Hoofdstuk 7 Ademen - 7.1 en 7.2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Extra uitleg biologie

7.1 en 7.2

7.1 Ademen

We gaan beginnen met het 1e leerdoel:
Je kunt uitleggen waarvoor je ademhaalt.

Waarom ademhaling?

Om energie te krijgen .
Energie krijg je door verbranding in je lichaam en voor elke verbranding is de zuurstof nodig die je inademt.
De energie is bijvoorbeeld nodig om te kunnen:
- groeien

- bewegen

- warm te blijven

- te kunnen nadenken

Verbranding

Gebeurt in alle cellen van het lichaam.

De verbranding gaat als volgt:

Leer dit uit je hoofd!
Hier komt bijna altijd een vraag over in het examen.

Verbranding

Hoe kom je aan glucose en
zuurstof die nodig zijn?

- Glucose komt uit het eten

- Zuurstof komt uit de lucht

Beide stoffen komen in het 
bloed.

Verbranding

Hoe komen zuurstof en glucose  bij de
cellen die het nodig hebben?

Het bloed met glucose en zuurstof

wordt rondgepompt door je lichaam.
Glucose en zuurstof gaan het bloed uit
bij cellen die het nodig hebben voor de 
verbranding.

Waarom haal je adem?

1. Omdat je zuurstof nodig hebt
2. Omdat je energie nodig hebt voor alles wat je doet
3. Omdat je bloed zuurstof nodig heeft
4. Omdat je glucose nodig hebt

Maak de reactie van de verbranding compleet.

+ energie

+

+

zuurstof

water

glucose

koolstof-dioxide

Leerdoel 2

Je kunt uitleggen waarom je bij inspanning sneller ademhaalt.

Heb je als je sport meer of minder energie nodig?

Wat kun je zeggen over de snelheid van de verbranding bij inspanning?

1. Moet hoger worden
2. Moet lager worden

Je hebt geleerd dat bij verbranding de sneller gaat bij inspanning. Leg uit waarom de ademhaling dan ook sneller moet worden.

Samengevat. 

Bij inspanning:
- Veel energie nodig.
- De verbranding gaat daarom sneller.

   (Dit kan alleen als er genoeg glucose is)
- Meer zuurstof nodig om de glucose te verbranden.

- Zuurstof adem je in, dus ga je sneller ademhalen.
- Voordeel: je ademt daardoor koolstofdioxide en
   waterdamp (afvalstoffen) ook snel uit.
   (En omdat er meer water ontstaat ga je ook zweten.)

Leerdoel 3: 

je kunt uitleggen hoe je ademt.

Leerdoel 3: je kunt uitleggen hoe je ademt

Een normale ademhaling bestaat uit:

• borstademhaling: de ribben en het borstbeen bewegen op en naar.
• buikademhaling: het middenrif beweegt op en neer

De longen zitten vast aan de borstkas en het middenrif.

Wat gebeurt er als de ribben en het borstbeen omhoog en naar voren komen?

1. De longen worden kleiner
2. De longen worden groter

Wanneer zijn de longen groter?

1. Als het middenrif omhoog is
2. Als het middenrif omlaag is

Bij welk soort ademhaling hoort het bewegen van de ribben?

1. Borstademhaling
2. Buikademhaling

Borst- en buikademhaling

Let op! Eerst wordt de ruimte in de borstkas groter, daarna wordt automatisch lucht in de longen gezogen. 
Dus niet andersom!

Bij het uitademen wordt de borstkas kleiner waardoor de lucht uit de longen wordt geduwt.

Zet de stappen in de juiste volgorde 
 (wat het eerst gebeurt staat bovenaan).

Bij inademing                  Bij uitademing

Longen worden groter

Borstholte wordt kleiner

Lucht stroomt naar buiten

Lucht stroomt naar binnen

Ribben en borstbeen omlaag, middenrif omhoog

Longen worden kleiner

Ribben en borstbeen omhoog, middenrif omlaag

Borstholte wordt groter

7.2 Ademhalingsstelsel

Je weet nu waarom je ademt en welke twee soorten ademhaling er zijn. 
In deze paragraaf leer je hoe het ademhalingsstelsel er uit ziet.

Leerdoel 4 

Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel noemen.

Onderdelen ademhalingsstelsel

1. Neusholte en mondholte
2.  Keelholte 
3. Luchtpijp
4. Bronchiën
5. Luchtpijptakjes
6. Longblaasjes

Leerdoel 6+7: je kunt uitleggen waarom je het beste door je neus ademhaalt en wat de taak van het slijmvlies is.

Neus

• neusharen houden grote stofdeeltjes tegen
• neusslijmvlies maakt de lucht vochtig en 
    ziekteverwekkers blijven hieraan plakken. De 
    bloedvaten in het slijmvlies verwarmen de lucht.
    (vergelijkbaar slijmvlies zit in luchtpijp en
    bronchiën) 
• trilharen in het slijmvlies vervoeren het slijm
   naar de keel, waar je het door kunt slikken.
• reukzintuig waarschuwt voor gevaarlijke
   geuren (gas, bedorven eten, enz.)

Leerdoel 6: je kunt uitleggen waarom je het beste door je neus ademhaalt

Mond

• Lucht komt direct in de mondholte.
   Hier ontbreken haren en slijmvlies. 
   Daardoor kunnen stof en ziekte-
   verwekkers in je lichaam komen.
   Ook wordt de lucht niet vochtig en 
   warm. Dit is slechter voor je longen.
  
  

Leerdoel 5: je kunt uitleggen hoe zuurstof bij je cellen komt.

• vanuit neus of keelholte gaat de lucht
    naar de luchtpijp.
• Vanuit de luchtpijp verdeelt de lucht zich 
    over twee bronchiën
  
• en vanuit daar over veel luchtpijptakjes
  
• Aan het eind van de luchtpijptakjes
    zitten de longblaasjes

Leerdoel 5: je kunt uitleggen hoe zuurstof bij je cellen komt

Om de longblaasjes zitten haarvaten (dit zijn bloedvaten met een hele dunne wand waar stoffen doorheen kunnen)

Leerdoel 8: je kunt uitleggen waarvoor je hoest

Dit doe je om slijm en vuil uit de longen te krijgen

• dieper ademen dan normaal
• middenrif schiet met meer
   kracht omhoog
• slijm schiet omhoog naar keelholte waar je het door kunt slikken. 

In welke delen van het ademhalingsstelsel vind je kraakbeenringen?

1. Luchtpijp
2. Bronchiën
3. Luchtpijp en bronchiën