Thema 5- Duurzaamheid

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 5

Duurzaamheid

Afbeeldingen: https://pixabay.com/nl/photos/zonne-energie-zonlicht-zonnig-zomer-2285763/

Waar denk je aan bij duurzaamheid?

Waar denk je aan bij duurzaamheid?

 §1 Steeds meer mensen verbruiken   steeds meer grondstoffen

Wat leer ik in deze paragraaf?

• Wat het People-Planet-Profit model inhoudt.
• Wat duurzaamheid is en waarom dit soms lastig te bepalen is.

• De oorzaken en gevolgen van de bevolkingsgroei sinds 1750.
• Een aantal problemen bij het gebruik van olie op de weg naar een duurzame samenleving.

Ik leer...

Duurzaam

Produceren op een manier waarbij het milieu en de natuur zo min mogelijk worden belast en tegelijkertijd ervoor zorgen dat de levenswijze van toekomstige generaties niet beschadigd raakt. Dan gaat het ook om economische kansen, sociale gelijkheid en een gezonde leefomgeving.

Sociale gelijkheid

Dat wil zeggen dat belangrijke zaken van de samenleving, zoals welvaart, inkomen, rechten en plichten, onderwijs, belasting, infrastructuur e.d., zo eerlijk mogelijk en zo gelijk mogelijk zijn verdeeld over de inwoners van een samenleving.

Economische groei

De verandering van bruto binnenlands product (bbp) per hoofd van de bevolking. Oftewel als het inkomen van de bevolking van een land stijgt, rekening houdend met inflatie en bevolkingsomvang, dan stijgt ook de economische groei van dat land.

People, planet & profit

• Sociale gelijkheid
• Milieu bescherming
• Economische groei

Bron:  https://www.youtube.com/watch?v=PdY3HktzWdo

Hoe zag je de drie P's terug in het gesprek van Crisow en Koen?

Hoe zag je de drie P's terug in het gesprek van Crisow en Koen?

Levensstandaard

De mate van welvaart voor een samenleving op economisch, sociaal en cultureel gebied.

Recyclen

Op het moment dat een product op is, kunnen de grondstoffen van het product worden gescheiden en opnieuw worden gebruikt in een productieproces.

In 2024 zijn er ruim 8 miljard mensen. Hoeveel mensen waren er in 1804?

In 2024 zijn er ruim 8 miljard mensen. Hoeveel mensen waren er in 1804?

1. 1 miljard
2. 2 miljard
3. 3 miljard
4. 4 miljard

Wat zijn redenen voor de bevolkingsgroei sinds 1804?

Wat zijn redenen voor de bevolkingsgroei sinds 1804?

Bevolkingsgrafieken

Geeft de leeftijdsopbouw van mannen en vrouwen weer in een samenleving.

Drie verschillende vormen: bevolkingspiramide, granaat en ui

Geboortecijfer

Het geboortecijfer van bevolkingsgroep is het aantal levend geboren per 1000 personen per jaar.

Sterftecijfer

Het geboortecijfer van bevolkingsgroep is het aantal sterfgevallen per 1000 personen per jaar.

Levensverwachting

Wat de verwachting is hoe oud bepaalde groepen worden op dat moment in een samenleving.

Wat is waar bij een bevolkingspiramide?

Wat is waar bij een bevolkingspiramide?

1. Er is een hoge levensverwachting
2. Er is een laag geboortecijfer
3. Er is een hoog sterftecijfer

Wat is waar bij een bevolkingsgranaat?

Wat is waar bij een bevolkingsgranaat?

1. Er is een hoge levensverwachting
2. Het geboortecijfer is hoog
3. Het sterftecijfer is hoog

Wat is niet waar bij een bevolkingsui?

Wat is niet waar bij een bevolkingsui?

