Voorbereidende les Like Me (over social media en (cyber)pesten)

• Mentorles
• Mens & Maatschappij
• +5
• Praktijkonderwijs
• Middelbare school
• Speciaal Onderwijs
• Leerjaar 1-3

Introductie

Deze les gaat over social media & (cyber)pesten. De les is bedoeld om leerlingen voor te bereiden op de KiKiD voorstelling Like Me. De les gaat aan de hand van video’s, vragen, stellingen en opdrachten dieper in op social media en (cyber)pesten: wat zijn voor- en nadelen van social media? Waardoor kan social media iemand onzeker maken? Wat zijn de gevolgen van pesten? En wat kun je doen als iemand gepest wordt?

Instructies

Voor deze les hebben leerlingen alleen pen en papier nodig. Het is een les zonder telefoon of laptop, zorg dus dat je het vinkje “devices in de klas” niet aangevinkt hebt (zie beginslide onderaan). 

Tijdens de les wordt veel gebruikgemaakt van vragen en opdrachten. Het is daarbij de bedoeling dat het een open en eerlijk gesprek wordt tussen de leerlingen. Voor jou als docent belangrijk om goed te luisteren, niet te oordelen en vooral door te vragen: waarom heeft een leerling een bepaald antwoord ingevuld? Waarom is een leerling het eens of oneens met de stelling? Bij iedere slide staan in de instructies voorbeelden van vervolgvragen die je (optioneel) kunt stellen. 

De allerbelangrijkste tip bij het geven van een les van KiKiD is: creëer een veilige sfeer.

- Maak afspraken met elkaar

- Gebruik LSD (Luisteren-Samenvatten-Doorvragen) en laat je OMA (Oordelen-Meningen-

Adviezen) thuis.

- Gebruik humor, maak het onderwerp niet te zwaar.

Tot slot nog wat praktische informatie:

- Zet de les op volledig scherm voor de juiste ervaring;

- Download (en print) het PDF bestand met instructies en houd dat bij de hand tijdens het geven van de les. Deze vertelt je precies wat je moet doen. 

Heel veel plezier met de les!

Groetjes,

Het KiKiD team

social media, sociaal, telefoon, apps, intsagram, whatsapp, snapchat, bereal, onzekerheid, pesten, cyberpesten, sexting, haat, haters, likes, comments

Vertel je leerlingen dat ze binnenkort een theatervoorstelling van KiKiD te zien krijgen, over social media & (cyber)pesten. En dat deze les bedoeld is om de leerlingen daarop voor te bereiden. De les gaat aan de hand van video’s, vragen, stellingen en opdrachten dieper in op deze onderwerpen. 

Bij KiKiD doen we altijd een effectmeting, waarvoor we de leerlingen voor en na de voorstelling een vragenlijst laten invullen om hun kennis over het onderwerp te meten. Vraag de leerlingen om met hun tablet/telefoon de QR code te scannen en laat hen de vragenlijst invullen.

Klassikale vraag

Vraag de leerlingen ter introductie van het onderwerp hun favoriete social media platform te noemen.

Klassikale vraag

Vraag leerlingen een inschatting te geven hoeveel tijd ze per dag (ongeveer) besteden aan social media. Je kan vertellen dat uit onderzoek blijkt dat Nederlanders gemiddeld meer dan een maand per jaar op hun telefoon zitten. 

Vervolgvragen:

- Wat vind je daarvan?

- Stel je zou de tijd die je hieraan besteed aan iets anders besteden, wat zou dat dan zijn?

Opdracht in tweetallen

Laat ze groepjes van twee maken en drie voor- en nadelen van social media bedenken. Neem een paar minuten de tijd en bespreek daarna klassikaal. 

Voorbeelden voordelen:

- Contact onderhouden met vrienden

- Je durft dingen soms makkelijker te zeggen via social media

- Nieuwe vrienden maken

- Bron van informatie

- Het kan leuk zijn om te weten waar anderen mee bezig zijn

- Bron van informatie 

Voorbeelden nadelen:

- Pesten gaat makkelijker

- Het lijkt ‘perfect’ (filters/bewerkte beelden etc.)

- Minder persoonlijk

- Het is verslavend 

- Het is nep

- Mensen doen zich anders/beter voor

- Geeft een vertekend beeld van de werkelijkheid 

Bekijk de video waarin mensen op straat vertellen over onzekerheid.

Bron: FunX (2017). Onzeker over jezelf?: https://www.youtube.com/watch?v=Wx_WwnEu3HU

Stelling

Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze het eens zijn met de stelling, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze het oneens zijn. Vraag de leerlingen waarom ze eens of oneens hebben geantwoord. 

Vervolgvragen:

- Kun je een voorbeeld noemen waar iemand onzeker over kan zijn?

- Wie is er zelf weleens onzeker? Zo ja, zou je daar iets over willen delen?

Vertel de leerlingen dat bijna de helft van alle jongeren in Nederland in het algemeen onzeker is over het uiterlijk. 

Vervolgvragen:

- Vind je dat veel/weinig?

