Twents Carmel College

Digitale balans en je reflexbrein

Bindingsles
sociale media en digitale veiligheid

1 / 16
volgende
Slide 1: Tekstslide
MediawijsheidBurgerschapsonderwijs+1Middelbare schoolvmbo g, t, mavo, havo, vwoLeerjaar 1-3

In deze les zitten 16 slides, met interactieve quizzen, tekstslide en 1 video.

time-iconLesduur is: 50 min

Instructies

Dit thema gaat over de impact van smartphone en (sociale) media op ons brein en lichaam en hoe we daar het beste mee kunnen omgaan. Het doel is dat leerlingen ondanks alle digitale verleidingen en afleidingen, toch grip krijgen op hun mediagebruik en geen nadelige gevolgen voor gezondheid en welzijn ondervinden.

Het thema bestaat uit vier lessen die een geheel vormen. Bij voorkeur worden ze als serie gegeven. In de eerste twee lessen staat centraal hoe en waarom ons brein zo makkelijk afgeleid wordt door onze smarpthone en sociale media. Deze lessen bevatten breinkennis waardoor je bijvoorbeeld begrijpt wanneer je wel en wanneer niet kunt multitasken. Met die kennis wordt onderzocht hoe je grip kunt krijgen op je eigen mediagebruik.

De derde en vierde les bevatten tips over het optimaal leren benutten van je hersenen: hoe kun je het beste focussen? En hoe kun je juist ont-focussen, wat net zo belangrijk is? Een rode draad door de lessen is het nadenken over mensen die topprestaties leveren en waar jongeren bewondering voor hebben, zoals topsporters, bekende artiesten maar ook influencers of wetenschappers.

Onderdelen in deze les

Bindingsles
sociale media en digitale veiligheid

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies


Waarom hebben we het hier op school over sociale media en digitale veiligheid?

Slide 2 - Open vraag

Bespreek aan de hand van het filmpje welke digitale triggers leerlingen kennen in populaire apps, die gemaakt zijn om jouw aandacht zo lang mogelijk vast te houden en te zorgen dat je telkens weer de app wilt openen. 

Denk aan:
  • Het systeem van pull and refresh – waardoor je steeds je timeline ververst en daardoor blijft scrollen;
  • De teruglopende teller voordat de volgende video automatisch begint;
  • Notificaties (rode bolletjes, blauwe vinkjes) en pushmeldingen (geluidjes);
  • Variabele beloning: je weet niet wat en wanneer je reactie krijgt (likes en comments), maar de mogelijkheid dat het iets leuks is, zorgt er al voor dat naar je mobiel grijpt;
  • Score opbouwen: bijvoorbeeld streaks onderhouden. Je investeert in de app, waardoor je minder gauw je interesse verliest. Als je ergens moeite voor gedaan hebt, of geld voor betaald hebt, geef je namelijk minder snel op dan wanneer je die investering niet gedaan hebt.
Bespreek: welke digitale triggers kun jij met beste weerstaan en welke juist niet?

Met devices:
De leerlingen kunnen deze vraag via hun device beantwoorden.

Zonder devices:
De leerlingen beantwoorden de vraag klassikaal.

Als ik met vrienden ben en ik krijg een notificatie, 
dan kijk ik direct op mijn telefoon.
Vraag 1
1
2
3
4
5

Slide 3 - Poll

We doen nu een quiz om te kijken hoe verslaafd je bent aan je telefoon. Breng het speels. (Noem het eventueel anders: gehecht, afhankelijk, of je nog zonder kunt). 

Instructie: Schrijf op een blaadje de cijfers 1 t/m 10 onder elkaar. Beantwoord elk van de tien vragen met een cijfer op een schaal van 1 t/m 5, waarbij 1 staat voor ‘totaal niet herkenbaar’ en 5 voor ‘heel herkenbaar!’ (Of gebruik het werkblad - beschikbaar november 2022.)

Eventueel kunnen de leerlingen gebruik maken van hun device en vervolgens hun score opschrijven. 

Als ik ‘s nachts wakker word, 
dan check ik altijd mijn telefoon.
Vraag 2
1
2
3
4
5

Slide 4 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Als ik mij even verveel, 
dan pak ik meteen mijn telefoon.
Vraag 3
1
2
3
4
5

Slide 5 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ik voel mij onrustig als ik mijn telefoon 
niet kan gebruiken.
Vraag 4
1
2
3
4
5

Slide 6 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ik zit vaak veel langer te scrollen,
dan ik van plan ben.
Vraag 5
1
2
3
4
5

Slide 7 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ook tijdens het huiswerk maken, 
blijf ik ondertussen bezig op mijn telefoon.
Vraag 6
1
2
3
4
5

Slide 8 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ik vind het vervelend dat ik mijn telefoon niet bij mij mag hebben op school
Vraag 7
1
2
3
4
5

Slide 9 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ik ga vaak te laat slapen, 
omdat ik nog op mijn telefoon bezig ben.
Vraag 8
1
2
3
4
5

Slide 10 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ik krijg vaak te horen dat ik 
te veel op mijn telefoon zit.
Vraag 9
1
2
3
4
5

Slide 11 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Ik zou best willen minderen met telefoongebruik, maar dat lukt niet.
Vraag 10
1
2
3
4
5

Slide 12 - Poll

Deze slide heeft geen instructies


Wat weet sociale media (Snap, Instagram, TikTok, BeReal etc.) van jou? Welke data hebben zij van jou?