1. Het geboortecijfer is hoog
2. Het sterftecijfer is laag
3. De levensverwachting is hoog

Ontgroening

Het afnemen van het aandeel 'jongeren' in de bevolking als gevolg van een afname van het geboortecijfer.

Vergrijzing

Het aandeel van het aantal ouderen in de samenleving neemt toe.

Bij welke bevolkingsfabriek passen de begrippen ontgroening en vergrijzing het beste?

Bij welke bevolkingsfabriek passen de begrippen ontgroening en vergrijzing het beste?

1. Piramide
2. Granaat
3. Ui

Aardolie

• In de industriële revolutie geen aardolie
• Door aardolie minder ruimte nodig om te leven
• Meer wetenschap mogelijk
• Heel vervuilend
• Is ook een machtsmiddel

Destillatie

Het proces waardoor van aardolie veel andere producten kunnen worden gemaakt. Denk hierbij aan benzine en kerosine.

Welke landen ken je allemaal die aardolie hebben van nature?

Welke landen ken je allemaal die aardolie hebben van nature?

Consument

• Steeds meer bedrijven zijn betrokken met het maken van een product.
• Iedereen specialiseert zich in een deel van het proces.
• Consument: de eindgebruiker van een product.

Bedrijfskolom

De kolom van bedrijven die een grondstof verwerken tot eindproduct, dat aan de consument wordt verkocht.

De consument hoort niet tot de bedrijfskolom.

Welke verschillende bedrijven kwamen allemaal naar voren in de video?

Welke verschillende bedrijven kwamen allemaal naar voren in de video?

Primaire sector

Zorgen voor grondstoffen en voedsel (landbouw, mijnbouw en visserij). 

Secundaire sector

Verwerking van grondstoffen uit de primaire sector (industrie & bouw).

Tertiaire sector

Commerciële dienstverlening met als doel winst (bijvoorbeeld winkels, horeca, banken).

Quartaire sector

Niet-commerciële instellingen en is niet gericht op het maken van winst (bijvoorbeeld. de overheid, scholen, brandweer, ziekenhuizen, politie).

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=zvqf6_YT8TU

Tot welke sector hoort een cacaofabriek?

Tot welke sector hoort een cacaofabriek?

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Quartaire sector

Tot welke sector hoort Tony Chocolonely?

Tot welke sector hoort Tony Chocolonely?

1. Primaire sector
2. Secundaire sector
3. Tertiaire sector
4. Quartaire sector

Productiefactoren

De productiefactoren bestaan uit natuur, arbeid en kapitaal. Dat zijn de drie aspecten die altijd nodig zijn om iets te maken.

Productiewaarde

Dit is de vergoeding voor de productiefactoren. Voor natuur is dat pacht, voor arbeid is dat loon, voor kapitaal is dat rente/huur en voor ondernemerschap is dat winst.

Koppel de juiste productiewaarde aan de productiefactor

Pacht

Loon

Rente/Huur

Winst

Natuur

Kapitaal

Ondernemerschap

Arbeid

Toegevoegde waarde

Is de waarde verhoging door de productiewaarde die bij een product optreedt als het product wordt verwerkt.

Dit wordt uiteindelijk betaald door de consument.

Bedrijfstak

Een groep bedrijven die een gelijksoortig productieproces uitvoert.

Specialisatie

De bedrijfskolom wordt smaller. Een bedrijf stoot activiteiten uit in dezelfde bedrijfstak.

Het tegenovergestelde is parallellisatie: een bedrijf neemt bedrijfsactiviteiten een zelfde bedrijfstak erbij neemt uit een andere bedrijfskolom.

Coca-Cola maakt nu haar eigen flesverpakkingen in plaats van deze van een fabrikant te kopen. Is dit een vorm van specialisatie of van parallellisatie?

Coca-Cola maakt nu haar eigen flesverpakkingen in plaats van deze van een fabrikant te kopen. Is dit een vorm van specialisatie of van parallellisatie?

