Camera: standpunten & filmkaders

• film
• Kunst
• +4
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2-5

Introductie

Dit is een les uit de lessenreeks 'Dit is film' van Eye Filmmuseum. Met 'Dit is film' ontdekken je leerlingen de taal van film. Aan de hand van klassieke en moderne filmfragmenten, actieve opdrachten en kijk- en luistervragen onderzoeken ze het effect van montage, camera, geluid en art direction op de kijkbeleving. In deze les ontdekken de leerlingen welke rol camerastandpunten- en filmkaders hebben op hun filmbeleving. Aan het einde van de les passen leerlingen hun opgedane kennis toe in een filmopdracht.

Instructies

In de les worden filmfragmenten afgewisseld kijk- en doe opdrachten. Neem de les vooraf door. 

Lesdoel

• Leerling herkent camerastandpunten en kaders
• Leerling kan in eigen woorden uitleggen wat het effect is van cinematografie op film.

De les is geschikt voor (creatieve) mbo, vwo/havo/vmbo-t 2-5 en sluit aan bij het vak CKV.

Dit is een les van Eye Filmmuseum 

Camera

Standpunten en filmkaders

De les duurt ongeveer 15 min. (exclusief doe-opdracht van ongeveer 15 min.)

Vraag

Luister

Kijk

Opdracht

Informatie

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je er op klikken. Er zijn vragen en kijk-, doe- en luisteropdrachten.

In deze les ontdek je de rol van cameravoering op de filmbeleving.

Wat is cameravoering?

Leerdoel: In deze les ontdek je de rol van cameravoering op de filmbeleving.

Bespreek met de leerlingen het leerdoel van deze les: vandaag gaan we onze eigen scene filmen. We gaan aan de hand van verschillende filmfragmenten onderzoeken wat de rol is van cameravoering op de filmbeleving en of wij middels cameravoering de filmbeleving kunnen sturen.

• Wie weet wat cameravoering is?(Cameravoering gaat over de keuzes die gemaakt worden over hoe een scene gefilmd wordt. In deze les kijken we naar welke camerastandpunten (positie van de camera) je kunt gebruiken en welke filmkaders (afstand tot het onderwerp).)

The Great Train Robbery (1903, Edwin S. Porter)

Al in 1903 werd de eerste western gemaakt: The Great Train Robbery.

Bekijk de openingsscène en geef aan wat jou opvalt aan het cameragebruik.

The Great Train Robbery (1903, Edwin S. Porter)

Kijkvraag bij fragment uit de film: The Great Train Robbery van Edwin S. Porter

We kennen allemaal het filmgenre western: veel cowboys, actie en verschillende shots. Al in 1903 werd de eerste western gemaakt en heet The Great Train Robbery.

Bekijk de openingsscène en geef aan wat jou opvalt aan het cameragebruik.

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Wat viel je op aan het cameragebruik? Vond je het een spannende scène?

Hoe zou je deze scène spannender kunnen maken door middel van cameragebruik?

Vragen over filmfragment: The Great Train Robbery

Inmiddels kennen we verschillende camerastandpunten en filmkaders die in 1903 nog niet mogelijk waren doordat camera’s erg zwaar en groot waren. Pas later werden camera’s kleiner en werden er nieuwe camerastandpunten ontwikkeld. Hierdoor werden scenes spannender, kon je nog beter een verhaal vertellen en je inleven in de emoties van de personages. 

• Wat viel je op aan het cameragebruik? Vond je het een spannende scène?
• Hoe zou je deze scène spannender kunnen maken door middel van cameragebruik?

In moderne films worden veel camerastandpunten gebruikt, hier zie je drie standpunten die vaak terugkomen. Match ze met de filmstill:

Kikkerperspectief

Vogelperspectief

Neutraal (op ooghoogte)

Informatie camerastandpunten

In moderne films worden veel camerastandpunten gebruikt, hier zie je drie standpunten die vaak terugkomen.

Match ze met de filmstill.

