Openbare wifi is gevaarlijk

• Mediawijsheid
• Burgerschapsonderwijs
• +1
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Introductie

Beveilig je geheimen: Zo word je een wachtwoord-expert

Openbare wifi is gevaarlijk

Beveilig je geheimen

Les 3

Thema 3

Lespakket over online veiligheid en digitaal burgerschap

Beveilig je

Neem beveiligingsmaatregelen om je privacy te beschermen

geheimen

Beveilig je geheimen

• Je krijgt inzicht in de risico’s van openbare wifi;

• Je leert dat je beter geen openbare wifi kunt gebruiken, en dat er een simpel alternatief is;

• Je leert wat een VPN is en gaat zelf een geschikte VPN-aanbieder zoeken.

Les 3 

Openbare wifi is gevaarlijk

Lesdoelen

Beveilig je geheimen

Op welke plekken gebruik je weleens openbare wifi?

Introduceer het onderwerp.

Vraag aan de leerlingen op welke plekken ze allemaal gebruiken maken van openbare wifi. Ze kunnen via hun devices meerdere antwoorden invoeren.

Iedereen gebruikt wel eens openbare wifi. Zeker als het gratis is. Bijvoorbeeld als je een hamburger gaat halen (of op de stoep hun wifi wilt oppikken), of als je in de pauze naar een koffiebar gaat, of als je in een wachtkamer zit. Maar daar zijn wel risico’s aan verbonden.

Beoordeel – als docent – deze video vooraf, om te kijken of u het wel geschikt vindt voor uw leerlingen.

Kijk dit filmpje -- 100.000 euro hack op het YouTube-kanaal van Veiliginternetten.nl (van de overheid en ECP), -- waarin de problematiek in een wat breder kader wordt geplaatst. 

Het belangrijkst is ‘Stap 3’ (wifi-roof) van 2:46 tot 3:40.

Let op: het filmpje gaat nogal snel. Laat het eventueel nog een keer zien.

Wel een probleem

Geen 

probleem

Wat is het probleem van openbare wifi?

Beveilig je geheimen

Dat je afgeluisterd kunt worden

Dat je malware (zoals virussen) op je laptop of smartphone kunt krijgen

Dat het traag kan zijn

Dat mijn ouders weten waar ik in de pauze van school zit

Hints voor de docent: de eerste twee opties (A en B) zijn essentieel. Het derde punt (C) is een bijkomstig probleem. Het vierde (D) is niet belangrijk. Ouders kunnen niet zoveel met IP-adressen van hun kinderen.

Weet jij wat de meestgebruikte truc is om je af te luisteren via openbare wifi?

1. Stiekem een oortje in jouw telefoon of laptop pluggen
2. Een wifi-accesspoint opzetten waarvan de naam lijkt op de openbare plek waar je zit
3. De controle over je telefoon of laptop overnemen via bluetooth
4. Met een antenne alle radiosignalen (dus alle wifi) uit de lucht plukken

Hoe kun je zien dat je wordt afgeluisterd via openbare wifi?

Hints voor de docent: dat kun je niet zien 

Leerlingen kunnen aankomen met een programma als WireShark, waarmee internetpakketjes geïnspecteerd kunnen worden. (Reactie van u: “Oké, dat zou kunnen, maar daar moet je dan wel heel goed technisch onderlegd voor zijn. De gemiddelde wifigebruiker is dat niet.”) 

Of ze kunnen – heel simpel maar wel heel effectief – opmerken dat een malafide accesspoint herkenbaar kan zijn aan het feit dat er niet om een wachtwoord wordt gevraagd. (Reactie van u: “Goed bedacht! Punt erbij voor het volgende proefwerk! Maar je kunt het nog steeds niet echt zien. Alleen indirect afleiden.”)

Wat doe jij zelf om je te beveiligen bij het gebruik van openbare wifi?

1. Ik doe niets speciaals (ik wist niet eens dat het gevaarlijk is/het zal wel loslopen allemaal, etc.)
2. Ik gebruik een VPN (beveiligde en versleutelde verbinding via een externe server)
3. Ik gebruik bewust geen openbare wifi (maar alleen 3G of 4G als ik buiten de deur ben)
4. Ik doe iets anders, namelijk ...

Hints voor de docent: niets doen is geen optie. Wat wel kan: een VPN, of gewoon géén openbare wifi gebruiken. Maar andere suggesties zijn welkom, natuurlijk.

Bekijk samen het filmpje Waarom je geen openbare wifi meer moet gebruiken (van het YouTube-kanaal van Bright; dat is een betrouwbare tech/lifestyle-site, vergelijkbaar met het Amerikaanse Wired).

Bespreek de boodschap (‘Waarom je geen openbare wifi meer moet gebruiken’).

Dus: gewoon géén openbare wifi gebruiken. Het opwaarderen van je telefoonbundel kost ongeveer evenveel als het abonnement op een VPN. Vraag de leerlingen wat ze zouden doen.

Bespreek dingen die leerlingen niet helemaal begrepen uit het filmpje. 

Zoek online uit wat een VPN is, en welke VPN-aanbieder je zou kunnen nemen.

Verdiepingsopdracht (optioneel): laat de leerlingen online uitzoeken wat een VPN is, en welke VPN- aanbieder ze het beste zouden kunnen nemen.

Beveilig je geheimen

Als het goed is, ben je je bewust geworden van de gevaren van openbare wifi, en wat je daaraan kunt doen. 

Welke nieuwe woorden of begrippen heb je geleerd?

Les 3 

Openbare wifi is gevaarlijk

Samengevat

Als het goed is, zijn de leerlingen zich bewust geworden van de gevaren van openbare wifi, en wat ze daaraan kunnen doen. Gebruik die boodschap als samenvatting van de les.

Beveilig je geheimen

Hacken: de controle overnemen, bijvoorbeeld de controle over een computer of een account. Dus als jij je eigen socialmedia-account niet meer in kunt omdat het overgenomen is door iemand anders, ben je gehackt.

Let op: meestal wordt bij hacken gedacht aan technisch hacken (zoals het kraken van wachtwoorden), maar de laatste tijd wordt sociaal hacken steeds belangrijker. Daarbij zoekt de hacker niet naar de zwakke plekken van systemen (hardware of software), maar naar de zwakke plekken van mensen. Bijvoorbeeld om ze hun wachtwoorden te ontfutselen door er gewoon – met een smoes – naar te vragen.

Hacker: iemand die hackt. Er bestaan zowel goedaardige hackers die de beveiliging van computersystemen testen (ook wel ethisch hackers of ‘white hat’-hackers genoemd) als kwaadaardige hackers die daadwerkelijk inbreken in systemen (malafide of ‘black hat’-hackers).

Les 3 

Openbare wifi is gevaarlijk

Woordenlijst

Beveilig je geheimen

VPN (virtual private network): een beveiligde en versleutelde verbinding tussen jouw computer en de website of het socialmediaplatform waarmee je communiceert. Je dataverkeer wordt omgeleid via een externe server, waardoor ook je IP-adres verandert.

Les 3 

Openbare wifi is gevaarlijk

Woordenlijst

Help ons de lessen verbeteren.

Geef uw feedback op De InternetHelden door een paar korte vragen te beantwoorden.

Help ons de lessen verbeteren.

Geef uw feedback op De InternetHelden door een paar korte vragen te beantwoorden.