Geschiedenis & inrichting van de verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Instructies

Maatschappijleer havo hoofdstuk 4.1 & 4.2 (Seneca)

'De verzorgingsstaat': Geschiedenis & Inrichting

'De verzorgingsstaat'

Inrichting & Geschiedenis

Wat leer ik deze les?

• wat de verzorgingsstaat inhoudt
  
• over de geschiedenis van de verzorgingsstaat
• hoe de verzorgingsstaat is opgebouwd
• hoe de verzorgingsstaat kan veranderen
  
• welke verschillende wetten er horen bij de verzorgingsstaat

Ik leer..

Stelling: Iedereen heeft 

recht op een basisinkomen

1. Eens
2. Oneens

Welzijnsdilemma

Links

Midden

• Bestaanszekerheid

• Solidariteit

Rechts

• Eigen verantwoordelijkheid

Links

Midden

Rechts

Bronnen afbeeldingen:

• http://www.berthoman.eu/Publicaties/Zorg/mobile/ 
• https://geheugen.delpher.nl/nl/geheugen/view?coll=ngvn&identifier=NAGO02%3AIISG-30051001754735
• https://zorgenz.nl/solidariteit-in-de-zorg-niet-vanzelfsprekend/

De verzorgingsstaat

Samenleving waarin de overheid  alle burgers helpt te voorzien in hun basisbehoeften.

'Sociale uitvinding'

Uitleg verzorgingsstaat 

§4.1 De geschiedenis 

van de verzorgingsstaat

Middeleeuwen

Zorg: afhankelijk van geestelijken!

Klik op het oogje voor een afbeelding. 

Bron afbeelding: middeleeuws gasthuis Ten Bunderen

Industriële revolutie

Een spotprent uit de Volkskrant over kinderarbeid in de industriële revolutie. 

Industriële revolutie: Mens- en paardenkracht worden vervangen door stoomkracht en elektrische kracht.

Klik op het vraagteken voor de uitleg van de industriële revolutie en klik op het oogje voor een spotprent over kinderarbeid uit die tijd. 

Vanaf de 16e eeuw

Armenzorg in de 16e eeuw. 

Klik op het oogje voor een afbeelding. 

Samuël van Houten (1874)

Sociale wetgeving

Kinderwetje van Van Houten - 

De fabriekskinderen: 

"Leve mijnheer van Houten"

Klik op het vraagteken voor een afbeelding uit een oude krant van die tijd (1874, Elias Spanier).

Vakbonden en partijen

Uitleg vakbonden/ partijen.

Filmpje: Geschiedenis van de vakbond van typografen/ uitleg vakbonden. 

Filmpje: geschiedenis Nederlandse vakbond/ uitleg vakbonden/ sociale wetten.  

• Ongevallenwet 
• Invaliditeitswet 
• AOW
• Algemene Bijstandswet
  
• WAO

Gemengde economie 

Systeem waarin de overheid en de vrije markt allebei invloed hebben. 

Uitleg wetten. Klik op het vraagteken voor de uitleg van het begrip 'gemengde economie'

Poldermodel

Overleg tussen overheid, werkgevers en werknemers om gezamenlijk afspraken te maken over werkgelegenheid en arbeidskwesties. 

Uitleg poldermodel. Klik op het vraagteken voor de uitleg van het begrip 'poldermodel'. 

1500

1600

1700

1800

1900

2000

Middeleeuwen

Industriële Revolutie 

Vakbonden en partijen

Poldermodel

Armenzorg

Afhankelijkheid van geestelijken 

Meer welvaart, meer ongelijkheid 

Kinderwetje van Van Houten 

Gemengde economie

Armenzorg door rijken

Ongevallenwet

Invaliditeitswet

De juiste gebeurtenissen/ situaties moeten naar de juiste tijdsperiode gesleept worden. 

Zorgen over verzorgingsstaat

WAO           WIA (2005)

Verhoging AOW leeftijd (2011)

Uitleg. 

Nieuwe wet studiefinanciering (2015) 

Zorgen over verzorgingsstaat

Video: Leenstelsel

Focus casus zorgen over verzorgingsstaat: nieuwe wet studiefinanciering. 

04:56

Vind jij dat deze nieuwe wet past bij het poldermodel dat wij in Nederland hebben?

Vind jij dat deze nieuwe wet past bij het poldermodel dat wij in Nederland hebben?

