Thema fiets les 3 ketting 2021

• Techniek
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1,2

Techniek

Thema fiets

les 3 fietsketting

Wat weet je al over
fietsketting

Inhoudsopgaven

Inleiding

Doelstellingen

competenties

Fietsketting theorie

• opbouw van een ketting
• verbindingsschakel
• zelf ketting repareren en reinigen
• onderhoud fietsketting
• zelf een ketting schoonmaken
• kettingspannen
• filmpje (2X)

Fietsketting praktijk

• demonteren van de fietsketting
• monteren van de fietsketting
• fietsketting spannen

Opruimen

Zelfbeoordeling competenties

Toegepast rekenen

huiswerkopdracht

Begrippenlijst

Inleiding

In deze les krijg je kennis over de fietsketting. Je weet wat de juiste kettingspanning is en hoe je een ketting moet onderhouden. Dit doe je niet alleen maar samen met een klasgenoot. Je moet dus ook leren samen werken en samen naar oplossingen proberen te zoeken dat noemen we werken aan competenties. Lees eerst de les goed door en maak vervolgens de theorieles en daarna de praktijkles. Als je klaar bent, en vul je de reflectie vragen in. Bij deze les horen ook toegepaste rekenvragen. Met deze rekenvragen krijg je inzicht wat het kost als je de werkzaamheden door een ander zal laten uitvoeren of wat het je bespaart als je het zelf kan.

Doelstellingen

Tijdens deze les ga je het volgde leren:

• Overbrengen van krachten

• Opbouw van een fietsketting

• Verbindingsschakel

• Onderhoud van een fietsketting

• Ketting spanning

Competenties

Aan deze competenties ga je werken:

• K 2.3 Hoe goed kan je samenwerken 

• K 2.9 Hoe zet je materialen en middelen in 

• K 2.16 Instructies en procedures opvolgen 

 

Fietsketting theorie

Als je wilt gaan fietsen moeten de krachten van je benen worden overgebracht naar het achterwiel. Dit kan op verschillende manieren, denk aan een tandwiel overbrengen, riemoverbrenging of een kettingoverbrenging. Bij een fiets maken we meestal gebruik van een kettingoverbrenging. Doordat je met je benen op de trappers duwt gaan deze draaien. Aan de trappers zit een groot tandwiel vast. Hierover rolt de ketting en deze is verbonden met het kleine tandwiel op het achterwiel. Hierdoor gaat het achterwiel draaien en kom je in beweging.  

tandwieloverbrenging

riemoverbrenging

kettingoverbrenging

Je wilt je fiets in beweging brengen

De fietsketting bestaat uit allemaal verschillende onderdelen. Het is belangrijk dat deze allemaal goed in elkaar passen en soepel over het tandwiel draait. Anders slijt de tandwielen en ketting te veel en moet je ze na een poosje alweer vervangen.

Opbouw van een ketting

Sleep het juiste nummer naar de juiste naam

Buiten plaat

Binnen plaat

Bus

Pen

Rol

Tussen de beiden uiteinden van een ketting zit een verbindingsschakel ook wel sluitschakel genoemd. Het type sluitschakel kan per type fietsketting verschillen. Dit hangt af of je de fiets gebruikt voor hogesnelheden, in de natuur of voor recreatie.

Verbindingsschakel

De sluitschakel bestaat uit de volgende onderdelen.

1. Plaat met twee pennen

2. Plaat

3. Borgveer ook wel visje genoemd

Het is belangrijk dat het visje goed gemonteerd zit op de ketting. De ronde kant moet wijzen naar de richting waarnaar toe je gaat fietsen. Doordat je met je benen kracht op de pendalen zet wordt deze kracht overgebracht op de ketting. Al het visje niet goed gemonteerd zit kan deze weer van de ketting af springen waardoor je ketting openbreekt.

Zelf een ketting repareren en reinigen

1. Pak beide stukjes fietsketting uit het kunststofbakje

2. Monteer zelf nu de verbindingsschakel tussen beide stukjes ketting.

3. Doe eerst de plaat met twee pennen door de gaten

4. Leg dan de plaat op het uiteinde van de pennen.

5. Om te zorgen dat de plaat er niet af kan zet je het visje erop, zorg ervoor dat

    deze in de groefjes van de pennen zit.

6. Laat het contoleren door je leraar.

Wat heb je hiervoor nodig:

Omdat je de fietsketting regelmatig zwaarbelast heeft deze ook onderhoud nodig. Dit onderhoud hangt ook weer af of je een openketting aandrijving hebt of één met een gesloten kettingkast. Een fiets met een open kettingkast moet je ook regelmatig schoonmaken met een kettingwasstraat. Daarna moet je de ketting smeren. Doe dit niet met gewone olie wand dit kan gaan spetteren en op je kleding komen. Of er blijft allemaal extra vuil plakken aan de ketting. Smeer de ketting dus met speciale ketting olie. Dit is nodig om de ketting soepel te houden en om te voorkomen dat het gaat roesten.

Onderhoud fietsketting

1. Pak de ketting wasstraat.

2. Open de wasstraat en leg de ketting erin.

3. Op school oefenen we dit droog. Je kan natuurlijk wel voorstellen als we er

    vloeistof in doen dat het een smeerboel wordt.