1. Specialisatie
2. Parallellisatie

Wat leerde ik in deze paragraaf?

• Wat het People-Planet-Profit model inhoudt.
• Wat duurzaamheid is en waarom dit soms lastig te bepalen is.

• De oorzaken en gevolgen van de bevolkingsgroei sinds 1750.
• Een aantal problemen bij het gebruik van olie op de weg naar een duurzame samenleving.

Ik leerde...

 §2 Verduurzamen van transport,   energie, infrastructuur en logistiek

Afbeelding: https://unsplash.com/photos/white-and-red-db-train-subway-Njq3Nz6-5rQ

Wat leer ik in deze paragraaf?

• Wat uitdagingen en ontwikkelingen zijn die momenteel spelen in het verduurzamen van de transport en logistiek.
• Voor- en nadelen van het gebruik van de huidige en toekomstige energiebronnen.
• Wat de energietransitie is en waarom dat momenteel van lokaal tot mondiaal een belangrijk thema is.
• Verklaren wat de rol is van belangengroeperingen, de overheid, burgers en commerciële bedrijven in deze energietransitie en op welke wijze deze partijen dit proces beïnvloeden.
• Wat toekomstige mogelijkheden in de transportsector zijn.

Ik leer...

Logistiek

Werd in de zeventiende eeuw een van de rijkste en machtigste staten door:

• De ligging aan zee en grote rivieren.
• Het oprichten van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC).
• De bestuursvorm, een republiek.
• Innovaties in de scheepvaart, visserij en de droogmakerijen.

Recyclen

Het opnieuw gebruiken van materialen. Textiel, glas, papier en plastic zijn voorbeelden van producten die goed te recyclen zijn. Daarom scheiden we deze bij het afval.

Cradle to Cradle

Dit betekent letterlijk: van ‘wieg tot wieg’. Normaliter gaat een product van ‘wieg tot graf’, maar bij cradle tot cradle is elk product steeds weer een nieuwe grondstof voor een volgend product. Er is dan sprake van een gesloten kringloop. 

Wat is een voorbeeld van een gerecycled product?

Wat is een voorbeeld van een gerecycled product?

Wat is een voorbeeld van een 'cradle to cradle' product?

Wat is een voorbeeld van een 'cradle to cradle' product?

Distributiecentrum

Een gebouw waar logistiek gezien producten en processen samenkomen om producten te ontvangen en verder te verzenden. Het moet de producten snel en efficiënt verder leveren aan verschillende afnemers.

Broeikasgasemissies

De uitstoot van broeikasgassen. Broeikasgassen spelen een rol bij de opwarming van de aarde, omdat het de zonnewarmte vasthoudt.

Broeikasgasemissies en transport

2 Manieren om vrachtwagens te maken die geen broeikasgassen uitstoten.

Vrachtwagens moeten rijden op een brandstof die geen broeikasgassen uitstoot.

Vrachtwagens moeten helemaal niet rijden op een brandstof.

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=y16H3-DXM6s

Wat is een groot voordeel van waterstof auto's ten opzichte van elektrische auto's?

Wat is een groot voordeel van waterstof auto's ten opzichte van elektrische auto's?

Waterstof

Waterstof is een kleurloos, reukloos, smaakloos en hoog ontvlambaar gas. Waterstof is het meest voorkomende element in het universum. Op aarde komt waterstof niet in pure vorm voor en moet het gemaakt worden. Hier verbindt water zich direct met zuurstof en dan krijg je H2O. Waterstof is H2.

De overheid moet meer inzetten op waterstof ten kosten van zonne- en windenergie

De overheid moet meer inzetten op waterstof ten kosten van zonne- en windenergie

Eens

Oneens

Energie-infrastructuur

De activiteiten en netwerken die voorzien in de energiebehoefte. Elektriciteitsnetwerken, gasnetwerken, alle activiteiten die ervoor zorgen dat we kunnen tanken en de aanleg van nieuwe energie mogelijkheden.