1. Ja
2. Nee

Deze wet beïnvloedt niet alleen de studenten van nu, maar misschien ook jou als toekomstige student! 

Want vind jij zelf van deze wet? 

§4.2 De inrichting

van de verzorgingsstaat

Welzijnsdilemma

Links

Midden

Bestaanszekerheid

Solidariteit

Rechts

Eigen verantwoordelijkheid

Verzorgingsstaat

V

Solidariteit: een belangrijke basis voor de inrichting van de verzorgingsstaat. 

Wetten

Instituties

Instellingen

De inrichting van de verzorgingsstaat

00:48

Bij welk artikel van de grondwet past  het verbod van roken op stations? 

1. Art. 22.1: De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.
2. Art. 20.2: De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.
3. Art. 20.1: De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.

02:03

Met welk deel van het welzijnsdilemma heeft het rookverbod op stations niet te maken?

1. Bestaanszekerheid
2. Solidariteit
3. Eigen verantwoordelijkheid

Artikel 22.1: De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.

Institutie: Zorgverzekering

Instelling: Ziekenhuis

De grondwet en

de Verzorgingsstaat

Voorbeeld inrichting verzorgingsstaat door middel van grondwetsartikel 21 lid 1:

De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.

Artikel 19

1. Bevordering van voldoende werkgelegenheid is voorwerp van zorg der

overheid.

2. De wet stelt regels omtrent de rechtspositie van hen die arbeid verrichten en omtrent hun bescherming daarbij, alsmede omtrent medezeggenschap.

Artikel 20

1. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der overheid.

2. De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.

3. Nederlanders hier te lande, die niet in het bestaan kunnen voorzien, hebben een bij de wet te regelen recht op bijstand van overheidswege.

De Grondwet en de Verzorgingsstaat

Artikel 22

1. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.

2. Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der

overheid.

3. Zij schept voorwaarden voor maatschappelijke en culturele ontplooiing en voor vrijetijdsbesteding.

Artikel 23

1. Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der regering.

Artikel 21

De zorg van de overheid is gericht op de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmilieu.

De Grondwet en de Verzorgingsstaat

Zoek een foto op internet die past bij artikel 22.3 van de grondwet: 'Zij schept voorwaarden voor maatschappelijke en culturele ontplooiing en voor vrijetijdsbesteding.'

Artikel 21

Artikel 20

Artikel 19

Artikel 23

Uitleg opdracht:

Klik op de hotspots om de afbeeldingen te zien. Sleep de hotspots naar het juiste artikel van de grondwet. 

01:37

Bij welke waarde van het welzijnsdilemma past dit?

Bij welke waarde van het welzijnsdilemma past dit?

1. Solidariteit
2. Bestaanszekerheid
3. Eigen verantwoordelijkheid

02:25

Bij welk artikel van de grondwet
past deze steun?

Bij welk artikel van de grondwet 

past deze steun?

06:22

Welk deel van het welzijnsdilemma vind jij bij de toeslagaffaire passen? Waarom?

Welk deel van het welzijnsdilemma vind jij bij de toeslagaffaire passen? Waarom?

Samenvattingsvideo over de geschiedenis van de verzorgingsstaat. 

Achtergrondinformatie bij de lesstof vindt u op onze 'online portal':  

http://maatschappij-leer.nl/online-portal-havo-maatschappijleer/havo-h04/1geschiedenisverzorgingsstaat/

Samenvattingsvideo over de inrichting van de verzorgingsstaat.

Achtergrondinformatie bij de lesstof vindt u op onze 'online portal':

http://maatschappij-leer.nl/online-portal-havo-maatschappijleer/havo-h04/1geschiedenisverzorgingsstaat/

http://maatschappij-leer.nl/online-portal-havo-maatschappijleer/havo-h04/2oefenenmetdegrondwet/#page-content

Wat heb je deze les geleerd?

• wat de verzorgingsstaat inhoudt
• over de geschiedenis van de verzorgingsstaat
  
• hoe de verzorgingsstaat is opgebouwd
  
• hoe de verzorgingsstaat kan veranderen
  
• welke verschillende wetten er horen bij de verzorgingsstaat

Ik heb geleerd..

Tekst

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Einde van de les: 'De verzorgingsstaat: Inrichting & Geschiedenis'

De volgende Seneca-les gaat over:

Functies van de verzorgingsstaat