4. Sluit de wasstraat en trek aan 1 kant aan de ketting. Daarna aan de andere 

    kant van de ketting

5. Herhaal dit een aantal keren.

6. Haal de ketting uit de wasstraat.

7. Demonteer de verbindingsschakel weer. Gebruik om het visje er af te halen

    een spanningzoeker. Let op dat je niet in je vingers prikt.

8. Ruim alles netjes op en zet het kunststofbakje weer op zijn plek terug.

Zelf een ketting schoonmaken

Naast het schoonmaken en smeren van je ketting is het ook belangrijk dat deze op de juiste spanning blijft. Door het gebruik van de ketting slijt deze en komt er kleine ruimtes tussen de onderdelen van de ketting. Hierdoor wordt de ketting langer en gaat deze slapper hangen. Het is dan belangrijk dat je de ketting weer spant. Dit gaan we tijdens de praktijkles doen. Als je de ketting niet op tijd gaat spannen kan deze extra slijten of van de tandwielen aflopen.

Zie op de volgde 2 slide handige filmpjes over ketting spannen.

Kettingspanning

Bij een fiets maken we vaak gebruik van een kettingoverbrenging WAAR /
NIETWAAR?

1. waar
2. nietwaar

De ketting brengt de kracht over op het achterwiel WAAR / NIETWAAR?

1. waar
2. nietwaar

Het visje moet WEL / NIET met de dichte kant in de fietsrichting gemonteerd worden?

1. wel
2. niet

Een openfietsketting mag je WEL / NIET met gewone olie smeren?

1. wel
2. niet

Om een fietsketting soepel te houden smeren we deze in met kettingolie
WAAR / NIETWAAR?

1. waar
2. nietwaar

Als de ketting niet goed op de tandwielen past kunnen de tandwielen extra
slijten WAAR / NIETWAAR?

1. waar
2. nietwaar

Het is belangrijk dat de fietsketting WEL / NIET de juiste spanning heeft?

1. wel
2. NIET

Jij ziet van een klasgenoot dat zijn ketting van de fiets er af licht. Wat kan je hem vertellen over de oorzaak?

Als je klasgenoot niet naar jou wilt luisteren, wat kan er uiteindelijk nog meer met de ketting gebeuren als hij / zij deze er gewoon weer omheen legt?

Fietsketting praktijk

Wat heb je nodig voor de praktijkles:

plaats het rek op de werkbank en en hang het practicum bord er in

steeksleutel maat 14 / 15

ringsleutel maat 14 / 15

steeksleutel 10 / 11

kunststofbakje ketting

1. Draai de linker en rechter wielmoer los met steeksleutel 15 

    houdt eventueel de andere kant vast met ringsleutel nummer 15. 

    De moeren mogen blijven zitten.

2. Draai met steeksleutel nummer 10 de kettingspanners los. Laat 

    deze aan de as hangen.

Demonteren van de fietsketting

links

rechts

3 Het fietswiel komt nu naar voren.

4 Haal de ketting van de tandwielen af.

5 Maak de verbindingsschakel los.

6 Haal de ketting door de kettingwasstraat

1. Zet de verbindingsschakel weer in de ketting.

2. Leg de ketting weer om de tandwielen. Eerst om de grote 

    dan om het kleine tandwiel.

3. Zet de kettingspanners weer goed op het fietsframe.

4. Zet het achterwiel recht in het fietsframe.

5. Draai de kettingspanners vast met ringsleutel nummer 10

Monteren van de fietsketting

1. Draai je te veel aan de linkerkant aan de kettingspanner, dan gaat      ook het achterwiel naar links draaien. Andersom naar rechts kan 

    natuurlijk ook gebeuren.

2. Draai als het wiel rechtstaat beide kettingspanners even veel aan.

3. Zorg dat de ketting ongeveer 1cm kan bewegen omhoog en 

    omlaag.

4. Draai de wielmoeren vast met ringsleutel nummer 15.

5. Kontroleer nogmaals of de ketting goed is gespannen en het wiel 

    er recht in staat.

6. Laat je leraar controleren.

Fietskettingspannen

1. Ruim alle gereedschappen en het 

     practicumbord weer netjes op.

2. Laat je werkplek schoon achter 

Opruimen

Wat kan er gebeuren als je achterwiel scheef in je fietsframe staat?

Wat kan er gebeuren met je ketting als je deze te strak spant?

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.3 Hoe goed kan je samen werken
Wat vond je goed gaan?
Wat kan je nog verbeteren?

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.9 Hoe zet je materialen en middelen in
Waarom heb je deze materialen gebruikt?
Op welke veiligheids punten moet je letten bij deze materialen en middelen?

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.16 Instructies en procedures opvolgen
Welke werkzaamheden heb je uitgevoerd in de les?
Op welke voorschriften moet je letten?

Toegepast rekenen

Laat bij je antwoord altijd de berekening zien

Rekenvraag fietsketting

Nu heb jij geleerd je eigen ketting weer om het tandwiel te leggen. Stel dat je dit nog niet kon en naar de fietsenmaker had moeten gaan. Wat had je dan aan de fietsenmaker moeten betalen?