Netbeheerders

De netbeheerder moet zorgen voor een veilig en continu transport van gas en/of elektriciteit. De netbeheerder is ook verantwoordelijk voor het onderhoud en de uitbreiding van het energienet.

Energietransitie

De overgang van een energie systeem dat vooral is gebaseerd op het gebruik van fossiele brandstof naar duurzame energiebronnen. Dit moet ook veel energiebesparing opleveren en energieopslag. Ook moet de energievoorziening meer decentraal geregeld worden.

Wat merk je in je eigen leven van de energietransitie?

Wat merk je in je eigen leven van de energietransitie?

De overheid doet genoeg om de energietransitie te realiseren

De overheid doet genoeg om de energietransitie te realiseren

Eens

Oneens

Geopolitieke spanningen

Spanningen die ontstaan tussen landen, die te maken hebben met de locatie. Dit kan zijn, omdat er bepaalde grondstoffen in het land voorradig zijn, maar kan ook zijn dat landen worden buitengesloten van bepaalde handel. Dit kan leiden tot spanningen in de vorm van terroristische aanslagen, economische maatregelen of oorlog.

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=N-B31OsYHUI&t=42s

Wat doet het gebrek aan water met geopolitieke spanningen?

Wat doet het gebrek aan water met geopolitieke spanningen?

In de aankomende 10 jaar gaat er een grote oorlog over water komen

In de aankomende 10 jaar gaat er een grote oorlog over water komen.

Waar

Niet waar

Klimaatakkoord van Parijs

Het klimaatakkoord van Parijs is een akkoord van 195 landen en bepaalt dat de CO2-uitstoot in 2030 met 49% verminderd moet zijn in vergelijking met 1990. In 2050 moet de uitstoot van broeikasgassen met 95% afgenomen zijn. Dit is nodig om de opwarming van de aarde niet verder te laten oplopen dan 1,5 ℃.

Pre-industrieel

De tijd voor de Industriële Revolutie.

Wat zijn grote problemen met het klimaatakkoord van Parijs?

Wat zijn grote problemen met het klimaatakkoord van Parijs?

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=rYglyjIBbx4

* vraag bij bedenken?

Transport

• Vliegtuigen van de toekomst
• Auto's van de toekomst
• Boten van de toekomst

Wat leerde ik in deze paragraaf?

• Wat uitdagingen en ontwikkelingen zijn die momenteel spelen in het verduurzamen van de transport en logistiek.
• Voor- en nadelen van het gebruik van de huidige en toekomstige energiebronnen.
• Wat de energietransitie is en waarom dat momenteel van lokaal tot mondiaal een belangrijk thema is.
• Verklaren wat de rol is van belangengroeperingen, de overheid, burgers en commerciële bedrijven in deze energietransitie en op welke wijze deze partijen dit proces beïnvloeden.
• Wat toekomstige mogelijkheden in de transportsector zijn.

Ik leerde...

 §3 Verduurzamen van voedsel en   verpakkingen

Afbeelding: https://unsplash.com/photos/white-and-black-houses-on-green-grass-field-under-white-sky-during-daytime-jAt6cN6zl8M

Wat leer ik in deze paragraaf?

• Een aantal aspecten in ons huidige consumptiepatroon die niet duurzaam zijn.
• Waarom oplossingen in het verduurzamen van ons eetpatroon een complex geheel is.
• Wat mogelijke alternatieven in de toekomst zijn voor onze eetgewoonten.
• Waarom ongezond en niet-duurzaam voedsel vaak goedkoper is dan gezond en duurzaam voedsel en waarom dit een maatschappelijk probleem is.

Ik leer...

Primaire levensbehoefte

De noodzakelijke zaken in het leven die een mens nodig heeft om te overleven.

Wat zijn nog meer voorbeelden van primaire levensbehoeften?

Wat zijn nog meer voorbeelden
van primaire levensbehoeften?

