Zinsdelen17mei

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Zinsdelen MH1

Herhaling zinsdelen

en oefenen

Persoonsvorm

• De persoonsvorm vind je door de zin van tijd of getal te veranderen. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

• De persoonsvorm is een zinsdeel. Voor de persoonsvorm kan maximaal 1 zinsdeel staan. De persoonsvorm kan ook aan het begin van de zin staan; dan staat er dus geen zinsdeel voor. 

De politie heeft een buurtonderzoek ingesteld.

______

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

De leerlingen zwaaiden naar hun vrienden.

__________

1. persoonsvorm
2. geen persoonsvorm

Zinsdelen

Een zin verdeel je volgens een aantal stappen in zinsdelen:

1. De persoonsvorm is 1 zinsdeel

2. Alles wat voor de persoonsvorm staat vormt 1 zinsdeel

3. Alle andere werkwoorden in de zin vormen samen 1 zinsdeel

4. Alle woorden die samen voor de persoonsvorm zouden kunnen staan, vormen samen 1 zinsdeel. 

werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in de zin (inclusief de persoonsvorm) vormen samen het werkwoordelijk gezegde.

Wat is het gezegde in de volgende zin:
Ik ben naar school gelopen.

1. Ik
2. ben gelopen
3. naar school

Wat is het gezegde in deze zin:
Groep 8 heeft de eindtoets gemaakt.

1. Groep 8
2. heeft gemaakt
3. de eindtoets

Onderwerp

Het onderwerp in een zin vind je door antwoord te geven op de vraag: 

wie/wat + gezegde? 

Ik leer het onderwerp te vinden.

Wat is het onderwerp?

1. Ik
2. leer
3. het onderwerp
4. vinden

lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp ondergaat het. Het 'lijdt'. Het lijdend voorwerp doet het zelf niet.

De slager slacht het schaap. 

Wie doet iets in de zin?

Wie ondergaat het?

 

wie/wat + gezegde? 

lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je door antwoord te geven op de vraag:

wie/wat + onderwerp + gezegde ? 

Let op: er staat niet altijd een lijdend voorwerp in de zin.

 

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Piet koopt snoep

1. Piet
2. koopt
3. snoep

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Joep ziet zijn vader en moeder.

1. Joep
2. ziet
3. zijn vader en moeder

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.  Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen: 

aan/voor wie + wwg + ow + (lv)?

Bijwoordelijke bepaling

• Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. 
• Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen (bwb) in een zin staan.
• Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb.

Bijwoordelijke bepaling

Bijwoordelijke bepalingen zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn. 

Houd je wat over? Stel de vragen: hoe? waar? wanneer?waarom?

Persoonsvorm

Onderwerp

Gezegde

Lijdend

voorwerp

Meewerkend

voorwerp

Die aardige jongen

heeft

een bos bloemen

aan het meisje

gegeven.

Persoonsvorm

Onderwerp

Gezegde

Lijdend

voorwerp

Meewerkend

voorwerp

De scheidsrechter

heeft

een rode kaart

aan onze trainer

gegeven.

Persoonsvorm

Onderwerp

Gezegde

Lijdend

voorwerp

Meewerkend

voorwerp

De meester

heeft

ons

lekkere taart

gegeven.

Persoonsvorm

Onderwerp

Gezegde

Lijdend

voorwerp

Meewerkend

voorwerp

De dokter

heeft

aan de patiënt

pillen

gegeven.

Aan de slag!

Maak de opdrachten in de planner