Tuinvogeltelling: Vogels herkennen (onderbouw)

• Biologie
• Basisschool
• Groep 3-5

Werkbladen

TVT telformulier voor scholen.pdf

 nationale tuinvogeltelling

   vogels herkennen

Introductie

Vertel: Binnenkort gaan we met de klas de Nationale Tuinvogeltelling doen. Wie heeft hier al weleens van gehoord? Of hem al eerder gedaan? (Indien iemand hem al kent, vraag diegene wat de Nationale Tuinvogeltelling inhoudt). We gaan dus de vogels tellen op ons schoolplein. Maar om de vogels te kunnen tellen, moeten we ze eerst kunnen herkennen!

welke vogels ken je al?

Woordweb
Activeer de kennis van de leerlingen met het woordweb. Wat weten ze eigenlijk al?

Vertel: Binnenkort gaan wij op het schoolplein dus bekijken welke vogels er allemaal voorbij komen op ons schoolplein.

Vraag: Maar welke vogels kennen jullie eigenlijk al? Kun je er ook al een paar bij naam noemen?

Tip: Denk hierbij aan vogels uit Nederland: welke zie of hoor je vaak in de stad, in het bos of in jouw tuin?

Achteraf: Heb je de antwoorden ingevoerd? Klik op 'bekijk eindresultaat'. Nu kun je de namen van de vogels naar de afbeelding van de bijbehorende vogel slepen.

hoe weet je welke vogel je ziet?

oog

staart

poot

kop

buik

kleur

snavel

Sleepvraag

Vertel: Dit is een koolmees. Om een vogel te kunnen herkennen, moet je goed kijken! Aan welke punten kun je een vogel herkennen? 

Doe: Sleep de woorden naar de koolmees: oog, snavel, staart, poot, kop, buik, kleur

Na sleepvraag

Vertel: Wanneer je goed kijkt, kun je dus aan deze punten een vogel herkennen. Een koolmees heeft dus een gele buik met een zwarte streep er over heen. Ook heeft hij zwarte ogen en een soort zwart petje op zijn kop.

koolmees

Video

Doe: Bekijk deze video.

Vertel: Hier zie je de koolmees weer. In de winter eten ze zaden en vetbollen. In de lente en zomer eten ze rupsen en andere kleine insecten zoals je hier ziet.

Vraag: Waarom zou deze koolmees al dat pluis van de tennisbal af halen?

Antwoord: Om te gebruiken voor in zijn nestje.

pimpelmees

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een pimpelmees. Kijk eens goed. Hoe kunnen we hem herkennen? Als je goed kijkt heeft hij een zwart masker over zijn ogen, een blauw petje, een gele buik en een kleine rond aflopende snavel.

Doe: Klik op het geluidsicoontje om het geluid van de pimpelmees te horen.

Aanvullende informatie:

Mannetjes en vrouwtjes zien er hetzelfde uit.

het verschil tussen kool- en pimpelmezen

Video

Doe: Bekijk deze video en kom achter de verschillen tussen de koolmees en de pimpelmees.

wie ben ik?

Sleep het juiste antwoord naar de juiste vogel.

blauw petje

zwart petje

masker over ogen

streep op borst

zwaarder

Sleepvraag:

Vertel: Links staat de pimpelmees en rechts de koolmees. Boven hun zie je stellingen staan. 

Vraag: Wat hoort bij welke vogel?

Doe: Sleep de juiste stelling naar de juiste vogel.

zwarte kraai en kauw

Zoek de verschillen
Vertel: Deze twee vogels zijn familie van elkaar. Links staat de zwarte kraai en rechts de kauw. Beide vogels zijn kraaiachtigen. Ze lijken erg op elkaar. Kunnen jullie de verschillen zien?

Doe: Laat de leerlingen de verschillen zoeken tussen de zwarte kraai en de kauw. 
Antwoord: de zwarte kraai is helemaal zwart. De kauw heeft lichtgrijze veren op zijn kop en buik. Ook zijn ogen zijn lichtgrijs en niet zwart zoals de zwarte kraai.
Doe: Klik ook op de geluidsfragmenten. Kun je het verschil horen in hun zang?

Extra weetjes: 

• Zwarte kraaien zijn familie van de zangvogels, zoals de koolmees en vink. Dat zou je niet zeggen als je hun gekras hoort!
• Kraaien zijn superslimme dieren! Net als andere kraaiachtigen gebruiken ze soms gereedschappen en kunnen ze op verschillende manieren met elkaar praten.

hier staan een zwarte kraai en kauw
wat is waar?

Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.

1. de zwarte kraai is groter
2. de kauw is groter

Meerkeuzevraag

Vertel: Links zie je een zwarte kraai en rechts een kauw.

Doe: Klik op de vogels om de afbeeldingen te vergroten.

Vraag: Wat is waar?

Antwoord: Deze kraaiachtigen lijken erg op elkaar. Een kauw is 31 centimeter en een zwarte kraai wel 47 centimeter. (Doe: pak een liniaal of twee voorwerpen met deze grootte en laat het verschil zien in grootte. Afhankelijk van het niveau van de klas: laat de leerlingen het verschil in grootte berekenen). De zwarte kraai is dus 16 centimeter groter dan de kauw. 

ekster

Vertel: Dit is een ekster. Eksters houden van glimmende objecten. Ze vinden die objecten er erg interessant uitzien. 

Vraag: Houden jullie daar ook van? Welke objecten vind jij mooi? En waarom vind je die mooi?

Vraag: Hoe kunnen we de ekster herkennen?

Antwoord: Door zijn zwart witte veren. Hij heeft een witte buik en een zwarte kop. Zijn staart is erg lang. De veren op zijn staart en rug hebben een hele mooie paars-blauwe glans.

waar of niet waar?
de bruine vogel is een vrouwtje

Klik op de afbeeldingen om ze te vergroten.

1. 
2. 

Meerkeuzevraag

Vertel: Hier zie je twee merels.

Vraag: Waar of niet waar: De bruine vogel is een vrouwtje
Doe: Kies het juiste antwoord. Duim omhoog betekent: ja, de bruine vogel is een vrouwtje. Duim omlaag betekent: Nee, de bruine vogel is niet een vrouwtje.

Antwoord: Beide vogels zijn merels. De bruine vogel links is het vrouwtje en de zwarte vogel rechts is het mannetje. Door de kleur kun je ze goed uit elkaar houden.

spreeuw

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een spreeuw. Kijk eens goed naar hem. Hoe kunnen we de spreeuw herkennen?

Doe: Bespreek met de klas wat ze aan de spreeuw op vinden vallen.

Vertel: De spreeuw heeft een spitse snavel. Ook heeft hij in de herfst en winter spikkels op zijn buik.

Doe: Klik op het geluidsfragment om te horen hoe de spreeuw klinkt.

een wolk van spreeuwen

Video

Doe: Start de video.

Vertel: In de winter slapen spreeuwen samen, dat is namelijk een stuk veiliger. Vlak voor het slapen gaan komen ze samen in de lucht, in een steeds grotere groep. Dit soort spreeuwenwolken dansen dan door de lucht.

huismus

Informatieve kijkafbeelding

Vertel: Dit is een huismus. Kijk eens goed naar hem. Hoe kunnen we de huismus herkennen?

Doe: Bespreek met de klas wat ze aan de huismus op vinden vallen.

Vertel: De huismus is altijd bruin van boven en lichtbruin onder op zijn buik. Ook heeft het mannetje een zwarte vlek onder zijn snavel.

Leuk weetje: De huismus is de meest getelde vogel in de Nationale Tuinvogeltelling.

0

Video

Doe: Bekijk de video van de huismus.

Extra informatie over de huismus:

De huismus is een echt familiedier. Ze blijven altijd in hetzelfde gebied, soms zelfs in dezelfde tuin als waar ze geboren zijn.

Het aantal huismussen in ons land is de afgelopen jaren met de helft afgenomen. Dat komt vooral omdat het steeds moeilijker voor ze wordt om bij de huizen te broeden en om eten te vinden.

vink

vrouw

man

Vertel: Hier staan twee vogels, maar ze zijn wel dezelfde soort! Beide vogels zijn vinken. Links zie je het vrouwtje en rechts het mannetje. 

Vraag: Hoe kunnen we deze vogels uit elkaar houden en herkennen?

Antwoord: Verschil: Het mannetje heeft een rode borst. Het vrouwtje heeft een bruine buik en lijkt erg op de huismus. Vinken hebben daarnaast witte strepen op hun vleugels.

roodborst

Vertel: De naam zegt het al: het roodborstje heeft een rode borst! Maar, hoe kunnen we hem nog meer herkennen?