Consumptiepatroon

De manier waarop de consumenten producten aanschaffen, gebruiken en vervolgens weg doen. Het gaat hierbij om de gewoonten die de maatschappij hierin heeft ontwikkeld.

Pesticiden

Giftige of gevaarlijke chemische stoffen die worden gebruikt om dieren of planten te verdrijven die het productieproces hinderen.

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=N2yOxgS-7JU

Ik ga nu minder snel niet biologische groenten en fruit kopen

Ik ga nu minder snel niet biologische groenten en fruit kopen.

Ja

Nee

Wegwerpcultuur

Een cultuur die gericht is op snelle consumptie van veel verschillende goederen en waarbij duurzaamheid een ondergeschikte rol speelt.

Materialisme

Als mensen bezit belangrijk vinden en hier ook steeds naar blijven streven in gebruik en omvang.

Wat zijn duidelijke voorbeelden van het toenemende materialisme. Denk bijvoorbeeld aan black friday.

Wat zijn duidelijke voorbeelden van het
toenemende materialisme.
Denk bijvoorbeeld aan black friday.

Ton plastic

In geld is een ton 100.000. In gewicht is een ton 1000. Bij plastic gaat het om gewicht.

Microplastic

Stukjes plastic kleiner dan vijf millimeter of die niet zichtbaar met het oog zijn.

Bioplastic

Plastic gemaakt van hernieuwbaar, plantaardig materiaal, of plastic dat natuurlijk afbreekbaar is.

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=VnHos3vHN2o

Welke gevolgen van de plastic soep werden benoemd in de video?

Welke gevolgen van de plastic soep werden benoemd in de video?

Wat zou de overheid kunnen doen om te zorgen dat er minder plastic in meren, rivieren en zeeën terecht komt?

Wat zou de overheid kunnen doen om te zorgen dat er minder plastic in meren, rivieren en zeeën terecht komt?

Bio-industrie

Ook wel de intensieve veehouderij genoemd. Een manier van produceren gericht op lage kosten en veel opbrengst. Dat gaat vaak niet samen met dierenwelzijn.

Schaalvergroting

Het streven naar hogere opbrengsten, nagestreefd door het anders gebruiken van de productiefactoren natuur, arbeid en grond. Daardoor ontstaan lagere productiekosten.

Wat zijn voordelen van schaalvergroting?

Wat zijn voordelen van schaalvergroting?

Monoculturen

Binnen een bepaalde ruimte wordt maar één soort gewas verbouwd, of is sprake van maar één soort bedrijvigheid.

Biodiversiteit

Het geheel aan variatie van flora (planten) en fauna (dieren) in een bepaald gebied.

Antibiotica 

Medicijnen die worden toegepast om bacteriën te verdrijven. Soms kunnen bacteriën na veelvuldig gebruik hier resistent (ongevoelig) voor worden. De antibiotica die worden gebruikt in de veeteelt, kan de mens ook binnenkrijgen.

Het antibiotica gebruik in de veesector neemt wel af sinds 2009. Met hoeveel procent?

Het antibiotica gebruik in de veesector neemt wel af sinds 2009. Met hoeveel procent?

1. 20%
2. 35%
3. 55%
4. 70%

Vrije uitloop kip

Kippen die binnen en buiten kunnen lopen. Ze hebben meer ruimte dan een plofkip, biokip of zelfs een scharrelkip, maar minder ruimte dan een biologische kip.

Plofkip

Een doorgefokt kippenras dat in zes weken twee kilo aan vlees oplevert. Feitelijk is het dan nog een kuiken.

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=M51lv2bjWm8

Wat zijn de voordelen van plofkippen?

Wat zijn de voordelen van plofkippen?

Het moet verboden worden om plofkippen te fokken

Het moet verboden worden om plofkippen te fokken.

