oa muntrecht, gilderecht, recht op rechtspraak, verdedigingsrecht
Slide 14 - Tekstslide
Atrecht, bisschopsstad en gunstige ligging voor groei:
wegennet Romeinen intact, Schelde en Scarpe
Bisschopsstad > impuls voor werkgelegenheid
vruchtbaar gebied > ontginningen en schapen (lakennijverheid)
komst poorters gestimuleerd (grond voor huis)
bonum commune nagestreefd (privileges afkopen van de Graaf)
- juridische bescherming
- handel en nijverheid gereglementeerd
- verdediging stad
- meer invloed poorters, oa bestuur en financiën
- handhaven orde oa schepenen
Ook de Gilden waren belangrijk voor de 'bonum commune'
Romeinse wegennet
Pelgrimsroutes naar Santiago
Slide 15 - Tekstslide
Slide 16 - Video
Bijzonderheden in Atrecht:
handel en veiligheid gewaarborgd
interregionale + internationale handel
jaarmarkten in noord Frankrijk
'Hanze van 17 steden'
wisselbrieven populair onder handelaren
leningen verstrekt aan vorsten en adel
privileges afgedwongen
grote sociale verschillen:
- adel (platteland)
- patriciaat (zocht aansluiting bij levenswijze adel)
- de gilden / 'het gemeen'
Slide 17 - Tekstslide
1.1 Leidende vraag: Wat maakt de opkomst van een stedelijke burgerij in Nederlandse gewesten mogelijk? (1050-1302)
Kenmerkende aspecten:
1. De opkomst van handel en ambacht die de basis legt voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving.
2. De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden.
Belangrijk: In de (steeds groter wordende) steden ontstonden in de loop der tijd verschillende sociale groepen (patriciaat en gemeen). Beide werden onderdeel van spanningen voortkomende uit het feodale stelsel:
Slide 18 - Tekstslide
Strijd om de macht in de stad
Macht adel en patriciërs leidde geregeld tot spanningen met het volk oa:
de 'Guldensporenslag' (1302, Bruggenaren / Kortrijk)
Gulden Sporen in Kortrijk, 1302 -1382 - 1952
Slide 19 - Tekstslide
Uitzending Panorama gekoppeld aan 2 opdrachten
1. Live verslag van de Guldensporenslag
Opdrachten:
2. Maak aan hand van de uitzending van Panorama een overzicht van de gebeurtenissen die hebben geleid tot de Guldensporenslag.
3. Probeer aan te geven waaraan de presentator denkt bij de laatste woorden in de uitzending van Panorama
Slide 20 - Tekstslide
Slide 21 - Video
Strijd om de macht in de stad
Macht adel en patriciërs leidde geregeld tot spanningen, oa:
de 'Guldensporenslag' (1302, Brugge)
Elementen:
- Filips IV (Fr) wilde macht adel (graaf Gwijde, leenman) verminderen
- conflict om gebieden in Engeland (Filips IV eiste trouw Vlaanderen)
- strijd tussen patriciaat en 'gemeen' in Brugge:
Graaf Gwyde koos (steeds vaker) de zijde van 'het gemeen'.
Filips IV (gesteund door patriciërs) werd verslagen oa door 'het gemeen' >
invloed leenheer + patriciaat werd minder tgv de gilden en 'het gemeen'
Overigens: tijdelijke machtsverschuiving
Gulden Sporen in Kortrijk, 1302 -1382 - 1952
Slide 22 - Tekstslide
Documentaire over de Hanze
(7 minuten)
Slide 23 - Tekstslide
Slide 24 - Video
korte documentaire over de Guldensporenslag (8 minuten)