2.2 Zuivere stoffen en mengsels

• Nask / Techniek
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 2 Stoffen

Par. 2.2 Zuivere stoffen en mengsels

Zuivere stoffen en mengsels

N&T Leerjaar 1

Vorige week

Stoffen

Stofeigenschappen 

Gevarensymbolen

Wat is geen stofeigenschap

1. Geur
2. Kleur
3. Smaak
4. Cola

De limonade is roze.
Wat is de stofeigenschap?

Wat bedoelen we met stofeigenschappen

1. Dat vertelt waar een stof van gemaakt is.
2. Eigenschap waar we een stof aan kunnen herkennen.

Wat betekent dit symbool

1. Bijtend
2. Mileu gevaarlijk
3. Giftig
4. Ontvlambaar

Wat betekent dit symbool

1. Ontvlambaar
2. Giftig
3. Bijtend
4. Mileu gevaarlijk

Deze week

• Veiligheid
• Zuivere stoffen en mengsels
• Oplossing
• Suspentie
• Emulsie

Veiligheid

Beschermende kleding

- Labjas

- Veiligheidsbril

- Handschoenen

Moleculen

Als je een stof zo klein mogelijk  maakt dan blijft er nog maar een deeltje van deze stof over. Dat noemen we een molecuul

Zuivere stof of mengsel 

Een zuivere stof bestaat uit 1 soort molecuul

Een mengsel bestaat uit meerdere soorten moleculen.

 Zuivere stoffen en mengsels

• Een zuivere stof bestaat uit één soort moleculen.
• Een mengsel bestaat uit twee of meer soorten moleculen

mengsel:

meerdere soorten moleculen

zuivere stof:

één soort moleculen

Zuivere stof

• Soms is een stof in huis een zuivere stof.
• Voorbeelden: suiker en zout

Mengsel

• De meeste stoffen die je thuis tegenkomt, zijn mengsels.
• Een mengsel bestaat uit meerdere stoffen.

Moleculen

Elke stof bestaat uit heel kleine bouwsteentjes: moleculen.

De stof water bestaat dus uit watermoleculen.

Eén watermolecuul heeft een doorsnede van ongeveer:

0,000 000 000 15 meter

• dat betekent dat je ongeveer 7 000 000 000 watermoleculen op een rij kunt leggen in 1 meter!
• dat is bijna net zoveel moleculen
  als er mensen op de wereld zijn!

 Zuivere stoffen en mengsels

Alle stoffen die we kennen bestaan uit hele kleine deeltjes. Die deeltjes noemen we moleculen. 

Een molecuul suiker is anders dan een molecuul water. Dat kan liggen aan de vorm of de grootte.

Een molekuul is het kleinste deeltje van een stof, wat nog steeds de stofeigenschappen bezit van die stof.

We stellen ons de molekulen voor als 'bolletjes'. Je ziet dus twee verschillende bolletjes. Dat zijn dus twee verschillende molekulen; dus twee verschillende stoffen. In dit voorbeeld is de het ene molekuul suiker, het andere molekuul is water.

Oplossing

Als een stof goed oplost in een vloeistof

De oplossing is helder

Verzadigde oplossing

Je hebt een verzadigde oplossing als je niet nog meer stof kan laten oplossen in een andere stof.

We kennen drie soorten mengsels:

• Oplossing

• is helder 
• kan een kleur hebben
• bestaat uit oplosmiddel
• en opgeloste stof

• Suspensie

• is troebel 
• is wit of gekleurd
• bestaat uit vloeistof
• en vaste stof

• Emulsie

• is troebel 
• is kleurloos, wit of gekleurd
• bestaat uit vloeistof
• en andere vloeistof

Sleep de juiste naam van het mengsel bij de goede letter.

A

B

C

OPLOSSING

SUSPENSIE

EMULSIE

Schematisch

• Je kunt een mengsel scheiden. 
• Je krijgt dan twee of meer zuivere stoffen.