Eens

Oneens

Vertical- of Indoor Farming

Het telen van gewassen op een klein oppervlakte met meerdere lagen boven elkaar. Dit gebeurt binnen en de groei is afhankelijk van kunstlicht.

Obesitas

Ernstig overgewicht.

Maatschappelijk probleem

Een probleem in de maatschappij waarbij veel personen en groepen betrokken zijn, zoals consumenten, producenten, de overheid, zorginstellingen, enz. Het is daarom vaak een complex probleem waarbij de oplossing zelden van één partij zal komen.

Hoeveel procent van de Nederlanders heeft obesitas in 2023?

Hoeveel procent van de Nederlanders heeft obesitas in 2023?

1. 5%
2. 10%
3. 15%
4. 20%

Wat zou de overheid kunnen doen om obesitas tegen te gaan?

Wat zou de overheid kunnen doen om obesitas tegen te gaan?

Schone stroom

Stroom in de afvalverwerking, waarbij het afval apart wordt verzameld en direct verwerkt of hergebruikt kan worden.

Ik gooi blikjes minder vaak weg nu er statiegeld op zit

Ik gooi blikjes minder vaak weg nu er statiegeld op zit.

Eens

Oneens

Wat leerde ik in deze paragraaf?

• Een aantal aspecten in ons huidige consumptiepatroon die niet duurzaam zijn.
• Waarom oplossingen in het verduurzamen van ons eetpatroon een complex geheel is.
• Wat mogelijke alternatieven in de toekomst zijn voor onze eetgewoonten.
• Waarom ongezond en niet-duurzaam voedsel vaak goedkoper is dan gezond en duurzaam voedsel en waarom dit een maatschappelijk probleem is.

Ik leerde...

 §4 Verduurzamen op verschillende   schaalniveaus

Afbeelding: https://unsplash.com/photos/birds-eye-view-photography-of-trees-and-body-of-water-mawU2PoJWfU

Wat leer ik in deze paragraaf?

• Wat de zes schaalniveaus zijn.
• Wat bij elk schaalniveau uitdagingen zijn bij het uitvoeren van een duurzaam beleid.
• Wat waterschappen zijn en waarom zij tot de oudste representatieve bestuursvormen van Europa horen.
• Waarom het fluviale schaalniveau een bijzondere plek inneemt bij het thema duurzaamheid.

Ik leer...

Cfk's

Gasvormige stoffen, die bestaan uit chloor (cl), fluor (f) en koolstof (k). Kwam voor als drijfgas in spuitbussen, in koelkasten en bij de productie van piepschuim.

Schaalniveaus

Het niveau van waaruit je een bepaald gebied of proces bekijkt.

Schaalniveaus

• Lokaal
• Regionaal
• Nationaal
• Continentaal
• Mondiaal
• Fluviaal

Tot welk schaalniveau hoort een stad die invoert dat mensen moeten betalen voor het weggooien van hun afval?

Tot welk schaalniveau hoort een stad die invoert dat mensen moeten betalen voor het weggooien van hun afval?

1. Lokaal
2. Regionaal
3. Nationaal
4. Fluviaal

Tot welk schaalniveau hoort de Rijn die van Duitsland naar Nederland loopt?

Tot welk schaalniveau hoort de Rijn die van Duitsland naar Nederland loopt?

1. Nationaal
2. Continentaal
3. Mondiaal
4. Fluviaal

Lokaal niveau

• Het lokale schaalniveau betreft een klein gebied
• Een stad of een gemeente
• Duurzame producten
• Subsidies en afvalscheiding

Subsidie

Een recht op geld dat je op aanvraag krijgt van een bestuursorgaan voor bepaalde activiteiten.

Wat zijn nog meer zaken zoals afvalscheiding die, op lokaal niveau georganiseerd worden?

Wat zijn nog meer zaken zoals afvalscheiding
die, op lokaal niveau georganiseerd worden?

