Surrealisme

• Beeldende vorming
• Tekenen
• +1
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Introductie

Aan het eind van deze les weet je wat je kunststroming surrealisme inhoudt en kun je toepassen in je eigen werk.

SURREALISME

Leerdoel

Aan het eind van deze les weet je wat je kunststroming surrealisme inhoudt en kun je toepassen in je eigen werk. 

Inhoud thema

Dit thema bestaat uit verschillende opdrachten:

1. Vooronderzoek
   
2. Ontwerpproces
   
3. Uitvoeringsfase
4. Reflectie surrealisme
5. Beoordelingsformulier
6. Kunstbeschouwings toets

Surrealisme

Surrealisme komt van twee woorden: 
"Sur": Dat betekent boven.buiten
"Realisme": Dat betekent de werkelijkheid.
Surrealisme betekent dus boven-werkelijk, als uit een droomwereld. 

In surrealistische kunst wordt de fantasie de vrije loop gelaten. Zoals in een droom de merkwaardigste belevenissen heel reëel lijken proberen kunstenaars een droom wereld te verbeelden. 

Surrealisme

We bekijken eerst een aantal schilderijen van kunstenaars die kunstwerken maken die surrealistisch zijn. 

Let bij deze afbeeldingen vooral op hoe alledaagse voorwerpen op een
niet-alledaagse manier met elkaar zijn verbonden.  De verschillende elementen worden zeer nauwkeurig en gedetailleerd geschilderd zodat het heel echt lijkt. Echt en niet echt, schijn en werkelijkheid, lopen in het surrealisme door elkaar. 

Rene Margritte

Alles in dit schilderij lijkt heel echt en is erg gedetailleerd geschilderd. Toch zien we geen alledaagse werkelijkheid maar een wereld die boven de werkelijkheid uitstijgt.

Rene Margritte maakte dit schilderij waarin mannen in pak uit de lucht lijken te regenen. Of ze zweven. Of ze stijgen op als heliumballonnen. 

Rene Magritte - Golconda - Olieverf op doek-  1953

Salvador Dali

Salvador Dali is misschien wel de meest bekende surrealistische schilder. Je ziet een somber en weids landschap met in de verte de zee en de bergen, op de voorgrond zie je harde objecten (horloges) slap worden weergegeven De horloges zien er uit alsof ze zijn gesmolten wat een vervreemdend effect geeft. 

Salvador Dali - Persistence of memory - olieverf op doek - 1931

Vladimir Kush

Vladimir Kush is een hedendaagse kunstenaar die zich laat inspireren door de kunstwerken van Dali. Hij maakt net als Dali hyperrealistische schilderijen met daarin onwerkelijke en niet alledaagse combinaties. Kijk ook eens naar de begroeiing linksonder in beeld en het gewei van de hertachtige links onder in beeld. 

Vladimir Kush - African Sonata - olieverf op doek - 2006

Radoslav Penchev

Radoslav Penchev is een surrealistische kunstenaar die nieuwe technieken gebruikt om droomwerelden uit te beelden. Hij combineert alledaagse objecten op een niet alledaagse manier door foto's te maken en deze op Photoshop te combineren tot een geheel. Het eiland zweeft boven de zee. Kijk ook eens naar de wolken en wat er in de boom hangt.

Vladimir Kush - African Sonata - olieverf op doek - 2006

Wat kun je zeggen 

over...

1. de niet allerdaagse combinaties?
2. de stofuitdrukking?
3. de lichtinval?
4. de sfeer en ruimte?

Wat kun je zeggen 

over...

1. de niet allerdaagse combinaties?
2. de stofuitdrukking?
3. de lichtinval?
4. de sfeer en ruimte?

Wat kun je zeggen 

over...

1. de niet allerdaagse combinaties?
2. de stofuitdrukking?
3. de lichtinval?
4. de sfeer en ruimte?

Wat kun je zeggen 

over...

1. de niet allerdaagse combinaties?
2. de stofuitdrukking?
3. de lichtinval?
4. de sfeer en ruimte?

Wat kun je zeggen 

over...