Vogelperspectief

Kikkerperspectief

Neutraal standpunt

Het camerastandpunt kan een emotie of sfeer versterken, informatie geven over het personage, en spelen met perspectief. Bekijk de standpunten nu nogmaals, wat voor effect hebben ze op jou?

Informatie camerastandpunten

Het camerastandpunt kan een emotie of sfeer versterken, informatie geven over het personage, en spelen met perspectief.

Bekijk de standpunten nu nogmaals, wat voor effect hebben ze op jou?

(eigen antwoord)

Match de filmkaders met de filmstills:

Totaalshot

Mediumshot

Close-upshot

Een filmkader is het beeld dat de kijker ziet, de filmmaker bepaalt zo waar jij als kijker op moet letten. Met close-ups kan de filmmaker je blik sturen op een belangrijk stuk informatie of de emotie van de hoofdpersoon. Met een totaalshot kan de maker juist laten zien waar iets zich afspeelt en jou als kijker overzicht geven.  

Informatie filmkaders

Een filmkader is het beeld dat de kijker ziet, de filmmaker bepaalt zo waar jij als kijker op moet letten. Met close-ups kan de filmmaker je blik sturen op een belangrijk stuk informatie of de emotie van de hoofdpersoon. Met een totaalshot kan de maker juist laten zien waar iets zich afspeelt en jou als kijker overzicht geven.  

Match de filmkaders met de filmstills

Totaalshot

Mediumshot

Close-up

Het filmkader bepaalt wat wel en wat niet in beeld wordt gebracht. Draait het shot om de omgeving (totaalshot, establishingshot) of om het personage (medium, close-up)?

Bekijk de kaders nu nogmaals, wat voor effect hebben ze op jou?

Informatie filmkaders

Het filmkader bepaalt wat wel en wat niet in beeld wordt gebracht. Draait het shot om de omgeving (totaalshot, establishingshot) of om het personage (medium, close-up)?

Bekijk de kaders nu nogmaals, wat voor effect hebben ze op jou?

Pulp Fiction (1994, Quentin Tarantino)

Bekijk het volgende fragment: welke verschillende camerastandpunten en kaders zie je?

Pulp Fiction (1994, Quentin Tarantino)

Let op: het fragment kan als schokkend ervaren worden!

Kijkvraag bij fragment uit de film: Pulp Fiction van Quentin Taratino

Bekijk het volgende fragment: welke verschillende camerastandpunten en kaders zie je?

Let op: het fragment kan als schokkend ervaren worden (lees: de kracht van suggestie).

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Welk gevoel kreeg je van deze scène? Hoe komt dat?

Welke shots en standpunten heb je gezien?

Hoe zou deze scène overkomen als het één lang shot was zoals in het eerste fragment?

Vragen over fragment: Pulp Fiction

• Welk gevoel kreeg je van deze scène? Hoe komt dat?
• Waarom heeft de maker gekozen voor deze verschillende shots en standpunten? (- Om de aandacht er bij te houden. - Om je blik te sturen. Om verwachtingen te scheppen: we zien een close-up van een naald: wat gaat daarmee gebeuren? - En het ziet er ook nog eens mooi uit.)
• Hoe zou deze scène overkomen als het één lang shot was zoals in het eerste fragment? (Saai, minder spannend. Door het gebruik van filmkaders en standpunten stuurt de regisseur jouw blik: wat is belangrijk? Zo vertelt de maker het verhaal door middel van de camera.)

We herbekijken een specifiek stukje uit de film (vlak voordat de naald erin gaat). Welke camerastandpunten en kaders zie je en waarom heeft de maker daarvoor gekozen?

We gaan opnieuw kijken naar fragment uit de film Pulp Fiction. Waarom heeft de maker voor deze shots en volgorde gekozen?

Opnieuw kijken naar fragment uit de film: Pulp Fiction

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Welke camerastandpunten en filmkaders hebben we gezien? 

Waarom heeft de maker voor deze shots (kaders en standpunten) en volgorde gekozen?