Regionaal niveau

• Het regionale schaalniveau betreft een groter gebied.
• Provincies en waterschappen 
  

Waterschappen

Een overheidsorganisatie die verantwoordelijk is voor het waterbeheer in een bepaalde regio.

Representatief bestuurslichaam

Een bestuur dat is gekozen door zijn burgers.

Hoeveel waterschappen zijn er in Nederland?

Hoeveel waterschappen zijn er in Nederland?

1. 12
2. 15
3. 17
4. 21

Provincies

• Infrastructuur
•  Afgeven vergunningen
• Verstrekken van subsidies
• Voldoende woningen
• Schone en duurzame omgeving

Bedrijventerrein

Een bepaalde locatie die qua infrastructuur speciaal is ingericht voor bepaalde economische activiteiten.

Wat is geen taak van de provincies?

Wat is geen taak van de provincies?

1. Woningen bouwen
2. Zorgen voor goede en voldoende zorginstellingen
3. Natuur gebieden onderhouden
4. Het uitgeven van mileuvergunningen

Nationaal

• Het nationale schaalniveau betreft een land.
• Bevind zich tussen het continentale niveau en het regionale en lokale niveau.

De nationale overheid doet genoeg op het gebied van milieu en klimaat

De nationale overheid doet genoeg op het gebied van milieu en klimaat.

Eens

Oneens

Continentaal

• Het continentale schaalniveau betreft een continent.
• Europese Unie

Europese Unie

Dit is de economische en politieke samenwerking van 27 Europese landen. De Europese Unie mag politieke en economische besluiten nemen van deze landen.

De Europese Unie heeft te veel macht

De Europese Unie heeft te veel macht.

Eens

Oneens

Mondiaal

• Het mondiale schaalniveau betreft de wereld.
• Steeds meer problemen worden op mondiaal niveau aangepakt. 
• Plastic soep
• Opwarming van de aarde
• Verenigde Naties

Plastic soep

Alle plastic vervuiling in de oceanen. Van groot plastic tot micro- en nano plastic deeltjes.

Opwarming van de aarde

Andere namen zijn: klimaatverandering, klimaatopwarming, klimaat ontwrichting of klimaatcrisis. Het betreft de stijging van de wereldtemperatuur sinds de industriële revolutie.

Verenigde Naties

Het samenwerkingsverband van 193 landen in de wereld.

Wat is in het algemeen een groot probleem bij het aanpakken van problemen op mondiaal niveau?

Wat is in het algemeen een groot probleem bij het aanpakken van problemen op mondiaal niveau?

Fluviaal

Het fluviale schaalniveau betreft het stroomgebied van rivieren. 

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=S3oAjNGcwHg

Wat zou er nog meer gedaan kunnen worden om te zorgen dat er minder plastic in oceanen komt?

Wat zou er nog meer gedaan kunnen worden om te zorgen dat er minder plastic in oceanen komt?

Deltastelsels

Het stelsel van aftakkingen van een rivier, voordat deze uitmondt in de zee.

Wat is waar?

Wat is waar?

1. Bij een deltastelsel wonen vaak veel mensen
2. Bij een deltastelsel is vaak weinig economische activiteit
3. Deltastelsel zijn niet kwetsbaar
4. De bodem is vaak onvruchtbaar bij deltastelsel

Ecosystemen

Het geheel en de wisselwerking van de planten en dieren in een bepaald territorium. Hierbij horen ook de niet-levende onderdelen.

Bodemdaling

Bodemverzakking. Kan door natuurlijke processen, maar ook door menselijk handelen door te veel water aan de grond te onttrekken, of kunstmatig het grondwater laag te houden.

Verzilting

De toename van het zoutgehalte in het grond- en bodemwater. Dit komt onder ander door zeewater dat het land indringt, maar kan ook ontstaan vanuit het omhoog komen van brak grondwater.

Bron: https://www.youtube.com/watch?v=Ub7TMats5PQ

Wat waren de genoemde oorzaken van verzilting?

