Schoolblocks
Schoolblocks maakt toekomstgericht lesmateriaal voor scholen
Bezoek de website
menu
Voortgezet onderwijs
Praktijkonderwijs
Primair onderwijs
Docenten
Zoeken
Over
lesplan

Algemene docentenhandleiding Digitale Geletterdheid

Een lesplan van Schoolblocks

Wil je met dit lesplan aan de slag? Klik op de knop hieronder om een eigen kopie te maken in 'Mijn Lessen'. Vervolgens kun je de lessen aanpassen naar jouw wensen.

MATERIALEN

De methode Digitale Geletterdheid is een doorlopende en samenhangende leerlijn voor klas 1 en 2. Er is een leerlijn voor het VMBO en een leerlijn voor de HAVO/VWO.

In beide leerlijnen worden de doelen vanuit het SLO gedekt en wordt aandacht besteed aan de vier onderwerpen van digitale geletterdheid. 

Je hebt als docent tot beide leerlijnen toegang en kan zelf kiezen wat je het beste vindt passen bij het niveau van jouw leerlingen. 
Opbouw module
  • Introductie: De introductie duurt +/- 10 minuten. We leggen kort uit waar de module overgaat en als er een eindproduct bij zit leggen we uit waar de leerlingen naar toe werken. Bij de introductie vind je in dat geval een voorbeeld van een eindproduct en een rubriek hoe de leerlingen beoordeeld kunnen worden. 
  • Reguliere lessen: Een les duurt +/- 50 minuten. Gedurende deze lessen gaan we in op een onderwerp dat hoort bij het thema. 
  • Afronding: Een module wordt afgerond door een eindproduct, een eindopdracht en/of een afsluitende themaquiz.
Losse lessen

Tussen modules door kan je ervoor kiezen om gebruik te maken van de losse lessen. Deze kun je bij het thema zelf vinden. Dit zijn alleenstaande lessen die kunnen dienen ter inspiratie en/of verdieping.

OVEREENKOMSTEN EN VERSCHILLEN VMBO EN HAVO/VWO LEERLIJN

Er is een VMBO en een H/V versie. Je hebt tot beide toegang. Hieronder vind je de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen deze leerlijnen.
Belangrijkste overeenkomsten
  • Bij de VMBO en H/V versie wordt aan alle vier de onderdelen van digitale geletterdheid aandacht besteed. 
  • De onderwerpen van de thema’s komen grotendeels overeen. Zo moeten zowel VMBO als H/V leerlingen goed met applicaties van Google en Microsoft overweg kunnen, betrouwbare en bruikbare informatie online kunnen opzoeken, mediawijs zijn en de basis van computational thinking kennen.
  • Beide leerlijnen hebben naast digitale lessen ook interactieve werkbladen en fysieke werkvormen.
Belangrijkste verschil
  • Bij de VMBO versie zijn de teksten korter, bij H/V zit ook meer achtergrondinformatie. 

Rol van de docent

Met de methode digitale geletterdheid zetten we in op de rijkdom en de uitdagingen die de digitale wereld ons te bieden heeft. Als docent kan je ervoor kiezen om een meer sturende rol, begeleidende rol of een mix van beide aan te nemen. Afhankelijk van de les kan je bepalen wat voor rol je wilt aannemen. 

Een les over online omgangsvormen vergt misschien een andere rol van een docent dan een les over het maken van een mappenstructuur in Google Drive/One Drive. Bekijk het kopje 'voor de les' en 'tijdens de les' om te bepalen of je de les klassikaal of zelfstandig (of een combinatie) wilt geven. 

Wil je meer een sturende rol aannemen dan past een klassikale les goed bij deze rol. Kies je ervoor om een meer begeleidende rol aan te nemen dan is het krachtig om leerlingen zelfstandig door de les heen te laten gaan. 

Didactiek

Elke les is opgebouwd uit de volgende onderdelen:
  • Start! = activerende opening via stellingen
  • Uitleg = theorieslides, video's, infographics 
  • Aan de slag = vaak grotere opdrachten en/of werkvormen
  • Klaar? = extra uitdaging en/of opdracht
  • Afsluiting = terugblikken en vooruitkijken 
NB: In de lessen wisselen uitleg en aan de slag elkaar vaak af. Je kunt als docent zelf nog bestluiten hoe je de uitleg en aan de slag onderdelen indeelt. 

Voor de les 

Er zijn een paar handelingen belangrijk voorafgaand aan de les.
  • Bekijk de uitleg van de les in de handleiding of de les in LessonUp.
  • Bepaal of je de les klassikaal, zelfstandig of een combinatie van beide uitvoert. 
  • Zet de werkbladen klaar in de ELO of print uit. De werkbladen zijn in Google docs of Word te verwerken.
    De leerlingen kunnen ook zelf bij de werkbladen in de les. Let op: bij digitaal werken moeten de leerlingen de werkbladen zelf in de ELO plaatsen. Laat de leerlingen weten hoe ze moeten werken. 
Klassikaal
Je geeft de les live. 

Je klikt tijdens de les op 'Geef les'.
Zelfstandig
Je zet de les klaar voor leerlingen. Zet de les voorafgaand klaar door op 'Deel met leerlingen' te klikken. 
Een combinatie
Je maakt een selectie welke slides je klassikaal wilt en welke slides je zelfstandig wilt. Zet de slides klaar en deel de les voorafgaand door op 'Deel met leerlingen' te klikken. 

Je klikt tijdens de les op 'Geef les'.