Hoe heeft de maker ervoor gezorgd dat het lijkt alsof Mia daadwerkelijk een injectie in haar hart krijgt ingediend?

Vragen over fragment: Pulp Fiction

• Welke camerastandpunten en filmkaders hebben we gezien? (Veel close-ups, kikkerperspectief, vogelperspectief, totaalshot en zoom)
  
  
• Waarom heeft de maker voor deze shots en volgorde gekozen? (Kaders: Geen mediumshot: we beginnen en eindigen met totaalshots (informatie: we zijn in een huiskamer), vervolgens wisselt Tarantino meerdere close-ups af om spanning op te bouwen en heel dicht op de handeling te blijven. Het moment wordt als het ware uitgesmeerd. De shots van de personages geven ons de emotionele laag. 
  Standpunten: In het eerste shot bevindt de camera zich laag bij de grond (kikkerperspectief): Vincent houdt de naald vervolgens hoog in de lucht. Zo ziet het er extra dramatisch uit. In het volgende shot zien we Mia van bovenaf (vogelperspectief): we kijken eigenlijk vanaf de point of view van Vincent (of de naald zelf). Vervolgens zien we de naald vanuit het kikkerperspectief. De afwisseling zorgt voor een spannende dynamiek: wat gaat er gebeuren?)

• Hoe heeft de maker ervoor gezorgd dat het lijkt alsof Mia daadwerkelijk een injectie in haar hart krijgt ingediend? (op dat moment snijdt het shot van Vincent naar Mia, en hoor je een geluidseffect. Kracht van suggestie.)

Door af te wisselen in filmkaders en standpunten speelt de maker van de film met onze verwachtingen en bouwt hij spanning op.

In het volgende fragment zie je een interview met de regisseur van Pulp Fiction: Quentin Tarantino, waarin hij vertelt hoe hij speelt met de verwachtingen van het publiek.

Fragment interview met filmmaker Quentin Tarantino 

In het volgende fragment zie je een interview met de regisseur van Pulp Fiction Quentin Tarantino, waarin hij vertelt hoe hij speelt met de verwachtingen van het publiek.

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Pulp Fiction maakt dus gebruik van veel verschillende shots, met verschillende standpunten en filmkaders. Hoe zouden we de openingscène van The Great Train Robbery spannender kunnen maken? 

Maak groepjes van 3/4 en maak de overval scene na in 5 shots met je telefoon. 

Opdracht (15 min.)

Leerdoel: de leerling begrijpt door toepassen van filmkaders en camerastandpunten dat een verhaal spannender wordt en de kijker meer betrokken.

Pulp Fiction maakt dus gebruik van veel verschillende shots, met verschillende standpunten en filmkaders. Hoe zouden we de openingsscène van The Great Train Robbery spannender kunnen maken?

Maak groepjes van 3/4 en maak de overval scene na in 5 shots met je telefoon. 

Hulp nodig bij het monteren?
Bekijk op de volgende slides tutorials.

Hulp nodig met monteren? 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met iMovie op je Apple telefoon.

Hulp nodig met monteren? 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met Power Director op je Android telefoon.

Wissel je resultaten uit. Is het gelukt om de scène spannender te maken?

THE END

In deze les hebben we gekeken naar camerastandpunten en filmkaders en hoe je die kunt inzetten om je verhaal te vertellen in film.

Welke camerastandpunten en filmkaders zou jij gebruiken in een spannende actiescène en waarom? Geef minimaal 1 standpunt en 1 kader als voorbeeld.

The Great Train Robbery is te zien via YouTube. 

Pulp Fiction is te zien via Pathé Thuis.

Meer lessen over film? 

Alle online filmlessen van Eye Filmmuseum voor het vo vind je hier.

Bekijk hier het volledige aanbod van Eye voor het voorgezet onderwijs.

Of schrijf je in voor de mailing en ontvang iedere maand een gratis nieuwe filmles in je inbox.