Wat waren de genoemde oorzaken van verzilting?

Welke manier om verzilting tegen te gaan werd besproken in de video?

Welke manier om verzilting tegen te gaan werd besproken in de video?

Waterkrachtcentrales

In een waterkrachtcentrale wordt stromend of vallend water via een turbine en een generator omgezet in elektriciteit.

Wat leerde ik in deze paragraaf?

• Wat de zes schaalniveaus zijn.
• Wat bij elk schaalniveau uitdagingen zijn bij het uitvoeren van een duurzaam beleid.
• Wat waterschappen zijn en waarom zij tot de oudste representatieve bestuursvormen van Europa horen.
• Waarom het fluviale schaalniveau een bijzondere plek inneemt bij het thema duurzaamheid.

Ik leerde...

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat leerde ik in deze paragraaf?

• Wat het People-Planet-Profit model inhoudt.
• Wat duurzaamheid is en waarom dit soms lastig te bepalen is.

• De oorzaken en gevolgen van de bevolkingsgroei sinds 1750.
• Een aantal problemen bij het gebruik van olie op de weg naar een duurzame samenleving.
• Wat uitdagingen en ontwikkelingen zijn die momenteel spelen in het verduurzamen van de transport en logistiek.
  
• Voor- en nadelen van het gebruik van de huidige en toekomstige energiebronnen.
  
• Wat de energietransitie is en waarom dat momenteel van lokaal tot mondiaal een belangrijk thema is.
  
• Verklaren wat de rol is van belangengroeperingen, de overheid, burgers en commerciële bedrijven in deze energietransitie en op welke wijze deze partijen dit proces beïnvloeden.
  
• Wat toekomstige mogelijkheden in de transportsector zijn.

Ik leerde...

Wat leerde ik in deze paragraaf?

• Een aantal aspecten in ons huidige consumptiepatroon die niet duurzaam zijn.
  
• Waarom oplossingen in het verduurzamen van ons eetpatroon een complex geheel is.
  
• Wat mogelijke alternatieven in de toekomst zijn voor onze eetgewoonten.
  
• Waarom ongezond en niet-duurzaam voedsel vaak goedkoper is dan gezond en duurzaam voedsel en waarom dit een maatschappelijk probleem is.
• Wat de zes schaalniveaus zijn.
  
• Wat bij elk schaalniveau uitdagingen zijn bij het uitvoeren van een duurzaam beleid.
  
• Wat waterschappen zijn en waarom zij tot de oudste representatieve bestuursvormen van Europa horen.
  
• Waarom het fluviale schaalniveau een bijzondere plek inneemt bij het thema duurzaamheid.

Ik leerde...

• https://pixabay.com/nl/photos/zonne-energie-zonlicht-zonnig-zomer-2285763/
• https://www.youtube.com/watch?v=PdY3HktzWdo
• https://www.youtube.com/watch?v=y2PlqlcGcMs
• https://www.youtube.com/watch?v=zvqf6_YT8TU
• https://unsplash.com/photos/white-and-red-db-train-subway-Njq3Nz6-5rQ
• https://www.youtube.com/watch?v=y16H3-DXM6s
• https://www.youtube.com/watch?v=N-B31OsYHUI&t=42s
• https://www.youtube.com/watch?v=rYglyjIBbx4
• https://www.youtube.com/watch?v=VnHos3vHN2o
• https://www.youtube.com/watch?v=M51lv2bjWm8
• https://www.youtube.com/watch?v=S3oAjNGcwHg
• https://www.youtube.com/watch?v=Ub7TMats5PQ
• https://unsplash.com/photos/birds-eye-view-photography-of-trees-and-body-of-water-mawU2PoJWfU 
• https://www.youtube.com/watch?v=N2yOxgS-7JU

Bronnen:

* voeg de bronnen van de afbeeldingen en videos nog even toe.