Tijdens de les 

De lessen kunnen klassikaal, zelfstandig of een combinatie van beiden worden uitgevoerd. 
Klassikaal
Je behandelt de vragen klassikaal, gaat groepsdiscussies aan en laat de leerlingen in groepjes overleggen. 

Klik op 'Geef les'. 
Zelfstandig
Je hebt de les klaargezet en de leerlingen doorlopen zelfstandig de vragen. 

De les staat al klaar voor de leerlingen. 
Een combinatie
Je hebt de les klaargezet voor leerlingen. Je start de les live en de leerlingen gaan zelfstandig verder.   

Klik op 'Geef les'. De zelfstandige les staat al klaar voor de leerlingen. 

Na de les 

De antwoorden die leerlingen geven via LessonUp, kunnen interessant zijn om te zien hoe de leerling ervoor staat. Dit kan je terugvinden onder het knopje rapportage. 

Informatie Digitale geletterdheid

Digitale geletterdheid is nodig, omdat de huidige leerlingen later in beroepen terechtkomen waarin er wordt verwacht dat je digitaal vaardig bent. Daarnaast is onze samenleving gedigitaliseerd en kom je op jonge leeftijd in aanraking met de digitale wereld. Wie ben jij binnen deze wereld en hoe meng je je tussen alle platformen en informatie die online te vinden is?

We willen leerlingen zelfstandig en creatief kunnen laten werken met de enorme rijkdom en uitdagingen die de digitale wereld ze te bieden heeft: dat is waar digitale geletterdheid over gaat. Wat betekent dat voor ons als docenten? Ook wij als docenten zullen ons digitaal moeten blijven ontwikkelen en digitale geletterdheid eigen maken. Wanneer wij goed up-to-date zijn van de laatste ontwikkelingen, kunnen we leerlingen goed begeleiden met digitale geletterd zijn.

Belang 
Digitale vaardigheden zijn nodig om succesvol deel te nemen in de samenleving, maar bepalen ook het succes op school. Wanneer je digitaal vaardig bent, zul je productiever werken en heb je een goede basis die je kunt gebruiken voor een vervolgstudie of werk.

Digitale vaardigheden zijn van belang om de volgende redenen:
  • Digitale vaardigheden zorgen ervoor dat leerlingen makkelijker meekomen met andere schoolvakken.
  • Door digitaal vaardig te zijn kunnen jongeren up-to-date blijven van wat er speelt in de wereld en leren ze hun eigen identiteit beter kennen.
  • Wanneer leerlingen digitaal vaardig zijn, kunnen ze op zoek gaan naar hun hulpvraag en leren ze om informatie te verwerken.
  • Met het inzetten op digitale vaardigheden, bied de school de mogelijkheid om leerlingen hun creatieve vaardigheden verder te ontwikkelen 
Uit welke thema's bestaat digitale geletterdheid?
Digitale geletterdheid bestaat uit vier thema's:
  • Thema 1: ICT basisvaardigheden = Kennis en vaardigheden om computers goed te begrijpen
  • Thema 2: Computational thinking = Een probleem zo formuleren dat het vervolgens mogelijk wordt om het probleem met behulp van computer technologie op te lossen.
  • Thema 3: Mediawijsheid = Bewust, actief en kritisch omgaan met (digitale) media
  • Thema 4: Informatievaardigheden = Op een effectieve manier digitale informatie zoeken, vinden en delen
Daarbij hebben we bij H/V versie zelf nog een thema toegevoegd:
  • Thema 5: Online design = Basisprincipes van online vormgeving, video editen en 3D-modellen

Visie methode en succesfactoren

Zelfstandig en creatief te kunnen laten werken

In de methode werken we met modules en losse lessen. Leerlingen werken in de modules naar een eindproduct toe waar ze écht trots op kunnen zijn. De vaardigheden die ze tijdens dit project hebben geleerd, kunnen ze ook weer bij andere vakken inzetten. Denk aan het ontwerpen van een website of het editen van een video. 

Rijkdom en uitdagingen die de digitale wereld ze te bieden heeft

In de methode proberen we continu een balans te vinden tussen rijkdom & uitdagingen, offline & online, slechte & goede kanten van het internet etc. We proberen niet leerlingen de les te lezen met zo moet het, of dit zijn 10 regels om mediawijs te zijn, maar we willen ze juist zelf laten nadenken wat hun rol is in deze digitale wereld. 

We gaan in de methode uit van 3 succesfactoren:
  • Digitale geletterdheid in de school: Waar zijn andere secties mee bezig? Kunnen ze eventueel aanhaken bij sommige modules. Voorbeeld: In jaar 1 leren leerlingen een mappenstructuur in Google Drive/One Drive maken. Voor andere docenten is dit handig om te weten en ze kunnen ook aangeven dat leerlingen hierin bestanden voor het desbetreffende vak kunnen opslaan. 
  • Rol van de docent: Wat is je rol als docent per module of les. Afhankelijk van de les zul je de ene keer een meer sturende rol aannemen en de andere keer meer een begeleidende rol. Hoe je de les geeft (klassikaal, zelfstandig of een combinatie) is hierbij key.
  • Enthousiasme tonen: Leerlingen zullen met veel verschillende thema's en programma's in aanraking komen. Een voorbeeldfunctie kan bij de leerlingen zorgen voor meer enthousiasme.

Voorbeeld jaarplanningen

Onderstaand zie je een voorbeeldjaarplanning voor klas 1 en 2. We hebben een jaarplanning voor vmbo en een jaarplanning voor havo/vwo.
Hoe je het beste met de methode kan werken hangt af van de visie van de school, hoeveel tijd je hebt en waar je de nadruk op wilt leggen. 

Einde