Suspensie

Een vaste stof die niet oplost in vloeistof

Is troebel, je kunt er niet doorheen kijken

Een suspensie is

1. Helder
2. Troebel

Emulsie

Wanneer je een vloeistof niet kunt oplossen in een andere vloeistof

Is troebel je kunt er niet doorheen kijken

Emulgator

Om een emulsie goed te laten mengen kun je een emulgator gebruiken

Filtreren:

•  Op basis van deeltjes grootte.
•  Grote deeltjes gaan niet door het filtreerpapier, kleine deeltjes wel.

Het RESidu is de RESt.

De vaste stof die in het filter achterblijft.

Het filtrAAT is wat door het filter gAAT.

De vloeistof die niet door het filter wordt tegengehouden.

Extraheren: 

• Betekent "eruit halen".
• Je hebt een geschikt oplosmiddel nodig.

Het oplosmiddel is hier water.

Het water "trekt" de smaak uit de droge theeblaadjes.

Extraheren schematisch

Alcohol als oplosmiddel

Sommige stoffen lossen niet op in water. Welke?

Voor deze stoffen heb je een ander oplosmiddel nodig. Bijvoorbeeld alcohol.

Alcohol als oplosmiddel

Alcohol wordt in allerlei producten als oplosmiddel gebruikt . Voorbeelden zijn parfum, deodorant en bepaalde soorten inkt en lak. Sommige stiften hebben inkt ‘op alcoholbasis’. Als je met zo’n stift schrijft of tekent, verdampt de alcohol en blijven de kleurstoffen achter. Je kunt de alcohol dan goed ruiken.

Cola is een

1. oplosmiddel
2. mengsel
3. zuivere stof
4. residu

Keukenzout zonder jodium is een voorbeeld van een ......

1. mengsel
2. zuivere stof
3. suspensie
4. filtraat

Thee is een mengsel. Thee bestaat dus uit..........

1. meerdere soorten moleculen
2. 1 soort moleculen
3. 1 molecuul
4. een suspensie

Als je zand met water mengt krijg je een ........

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie
4. filtraat

Sprite is een heldere kleurloze frisdrank. Dit is een voorbeeld van een........

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie
4. filtraat

Verf is troebel en kan wit of gekleurd zijn. Verf is een voorbeeld van een.......

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie
4. filtraat

Een emulsie is een mengsel van ........

1. een vaste stof en een vloeistof
2. twee vaste stoffen
3. twee of meer vloeistoffen
4. een gas en een vloeistof

Als je een suspensie filtreert.........

1. dan houd je altijd een zuivere stof over
2. zijn de niet-opgeloste deeltjes het residu
3. dan is het filtraat altijd kleurloos
4. dan houd je meestal een emulsie over

Gemalen koffie wordt gemaakt door bonen te malen. Hierdoor:

1. worden de moleculen kleiner gemaakt
2. worden de moleculen veranderd
3. blijven de moleculen hetzelfde
4. komen er nieuwe moleculen bij

Thee zetten is een voorbeeld van extraheren. Hierbij is water .........

1. de smaakstof
2. het filtraat
3. het oplosmiddel
4. de opgeloste stof

Wat is een zuivere stof

1. Water
2. Limonade

Hoe kun je soms meer stof oplossen?

1. Temperatuur verhogen
2. Temperatuur verlagen
3. Hard roeren
4. Schudden

Wanneer je een vloeistof niet goed in een andere vloeistof kan oplossen noem je dit een:

1. Oplossing
2. Suspensie
3. Emulsie

Als een vloeistof helder is dan noem je dit een:

1. Oplossing
2. Suspensie
3. Emulsie

Een vaste stof die niet is oplost in een vloeistof

1. Oplossing
2. Suspensie
3. Emulsie

Volgende week 

Verder met stoffen

Huiswerk

NOVA Stoffen 2.2 - Les 2 zuivere stoffen en mengsels