De fietsenmaker rekent , arbeidskosten, materiaalkosten en Btw, over de kosten moet jij ook 21% btw betalen. Tip reken eerst 1% uit. 

Reken uit wat jij zou moet gaan betalen aan de fietsenmaker?

• De fietsenmaker werkt anderhalf uur aan jouw ketting, hij kost €40 per/uur.

• Nieuwe ketting € 17,50

• Sluitschakel € 1,50

• Ketting smeren € 2,0

. Btw = 21%

Reken uit wat jij zou moet gaan betalen aan de fietsenmaker?
stap 1 arbeidskosten
stap 2 materiaalkosten
stap 3 Btw ( top reken eerst 1% uit)
stap 4 wat moet je aan de fietsenmaker totaal betalen

Sleep de afbeelding naar de juiste naam je houd vier woorden over

Huiswerkopdracht 

Velg

Platbektang

Kettingwasstraat

Boorgveer

Punttang

Spanner

Sluitschakel

Steeksleutel

Kettingspanner

Wiel

Ringsleutel

Tandwiel

Ketting

Sleep de afbeelding naar de juiste naam je houd vier woorden over

Huiswerkopdracht 

Tandwiel

Kruiskopschroevendraaier

Ketting olie 

Smeerolie

Klem

Plattenschroevendraaier

Moer

Steek-ring sleutel

Dopmoer

Rondbektang

Borgmoer

Doek

Bout

A	Achterwiel Het ronddraaiende wiel achter op een fiets.
	As Dit is een rondstuk metaal wat ronddraait. bijvoorbeeld midden in een wiel of trapas.
B	Beweging Dat iets van plaats verschuift.
C
D	Demonteren Het losmaken van de onderdelen.
	Draaien Om een hoek draaien bijvoorbeeld 360 graden.
E
F	Fiets Een hulpmiddel om sneller te kunnen verplaatsen.
	Fietsframe De ronde buizen van een fiets
	Fietsketting Overbrengingen

Begrippenlijst

G	Gr oefjes Dit zijn gleuven in materieel
H
I
J
K	Kettingkast Een bescherming tegen ronddraaiende delen
	Kettingspanner Een oog om de ketting mee strak te zetten.
	Kettingwasstraat Een bakje waarin je de ketting kan schoonmaken.
	Krachten Dat je ergens op duwt om te laten bewegen.
L

Begrippenlijst

M	Monteren Het vast maken van onderdelen.
N
O	Olie Een middel om iets soepel te houden.
	Onderdelen Dit zijn allemaal bijvoorbeeld delen van een fiets, wiel, stuur, ketting, enz.
	Onderhoud Zorgen dat je de fiets zonder storingen kan blijven gebruiken.
	Opbouw Hoe iets in elkaar zit gemaakt.
	Oorzaak Waardoor iets bijvoorbeeld kapot is gegaan.
	Overbrenging Dat je iets verplaatst naar een ander kant. Of overgeeft aan een ander onderdeel.
P	Passen Dat het goed op elkaar aansluit.

Begrippenlijst

Q
R	Recreatie Plezier maken in een natuurlijke omgeving.
	Riem Een stook leer of kunststof om krachten mee over te brengen.
	Ringsleutel Gereedschap om moeren mee los te draaien.
	Ruimtes Speling / opening tussen onderdelen.
S	Steeksleutel Gereedschap om moeren mee los te draaien.
	Slapper Dat iets door gaat hangen of losser gaat zitten.

Begrippenlijst

S	Slapper Dat iets door gaat hangen of losser gaat zitten.
	Slijten Door gebruik wordt het minder van kwaliteit.
	Sluitschakel Een verbinding tussen twee losse stukken / onderdelen.
	Smeerboel Behoorlijk vieze boel.
	Smeren Zorgen dat een onderdeel soepel blijft.
	Soepel Dat iets gemakkelijk kan bewegen.
	Spetteren Dat overal druppels terecht komt bijvoorbeeld olie of water.

Begrippenlijst

S	Spanning Dat iets bijvoorbeeld onder druk staat. Kan ook hierdoor gaan breken.
	Spanningzoeker Meet instrument /gereedschap.
T	Tandwiel Rond draaiende wielen met tanden.
	Trappers Pendalen van een fiets. Hier staan je voeten op.
U
V	Verbindingsschakel Een verbinding tussen twee losse stukken / onderdelen
	Verbonden Dat iets vast zit.

Begrippenlijst

V	Vervangen Dat je een oud onderdeel vervangt door een nieuwe.
	Visje Boorgveertje.
	Vloeistof Denk bijvoorbeeld aan water of olie.
W	Wielmoer Hiermee zet je een wiel vast mee aan het fietsframe.
X
Y
Z	Zwaarbelast Je geeft te veel druk op een voorwerk waardoor het waarschijnlijk is gebroken.

Begrippenlijst

Techniek

Controleer of je alle vragen en opdrachten heb gemaakt thema fiets les 3 fietsketting

lever dan je opdrachten digitaal in