Slide 13 - Open vraag

Bespreek aan de hand van het filmpje welke digitale triggers leerlingen kennen in populaire apps, die gemaakt zijn om jouw aandacht zo lang mogelijk vast te houden en te zorgen dat je telkens weer de app wilt openen. 

Denk aan:
  • Het systeem van pull and refresh – waardoor je steeds je timeline ververst en daardoor blijft scrollen;
  • De teruglopende teller voordat de volgende video automatisch begint;
  • Notificaties (rode bolletjes, blauwe vinkjes) en pushmeldingen (geluidjes);
  • Variabele beloning: je weet niet wat en wanneer je reactie krijgt (likes en comments), maar de mogelijkheid dat het iets leuks is, zorgt er al voor dat naar je mobiel grijpt;
  • Score opbouwen: bijvoorbeeld streaks onderhouden. Je investeert in de app, waardoor je minder gauw je interesse verliest. Als je ergens moeite voor gedaan hebt, of geld voor betaald hebt, geef je namelijk minder snel op dan wanneer je die investering niet gedaan hebt.
Bespreek: welke digitale triggers kun jij met beste weerstaan en welke juist niet?

Met devices:
De leerlingen kunnen deze vraag via hun device beantwoorden.

Zonder devices:
De leerlingen beantwoorden de vraag klassikaal.

Slide 14 - Video

Deze slide heeft geen instructies


Wat vind je het meest opvallende van het filmpje?

Slide 15 - Open vraag

Bespreek aan de hand van het filmpje welke digitale triggers leerlingen kennen in populaire apps, die gemaakt zijn om jouw aandacht zo lang mogelijk vast te houden en te zorgen dat je telkens weer de app wilt openen. 

Denk aan:
  • Het systeem van pull and refresh – waardoor je steeds je timeline ververst en daardoor blijft scrollen;
  • De teruglopende teller voordat de volgende video automatisch begint;
  • Notificaties (rode bolletjes, blauwe vinkjes) en pushmeldingen (geluidjes);
  • Variabele beloning: je weet niet wat en wanneer je reactie krijgt (likes en comments), maar de mogelijkheid dat het iets leuks is, zorgt er al voor dat naar je mobiel grijpt;
  • Score opbouwen: bijvoorbeeld streaks onderhouden. Je investeert in de app, waardoor je minder gauw je interesse verliest. Als je ergens moeite voor gedaan hebt, of geld voor betaald hebt, geef je namelijk minder snel op dan wanneer je die investering niet gedaan hebt.
Bespreek: welke digitale triggers kun jij met beste weerstaan en welke juist niet?

Met devices:
De leerlingen kunnen deze vraag via hun device beantwoorden.

Zonder devices:
De leerlingen beantwoorden de vraag klassikaal.
IEDEREEN
VRIENDEN
OP SOCIALE MEDIA
ALLEEN IK...
een babyfoto van jezelf
de naam van je school en je rooster
het kenteken van de auto van je ouders
een foto van je rapport met je naam erop
een filmpje waarin je roddelt over een docent
een meme van iemand anders, over een docent
je huisadres
een foto van jou op de sportdag
een foto van jou en je moeder
een filmpje waarin twee meisjes aan het vechten zijn
een filmpje waarin een docent iets raars doet voor de klas
een post waarin je vertelt dat je een paar weken op vakantie gaat in Spanje.

Slide 16 - Sleepvraag

Deze sleepvraag is een alternatief op de opdracht zoals deze staat beschreven in het docentenmateriaal. Bij deze opdracht kunnen de leerlingen (samen of alleen) de voorbeelden naar een van de cirkels slepen: moeten ze wél of juist niet gedeeld worden?

Vragen bij de voorbeelden:
  • Zou je dit van jezelf online zetten? Waarom wel of niet? En met welke privacy-instelling?
  • Mag iemand anders dan jijzelf dit online plaatsen?
  • Wat zou je doen als iemand anders deze persoonlijke informatie van jou online heeft gezet?
De opdracht kunnen de leerlingen op hun eigen device maken of de docent kan deze centraal doen. In dat laatste geval moet onderaan het scherm de optie 'Devices in de klas' worden uitgeschakeld.