Antwoord: Een roodborst heeft een grijze buik en bruine veren op zijn rug

Leuke weetjes:

• Roodborsten zingen als een van de weinig vogels het hele jaar door. Ook het vrouwtje! Dat doen ze om hun gebied te verdedigen.
• Jonge roodborsten hebben niet meteen een rode borst. Ze zijn dan bruin gespikkeld.

wat hoort bij wie?

Sleep het juiste antwoord naar de bijbehorende vogel.

rode borst

vlek onder snavel

huismus

vink

een vrouwtje

roodborst

Sleepvraag:

Vertel: Zojuist hebben we drie bruine vogels behandeld. Heb jullie goed opgelet?

Vraag: Wat hoort bij welke vogel?

Doe: (behandel klassikaal of individueel op app) Sleep het juiste antwoord naar de juiste vogel.

hoe heet ik?

Sleep de vogels naar hun juiste verblijf.

pimpelmees

spreeuw

merel

koolmees

huismus

Sleepvraag

Vertel: In de sneeuw staan een paar vogels die we al eerder hebben gezien. Herkennen jullie ze nog?

Doe: Vraag aan de leerlingen de namen van de vogels. (V.l.n.r. spreeuw, roodborst, koolmees, huismus, merel, pimpelmees)

Doe: (klassikaal of indivueel op app) Sleep de juiste vogel naar het juiste verblijf.

houtduif en stadsduif

Vertel: Dit zijn twee duiven. Ze lijken erg op elkaar. Kunnen jullie de verschillen zien?

Doe: Laat de leerlingen de verschillen zoeken tussen de hout- en stadsduif. 

Vertel: De houtduif heeft een roze borst. De stadsduif heeft meer een paars-groene borst. Ook heeft de houtduif een langere staart en een gele snavel. De stadsduif heeft een zwarte snavel en een korte staart.

Doe: Kun je ook het verschil horen tussen de twee duiven? Luister de geluidsfragmenten. (Antwoord: Ze klinken bijna precies hetzelfde).

Extra weetjes: 

• Stadsduiven zijn er ook vaak in andere kleuren.
• De houtduif heeft een zesde zintuig. Ze kunnen namelijk voelen waar de aarde is.

turkse tortel

Vertel: De turkse tortel is net als de houtduif en de stadsduif een soort duif. Hoe kunnen we de turkse tortel herkennen en niet in de war raken met de andere duiven?

Doe: Benoem punten met de klas waaraan je de turkse tortel kunt herkennen.

Antwoord: Zijn lichtgrijze veren, lange staart, zwarte ogen, zwarte ring bij zijn nek. Ook is hij kleiner en slanker dan de andere duiven.

wie ben ik?

Sleep het juiste antwoord naar de bijbehorende vogel.

turkse tortel

stadsduif

houtduif

Sleepvraag:

Vertel: Zojuist hebben we drie veel voorkomende duifsoorten gezien.

Vraag: Weten jullie nog de namen van deze duiven?

Doe: Sleep de juiste naam naar de juiste vogel.

heggenmus en winterkoning

Vertel: Dit zijn twee vrolijk kwetterende vogels. Ze lijken erg op elkaar hè? Allebei hebben ze bruine veren... Kun jij de verschillen vinden? 

Doe: Laat de leerlingen de verschillen zoeken tussen de heggenmus en de winterkoning. 

Antwoord: De heggenmus heeft een grijs masker om zijn ogen. De winterkoning heeft een lichtbruine streep boven zijn oog. Het lijkt net een wenkbrauw. De staart van de winterkoning staat daarnaast vaak omhoog. Ook heeft de winterkoning een gele snavel en de heggenmus een zwarte snavel.

Tip: Klik op het bovenste rechter audiofragment en luister naar het verhaal hoe de Winterkoning aan zijn naam kwam.

Vertel: Weten jullie nog de naam van iedere vogel? Test je kennis! 

Doe: Klik op een van de hotspots en raad de naam van de vogel die in het midden verschijnt.

Tip: Klik op het geluid icoontje en hoor de roep van de vogel.

veel plezier met tellen!

Nu ken je de meest bekende vogels van Nederland en ben je klaar gestoomd voor de Nationale Tuinvogeltelling. Heel veel plezier met tellen!

Informatie
Klik op mij voor meer informatie en leuke weetjes.

Nest
Klik op mij om erachter te komen waar ik woon.

Voedsel
Klik op mij om erachter te komen wat ik eet.

Herkennen

Klik op mij om erachter te komen hoe je mij kunt herkennen.