5.2 De Koude Oorlog oude methode

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Oost en West

De Sovjet Unie bevrijdde Oost-Europa. De VS en bondgenoten West-Europa.

Aan het einde van de oorlog al een race om zoveel mogelijk van Europa in de macht te krijgen.

Voor WOII waren de SU en de VS vijanden, tijdens de oorlog werkten ze samen, direct na de oorlog weer vijanden.

Communisme/Oostblok

Kapitalisme/Westen

• Verenigde Staten en bondgenoten
  
• Vrijemarkteconomie (eigen bedrijf)
• Verkiezingen
  
• Bang dat communisme zich gaat verspreiden
• Vrijheid
  

• Sovjet-Unie (Rusland) en bondgenoten
  
• Planeconomie (regering bepaalt wat er wordt gemaakt en hoeveel)
• 1 partij
  
• Indoctrinatie (voortdurend laten zien dat communisme het beste is)
• Gelijkheid
  

De VS had in 1945 al atoombommen, de SU volgde al snel na de oorlog. Een atoomoorlog dreigde!

Conferentie van Jalta

februari 1945

Franklin Delano Roosevelt

President van de Verenigde Staten

Jozef Stalin

Leider van de Sovjet-Unie

Winston Churchill

Minister-President van Groot-Brittannië

Conferentie van Jalta (februari 1945)

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU)
  

• Hoe zien Europa en de wereld er na de oorlog uit?

• Wie heeft macht en invloed in Europa?

• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?
  

Conferentie van Jalta (afspraken) (1)

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)

• Democratische regeringen in Europa

• Stalin wordt bondgenoot in de oorlog tegen Japan

• Straffen van oorlogsmisdadigers

Conferentie van Jalta (afspraken) (2)

• Denazificatie en democratiseren

• Invloedssferen

• Bezettingszones: Duitsland en Berlijn worden verdeeld in 4 zones

De zgn. percentages agreement vond plaats in Moskou 1944, en niet in Jalta. Het is vooral een mooi voorbeeld van hoe de Grote Drie een verdeling voor Europa bedachten.

Helder plan, 

maar waarom gaat het mis?

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig
  

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
  

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld
  

• Reizen tussen bezettingszones is geen probleem
  

• Vergeet dit ook niet: Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Begin van de Koude Oorlog (vanaf 1945)

• Geen gezamelijke vijand meer: Hitler is verslagen
  

• Andere spelers: Churchill en Roosevelt zijn er niet meer bij (Potsdam, juli 1945)
  

• Stalin krijgt steeds meer communistische invloed in delen van Oost-Europa
  

• De VS hebben een atoombom (angst bij de SU)
  

Kenmerken (1)

• Koude/kille relatie tussen beide landen
  

• Geen echte oorlog tussen beide landen
  

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten (bijvoorbeeld Vietnam)
  

• Grote spanningen en angst in de wereld

Kenmerken (2)

• Beide landen hebben veel kernwapens
  

• Er ontstaat een wapenwedloop

• Beide landen geloven in hun eigen (economische) systeem

• Beide landen willen hun eigen systeem in de wereld verspreiden

Invloedssferen

• Verdeling van Europa:
  

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

• Vergeet dit ook niet: De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.
  

Oprichting van de Navo

• Opgericht in april 1949
  

• Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Engels: NATO)
  

• Oorspronkelijk militair bondgenootschap tussen Noord-Amerika en West-Europa tegen het communisme

• De NAVO bestaat nog steeds
  
• Wat is de tegenhanger van NAVO?

Oprichting Warschaupact

• De Sovjet-Unie reageerde door in 1955 het Warschaupact op te richten.
  

• Westen/Geallieerden: NAVO (1949)
  

West-Europese landen, V.S. en Canada

• Oosten: Warschaupact (1955)
  Oostblok-landen, Sovjet-Unie en China

Gevolgen

• Veel spanningen die een aantal keren bijna leiden tot een atoomoorlog (Cuba crisis)
• Oorlogen in bijvoorbeeld Korea en Vietnam. De VS en de SU vechten hier zelf niet tegen elkaar, maar sturen wel hulp!
• De VS steunt de taliban in Afghanistan in een oorlog tegen de SU
• Beide blokken proberen overal in de regeringen dictators aan de macht te helpen
  

Einde Koude Oorlog

Het einde van de SU

Vanaf 1980 blijkt dat de SU  de wapenwedloop niet meer kan betalen

Opstanden in communistische landen worden niet meer afgestraft

In 1989 in de DDR demonstraties die leiden tot het openen van de Berlijnse Muur

In 1991 wordt de Sovjet Unie opgeheven

Begrippen uit deze les

• Koude Oorlog
• kapitalisme
• communisme
• Conferentie van Jalta
• Conferentie van Potsdam
• invloedssferen
• Verenigde Naties
• bezettingszones
• Marshallplan
• Navo
• Trumanleer
• Containmentpolitiek

Personen uit deze les

• Winston Churchill
• Josef Stalin
• Franklin Roosevelt
• Harry Truman
• Clement Attlee

Jaartallen uit deze les

• februari 1945: Conferentie van Jalta
• juli 1945: Conferentie van Potsdam
• oktober 1945: oprichting VN
• vanaf 1945: bezettingszones in Duitsland
• 1948-1952: Marshallplan
• april 1949: oprichting NAVO

Huiswerk

Morgen is de intro van hoofdstuk 5 af en 5.1. 

6e uur les economie werken aan de opdracht eigen bedrijf, werkboeken gs inleveren

Niet af? Paragraaf 5.1 overschrijven en geen film.

Werkboek niet mee? Is niet af.

Onzin ingevuld? Is niet af.

Woensdag na de vakantie is 5.2 af. Niet af? Zie hierboven.