Romantiek

• Muziek
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

                                   Romantiek

1825-1900

                                   LESDOEL

• Met behulp van deze LessonUp kun je voor jezelf checken welke stof je beheerst
• In deze LessonUp vind je uitleg over stof die je nog niet begrijpt.

Per stijlperiode moet je de volgende punten beheersen / kennen / begrijpen / herkennen:
1. Je kunt muzikale kenmerken noemen, kent de betekenis en kunt ze herkennen in luisterfragmenten
2. Je kunt de samenstelling van het orkest en andere belangrijke instrumenten noemen en herkennen aan klank
3. Je kunt partituren lezen en hiervan de vorm bepalen, thema's herkennen, toonsoorten / akkoorden benoemen (algemene muziekleer)

Wat is de grote bron van inspiratie in de Romantiek voor muzikanten/kunstenaars?

Algemene geschiedenis 1825-1900

• Industrialisatie

• Mensen trokken naar de steden
• Men werkte lange en zware dagen, lage lonen, arbeidsklasse ontstond
  
• Er ontstond een drang naar vrijheid en schoonheid

Welke muzikale kenmerken kun je noemen van deze stijlperiode?

MELODISCH

• Melodie werkt toe naar een climax
• Virtuositeit

HARMONISCH

• Toename chromatiek
• Opzoeken van de grenzen van de tonaliteit
• Leidtoonspanning
• Modulaties (Vwo: tertsverwantschappen)
  

DYNAMISCH

• Overgangsdynamiek
• Sforzando
  

INSTRUMENTEN

Het romantische symfonieorkest

Piano

Harp

Tuba

Saxofoon

Celesta

TEMPO

• Ritenuto
• Accelerando
• Rubato spel
  

SYMFONISCHE STRUCTUREN

Programmamuziek

Nocturnes en walsen (pianomuziek)

Romantisch kunstlied

Muzikale kenmerken Romantiek

COMPONISTEN

Chopin

Liszt

Saint-Saëns

De volgende vragen gaan over:

Symfonische structuren

Dit fragment komt uit de Bloemenwals van Tsjaikovski.
Hoe heeft de componist de 'bloemen' verklankt?

Denk aan de muzikale middelen, bijv.
dynamiek, tempo, instrumenten.

De 'Danse Macabre'
is typisch een
voorbeeld van...

1. een symfonie
2. programma muziek
3. vrije ritmiek
4. een strijkkwartet

Wat wordt bedoeld met een 'doorgecomponeerd lied'?

Programmamuziek

Muziek die gebaseerd is op een buitenmuzikaal gegeven. Denk bijvoorbeeld aan een schilderij, een gedicht of een verhaal. De muziek beeldt dit in klank uit (voorbeeld: Schilderijententoonstelling - Moessorsky) Mensen kregen een programmaboekje met hierin de uitleg (het verhaal) van de muziek.

Dansen in de Romantiek (pianomuziek)

De mazurka, de polonaise en de wals zijn van oorsprong dansen die in de romantiek met name op piano uitgevoerd werden.
Kenmerkend is het ingetogen karakter, met de nadruk op een romantische, lieflijke melodie.

Romantisch kunstlied
Lied met pianobegeleiding.
Tekst en begeleiding zijn gelijkwaardig, teksten zijn vaak bestaande gedichten, of verhalen in dichtvorm.

Diverse vormen zijn mogelijk: couplet-refrein structuur, een gevarieerd coupletlied,

of een doorgecomponeerd lied.

Symfonische structuren

De volgende vragen gaan over:

Instrumenten en het orkest in de tijd van de Romantiek

Welk instrument speelt
hier de solopartij?

Noem drie blaasinstrumenten die de melodiepartij geheel of gedeeltelijk spelen. Schrijf:
1.
2. enz. (alfabetische volgorde)

Noem een verschil tussen het klassieke symfonieorkest en het romantische symfonieorkest

Romantisch symfonie orkest

De volgende vragen gaan over:

De algemene muziekleer die past bij de stijlperiode Romantiek

De pianist speelt met het tempo.
Hij vertraagt en versnelt om het spel
expressiever te maken.
De technische term hiervoor is:

1. rubato
2. versieringen
3. ritenuto
4. accelerando

Wat is de technische term voor het spelen van de tonen van een akkoord van hoog naar laag, of laag naar hoog, over meerdere octaven?

1. Arpeggio
2. Pizzicato
3. Legato
4. Chromatiek

Welke onderstaande reeks is chromatisch?

1. c - d - e - f
2. f - fis - g - gis - a
3. e - f - g - gis
4. a - c - e - a

De volgende vragen zijn:

Examenvragen over de stijlperiode Romantiek

In dit fragment spelen 4 hoorns.
Op welke manier bewegen de hoorn 1 (hoogste partij) en hoorn 4 (de laagste partij) zich ten opzichte van elkaar in de tweede helft van het fragment?
Geef de technische term.

Luisterfragment 4 hoorns

Geef de volledige naam van de drie akkoorden
die de hoorns achtereenvolgens spelen.
Let op de sleutels!
Denk aan de sneeuwpoppetjes.

De melodie van fragment 2 is hetzelfde als de melodie van fragment 1, maar lager.

Wat is het verschil in toonhoogte tussen
melodie 1 en melodie 2?

Fragment 1

Fragment 2

1. Een grote secunde lager
2. Een reine kwart lager
3. Een groot octaaf lager
4. Een reine priem lager

In het begin van het fragment speelt de hoorn het weergegeven stijgende motief. Daarna wordt het motief een aantal keren, al dan niet gevarieerd herhaald.
Hoe vaak wordt het motief (al dan niet gevarieerd)
in totaal gespeeld?
Let op: tel het eerste (weergegeven)
motief mee en ga alleen uit van de stijgende motieven.

1. 6 keer
2. 7 keer
3. 8 keer
4. 9 keer

Het fragment bestaat uit twee gedeeltes: A - A'
In zowel A als A' vindt een spanningstoename plaats, maar in A' is de spanningstoename groter.
Noem twee verschillen tussen A en A' die bijdragen aan een grotere spanningstoename in A'. Ga in je antwoord uit van A'.

Het fragment is het slot.
Het deel sluit drie keer af met dezelfde samenklank.

Met welke samenklank sluit het deel af?

1. Unisono
2. Grondtoon + kwint
3. Majeur akkoord
4. Mineur akkoord

Dit is het einde van deze les

Zijn er nog vragen?

Hoe goed beheers jij de stof / heb je kennis over de stijlperiode ROMANTIEK?

Ik begrijp er nog niet heel veel van... HELP!

Ik ben er nog niet, maar weet wat ik kan doen om mijn kennis te verbeteren

Ik moet nog wel wat studeren / trainen, maar het komt goed!

Ik ben een ROMANTICUS! #livelaughlove

En nu?

1. Ik ken de stof nog niet goed genoeg:
> Bekijk de rubrics n.a.v. het vorige SE en check of je voorbereiding tot nu toe efficiënter is
> Zorg dat je alle huiswerkopdrachten gemaakt hebt
> Bekijk uitlegvideo's over de theorie die je nog lastig vindt
> Oefen deze theorie in SKILLZ
> Vraag extra uitleg aan de docent

2. Ik ken de stof voldoende / goed:
> Bekijk je gemaakte en nagekeken huiswerk en analyseer je fouten
> Bekijk de rubrics n.a.v. het vorige SE en check of je voorbereiding tot nu toe efficiënter is
> Maak de volgende oefentoetsen (zie planner BnB)
Analyseren en interpreteren
Hoe goed ken ik de Romantiek?
Test jezelf