Verwerking
  • Afsluiting
NB: In de lessen wisselen theorie en opdrachten elkaar vaak af. Je kunt als docent zelf nog besluiten hoe je de theorie en opdrachtonderdelen indeelt. 

Les voorbereiden

Er zijn een paar belangrijke stappen die je voorafgaand aan de les moet nemen.
  • Bekijk de les in de handleiding of de les in LessonUp.
  • Bepaal of je de les klassikaal, zelfstandig of een combinatie van beide uitvoert. 
  • Zet de werkbladen klaar in de ELO (Elektronische Leeromgeving) of print ze. De werkbladen zijn in Google Docs of Word te verwerken. De leerlingen kunnen ook zelf bij de werkbladen in de les. Let op: bij digitaal werken moeten de leerlingen de werkbladen zelf in de ELO plaatsen. Informeer de leerlingen over hoe ze moeten werken met de lesmaterialen.
  • Differentiëren: Met Schoolblocks Burgerschap kun je gemakkelijk differentiëren. Via Deel met leerlingen kun je gepersonaliseerde leerpaden maken voor klassen, maar ook voor individuele leerlingen.
Klassikaal
Je geeft de les live en behandelt de stof en vragen met de hele klas.

Je klikt tijdens de les op Geef les. 
Zelfstandig
Je zet de les klaar voor leerlingen. 

Zet de les voorafgaand klaar door op Deel met leerlingen te klikken. 
Een combinatie
Je maakt een selectie van welke slides je klassikaal wilt behandelen en welke slides je de leerlingen zelfstandig wilt laten werken. 

Zet de slides klaar en deel de les voorafgaand door op Deel met leerlingen te klikken.

Burgerschap meten

Burgerschap meten kan op verschillende manieren. Je kunt kennis, vaardigheden en houding meten. In de methode besteden we aan alle drie aandacht:

Kennis: Wil je de burgerschapskennis toetsen dan kun je hiervoor de afsluitende quiz gebruiken. In het kopje hieronder (rapportage & toetsen) wordt uitgelegd hoe je de quiz/toets kunt uitdelen aan leerlingen.
Vaardigheden en houding: Gebruik hiervoor de reguliere lessen en doe de eindopdracht. In de lessen en eindopdrachten gaan leerlingen actief aan de slag met burgerschapsvaardigheden zoals klassenregels maken, discussieren, je mening geven en luisteren naar elkaar. Ook worden leerlingen bevraagd over hun houding t.o.v. een bepaald onderwerp. 

Een voorbeeld van een houdingsvraag: Chantal heeft een sexy foto doorgestuurd naar haar vriendje Mike. Mike heeft de foto doorgestuurd naar een klasgenoot. Nu heeft de klasgenoot het weer verder doorgestuurd. Wiens schuld is het dat de hele klas nu de foto van Chantal heeft gezien?
A) Chantal
B) Mike
C) De klasgenoot

RAPPORTAGE & TOETSEN

De antwoorden die leerlingen geven via LessonUp kunnen interessant zijn voor de groep en voor hun persoonlijke ontwikkeling. De antwoorden kunnen ook individueel besproken worden met de leerlingen. Je kunt deze antwoorden terugvinden onder het knopje Rapportage.
Je kunt op verschillende manieren toetsen. Je kunt een eindopdracht gebruiken als afsluiting voor een subthema of je kunt de afsluitende themaquiz als toets uitdelen. 

De afsluitende themaquiz bestaat uit 15 - 25 vragen.
- Meerkeuzevragen: de meerkeuzevragen zijn bijna altijd reproductievragen uit de reguliere lessen. Voor een meerkeuzevraag krijgt een leerling een punt.
- Open vragen: de open vragen zijn meer toepassings- en inzichtvragen. In de afsluitende themaquizzen zitten gemiddeld vier open vragen. Voor een open vraag krijgt een leerling twee punten.

Toetsen kun je aanpassen. Je kunt vragen weghalen of toevoegen, maar ook punten voor vragen verhogen of verlagen. Bekijk in de video hiernaast hoe je een toets kunt klaarzetten, starten, volgen, nakijken en feedback kunt geven.

Certificaten

Per leerjaar is een certificaat gemaakt van de burgerschapsvaardigheden die leerlingen eigen hebben gemaakt. Na afronding van een hoofdstuk kan deze op het certificaat worden aangevinkt. Zo hebben leerlingen een bewijsstuk van de burgerschapthema's waaraan zij hebben gewerkt.
Document
Document
Document

Informatie Burgerschap & verantwoording

De lessen zijn gebaseerd op de streef- & beheersingsdoelen van het pro en de kerndoelen van SLO voor burgerschap. In het document hiernaast vind je een overzicht van deze doelen en lessen.

Vanaf 1 augustus 2021 gelden nieuwe wettelijke eisen voor de bevordering van burgerschap. De wet schrijft voor dat burgerschapsonderwijs doelgericht, samenhangend en herkenbaar aanwezig moet zijn. Dit is een brede opdracht die je op veel verschillende manieren kunt invullen. 

We denken dat onze methode een mooi hulpmiddel is om aan burgerschap te werken.
  • Doelgericht: streefdoelen en beheersingsdoelen.
  • Samenhangend: doorlopende leerlijn leerjaar 1, 2 en 3.
  • Herkenbaar: bijvoorbeeld door één of twee uur burgerschap per week, maar ook door het ontwikkelen van competenties, zoals debatteren, presenteren, respecteren etc.

VISIE METHODE EN SUCCESFACTOREN

Activerende didactiek en eigenaarschap
De kern van onze methode bestaat uit activerende didactiek, waarmee je als docent leerlingen actief kunt betrekken bij de les en hun denkactiviteit kunt vergroten. We weten namelijk dat leerstof beter beklijft als leerlingen actief betrokken zijn bij de les.

In elke les zijn verschillende werkvormen opgenomen die ervoor zorgen dat leerlingen actief met de stof aan de slag gaan. Het activeren begint al bij de inleiding door leerlingen te stimuleren om mee te denken, vragen te stellen en hun mening te geven. Activeren betekent niet alleen maar online vragen invullen, maar kan ook inhouden dat leerlingen in groepjes of met de hele klas op onderzoek gaan en doelmatig de stof verwerken die ze hebben geleerd. Doordat jij als docent eigenaarschap hebt over het lesmateriaal, is het gemakkelijk om de actualiteit direct in je les te verwerken door bijvoorbeeld een filmpje toe te voegen of een vraag aan te passen.

We gaan in de methode uit van vier succesfactoren:
  • Burgerschap in en buiten de school: Burgerschap vindt niet alleen tijdens het lesuur plaats, maar ook op elk moment van de dag, zowel op school als buiten school. Zie burgerschap dus niet alleen als een apart vak, maar probeer burgerschap ook buiten de lessen toe te passen.
  • Inspelen op actualiteit: Burgerschap is levendig en actueel. Probeer de actualiteit te betrekken in de lessen. Veel onderwerpen lenen zich perfect voor het bespreken van actuele gebeurtenissen.
  • Zet in op competenties: Gebruik de lessen niet alleen om kennis over te dragen, maar vooral ook om vaardigheden bij te brengen. Stimuleer leerlingen om een eigen mening te vormen, kritisch na te denken, samen te werken en eindproducten te maken.
  • Aansluiten bij de visie: Als school heb je veel vrijheid om burgerschap op een manier in te zetten die bij jullie als school past. Wij hebben als uitgever getracht om een leerlijn samen te stellen die je veel eigenaarschap geeft om het lesmateriaal zo in te zetten dat het aansluit bij jullie visie.

Einde