1. de niet allerdaagse combinaties?
2. de stofuitdrukking?
3. de lichtinval?
4. de sfeer en ruimte?

Kenmerken surrealisme

Samenvattend heeft surrealisme de volgende belangrijke kenmerken: 
1. Alledaagse dingen worden op een niet alledaagse manier aan elkaar verbonden. 
2. Er is sprake van een zeer gedetailleerde manier van werken, waarbij stofuitdrukking heel nauwkeurig is. 
3. Er is vaak sprake van een onwerkelijke lichtinval, ruimte en sfeer. 
4. Onverwachte en onvoorspelbare voorstellingen, dus droomwerelden. 

Opdracht

Maak je eigen surrealistische schilderij. Waarbij je een voorwerp, mens of dier of onderdelen daarvan zodanig in een omgeving plaatst dat er een sterk vervreemdend beeld ontstaan. 

Formaat: A2 tekenpapier

Materiaal: Acryl of plakkaatverf

Gereedschap: Potlood, kwast en/of penselen

Tijd: 8 lesuren
 

Ontwerpproces surrealisme

Bij het ontwerpproces voorafgaand op je werkstuk geef je eigen ideeën vorm en bereid je het maken van je eigen schilderij voor.

Maak de opdrachten op de volgende pagina's om je ontwerpproces te doorlopen.

Ontwerpproces surrealisme

1. Maak een collage van waarin je een voorwerp, mens of dierfiguur creëert. Deze figuur kan ook in je schilderij terugkomen.
   
2. Maak 3 schetsen waarin je surrealistische taferelen tekent.
   
3. Kies voor één schets om verder uit te werken in een schets en geef aan waarom je voor deze kiest.
   
4. Upload je collage en schetsen in Lessonup.
   
5. Werk vervolgens jouw gekozen ontwerp uit.

Upload hier je collage.

Upload hier je schetsen.

 Uitvoeringsfase surrealisme

Maak je eigen surrealistische schilderij.

• Formaat: 50 x 65 cm
  
• Materiaal: Acryl of plakkaatverf
  
• Gereedschap: Potlood, kwast en/of penseel
  
• Tijd: 6 blokuren

Beoordelingscriteria

1. Het werkstuk moet voldoen aan de surrealistische kenmerken.
   
2. Het schilderij moet origineel zijn.
   
3. Ben je goed met beeldende middelen als kleur, licht, ruimte, compositie omgegaan.
   
4. Goed materiaalgebruik en netjes afgewerkt.
   
5. Het eindwerkstuk moet een logisch verband hebben met je ontwerpproces.
   
6. Je hebt alle losse onderdelen ingeleverd. 

Reflectie surrealisme

Bij het reflecteren op je werkstuk kijk je terug naar je eigen proces.

Beantwoord de vragen op de volgende pagina's om te reflecteren op je werk.

Oriëntatie/ Ideevorming:
1. Hoe is je idee voor het ontwerp van jouw schilderij tot stand gekomen?
2. Vertel aan de hand van de vier surrealistische kenmerken wat jouw schilderij surrealistisch maakt.

Proces:
3. Hoe heb je het proces doorlopen: Wat heb je gedaan en hoe heb je dat aangepakt?

Vertel over problemen die je tegen bent gekomen en welke oplossingen je bedacht hebt. Benoem in je beschrijving onderstaande elementen:• Oriëntatie: vooronderzoek Schetsfase: ideevorming en keuze van beeldende aspecten: compositie, kleur, enz. • Uitwerking: materiaalgebruik, afwerking

4. Geef aan waar je goed in bent en waar je minder goed in bent. En hoe je dat beter kunt doen.
5. Benoem 2 doelen om de volgende keer aan te werken.
6. Heb je voldaan aan de eisen van de opdracht? Leg uit.

Beoordelingformulier en inleveren

Vul het beoordelingsformulier in en lever je schilderij met dit formulier in bij je docent. 

Zorg ervoor dat alle vragen zijn ingevuld in deze Lessonup. 
Hierin komen ook je collage, je schetsen en je reflectie.