Individuele opdracht 

Waar kun je, naast je uiterlijk, nog meer onzeker over zijn? Laat de leerlingen voor zichzelf minimaal drie dingen opschrijven. bespreek daarna klassikaal. 

Voorbeelden:

- Je relaties met mensen

- Wat anderen van je vinden

- Schoolprestaties

- Financiële problemen 

- Sociale situaties

- Negatieve of strenge ouders/docenten

- Twijfelen aan je eigen kunnen

- Studie

Bespreek in tweetallen

Laat leerlingen in tweetallen nadenken over de vraag: waardoor kan social media iemand onzeker maken? Neem een paar minuten de tijd en bespreek daarna klassikaal. 

Als ze het moeilijk vinden kun je ze op weg helpen met de volgende vragen:

- Wat denk je dat al die zogenaamde ‘perfecte’ levens op social media met iemand doen?

- Wat is het effect van filters en foto’s bewerken op iemands zelfbeeld?

Bekijk de video waarin jongeren praten over pesten.

Bron: KNOW SHIT (2018). Hoe menselijk is pesten?: https://www.youtube.com/watch?v=d-OkmPvssEc

Klassikale vraag

Ter introductie op het thema pesten vraag je de leerlingen waarom ze denken dat mensen pesten.

Voorbeelden:

- Jaloezie

- Om frustratie af te reageren

- Sociale positie verbeteren

- De pester is vroeger zelf gepest en/of bang om gepest te worden

- De pester is onzeker

- Agressief gedrag aangeleerd vanuit huis

- ‘Stoer doen’ 

- Om zichzelf sterker te voelen/gevoel van macht

Vervolgvragen:

- Zijn mensen die pesten altijd slecht?

- Denk je dat een pester altijd doorheeft dat hij of zij aan het pesten is? Wanneer wel/niet?

- Kan de thuissituatie van een pester ook invloed hebben op zijn of haar pestgedrag?

Stelling

Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze het eens zijn met de stelling, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze het oneens zijn. Vraag de leerlingen waarom ze eens of oneens hebben geantwoord. 

Vervolgvragen:

- Wat is het verschil tussen face-to-face pesten en cyberpesten?

- Waarom kan het makkelijker zijn om via social media te pesten?

Opdracht in groepjes

Laat de leerlingen groepjes van vier maken en nadenken over wat pesten met je kan doen. Wat zijn voorbeelden van gevolgen op korte termijn? Wat zijn voorbeelden van gevolgen op lange termijn? Ze moeten drie dingen bedenken/opschrijven. Bespreek na een paar minuten klassikaal. 

Voorbeelden:

- Onzeker

- Negatief zelfbeeld

- Ongelukkig

- Mentale problemen 

- Problemen met anderen vertrouwen

- Eenzaamheid

- Twijfelen aan je eigen kunnen

- Stress

- Angst

- Fysieke schade

Praat erover

Zoek iemand die je vertrouwt en vertel over het pesten (bijvoorbeeld je ouders, vrienden, mentor, docent, broers of zussen). Zij kunnen naar je luisteren en met je meedenken.

Ga naar de vertrouwenspersoon

iedere school heeft een vertrouwenspersoon waar je terecht kan als je gepest wordt. Ook kun je naar je mentor/docent.

Spreek de pester aan

Door aan te geven waar je last van hebt, maak je duidelijk waar de pester mee moet stoppen, en waarom.

Ga leuke dingen doen

Naast praten over pesten is ook ontspanning belangrijk. Zoek mensen op waar jij je goed bij voelt. Zij kunnen je steunen en zorgen voor ontspanning. Denk aan sporten, een film kijken of een boek lezen.

Vraag hulp bij professionals

Kijk voor meer info over pesten op Pestweb.nl of chat met een hulpverlener van de Kindertelefoon.nl.

Klassikale vraag

Vraag de leerlingen wat je kunt doen als jij of iemand die je kent gepest wordt. Je kunt de vraag eerst klassikaal stellen, en daarna de tips op het bord laten zien (klik op de icoontjes).

Tips:

- Praat erover: zoek iemand die je vertrouwt en vertel over het pesten (bijvoorbeeld je ouders, vrienden, mentor, docent, broers of zussen). Zij kunnen naar je luisteren en met je meedenken.

- Vertrouwenspersoon: iedere school heeft een vertrouwenspersoon waar je terecht kan als je gepest wordt.

- Spreek de pester aan: Door aan te geven waar je last van hebt, maak je duidelijk waar de pester mee moet stoppen, en waarom.

- Ga leuke dingen doen: Naast praten over pesten is ook ontspanning belangrijk. Zoek mensen op waar jij je goed bij voelt. Zij kunnen je steunen en zorgen voor ontspanning. Denk aan sporten, een film kijken of een boek lezen.

- Hulpinstanties: Kijk voor meer info over pesten op Pestweb.nl of chat met een hulpverlener van de Kindertelefoon.nl.

Dit was het einde van de les. Vraag of de leerlingen nog vragen hebben en check of ze de les goed afsluiten. 

Dankjewel voor het volgen!