Nederlands Film Festival: DE BELOFTE VAN PISA

• filmeducatie
• Nederlands
• +11
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2-6

Instructies

Lesdoelen

- De leerling kan verschillen tussen boek en film benoemen

- De leerling leert de keuzes van de maker begrijpen op het gebied van een boekverfilming.

- De leerling kan het hoofdpersonage in de film herkennen en beschrijven.

- De leerling kan enkele bewuste keuzes van de filmmaker in het gebruik van muziek benoemen en het effect van deze keuzes op de kijker in eigen woorden uitleggen.

- De leerling leert over camerabewegingen en kan het effect op de kijker benoemen.

Werkwijze

Van de film De Belofte van Pisa (2019, 110 min, Norbert ter Hall) bekijk je met de klas vier fragmenten. Dit lesmateriaal kan voor of na het kijken van de film worden behandeld. Aan het einde van het lesmateriaal vind je kijkvragen die alleen na het zien van de film besproken kunnen worden. Je kunt de les uitprinten, inclusief de notities per dia, door op de printknop te drukken rechtsboven in het scherm.

Meer filmlessen van het Nederlands Film Festival? Kijk dan hier. [link nog toevoegen]

Vraag of opdracht

Extra informatie

Tip of weetje

Legenda

Waar staan de iconen voor, hoe werkt deze les? 

Klik in de volgende dia's op de iconen voor uitleg.

Kijk naar de filmposter en beschrijf de film in vijf woorden.

De film heet De belofte van Pisa. Wat denk je dat deze titel betekent?

Introductie

Laat de leerlingen naar de filmposter kijken en vraag naar hun gedachtes en/of verwachtingen.

* Als de leerlingen de film al hebben gezien, vraag hen dan alleen naar de elementen die je van de filmposter af kunt lezen en hoe dit past bij het verhaal van de film.

Antwoordsuggesties:

- Eigen inbreng

- De titel verwijst naar de belofte die Sam doet aan zijn broer. Hij belooft hem dat hij kostte wat het kost zijn diploma gaat halen en indirect, dat hij niet wordt als zijn broer.

Boekverfilming

De film is gebaseerd op het gelijknamige boek van Mano Bouzamour. Film is een visueel medium. Een verschil tussen boek en film heeft te maken met tijd. Een film duurt meestal niet langer dan twee uur, terwijl het soms weken kost om een boek uit te lezen.

De film die je hebt gezien of nog gaat bekijken heet De Belofte van Pisa. Dit is een boekverfilming. Wie heeft het boek van schrijver Mano Bouzamour gelezen? 

Wie heeft de film gezien? 

Als je het boek al hebt gelezen, vind je het dan nog leuk om de film te zien? En andersom? Waarom wel of niet? 

Als een filmmaker ervoor kiest om een boek te verfilmen, waar moet hij of zij dan rekening mee houden? 

Introductie

Bespreek de vragen over het begrip: boekverfilming. 

Antwoordsuggesties:

- Eigen inbreng

- Eigen inbreng

- Eigen inbreng

- Een film duurt meestal niet langer dan twee uur, terwijl het soms weken kost om een boek uit te lezen. De filmmaker moet dus bepalen op welke manier het verhaal binnen twee uur verbeeld kan worden.

In het boek speelt Samir piano. In de film speelt hij trompet. Waarom is hiervoor gekozen denk je? 

Het muzieklyceum staat zowel in het boek als in de film in Amsterdam Zuid. In het boek woont Sam in de diamantbuurt in de Amsterdamse Pijp, maar in de film woont hij in Noord. Waarom is hiervoor gekozen denk je?

Context – Keuzes van de filmmaker

Bij een boekverfilming kiest een filmmaker er soms voor om hele delen van het boek te schrappen of te veranderen. Maar wat zijn de beweegredenen?

Antwoordsuggesties:

- De filmmaker heeft ervoor gekozen om Sam een trompet te laten bespelen in plaats van een piano, omdat dit instrument een stuk handzamer is. Als ze gebruik zouden maken van een piano zouden ze veel meer vast hebben gezeten aan specifieke locaties.

- In het boek woont Sam in de diamantbuurt, maar in de film in Noord. Noord vs zuid, echte tegenpolen. Door deze locaties verder uit elkaar te leggen is er een nog groter verschil. Het IJ wordt een fysieke barrière tussen het milieu dat de jongen achter zich laat en de nieuwe wereld waar hij zijn plaats probeert te vinden.

07:47 – 09:11

Fragment 1

Je gaat nu kijken naar het eerste filmfragment van De belofte van Pisa.

Hoofdpersonage

Het hoofdpersonage (wordt ook wel protagonist genoemd) is het belangrijkste personage in de film. Het verhaal draait om dit personage.

Voice-over

Een voice-over is een stem die buiten beeld vertelt wat er gebeurt. Met een voice-over kan een regisseur extra informatie geven aan de kijker, bijvoorbeeld over de gedachten van een personage.

Narratief - Hoofdpersonage

Uitleg hoofdpersonage

Het hoofdpersonage (wordt ook wel protagonist genoemd) is het belangrijkste personage in de film. Het verhaal draait om dit personage.

Uitleg voice-over

Een voice-over is een stem die buiten beeld vertelt wat er gebeurt. Met een voice-over kan een regisseur extra informatie geven aan de kijker, bijvoorbeeld over de gedachten van een personage.

Wie is het hoofdpersonage? Hoe weet je dit? 

Wat weet je al over deze persoon? 

Waarom denk je dat de regisseur voor een voice-over heeft gekozen in dit fragment?

Narratief - Hoofdpersonage

Antwoordsuggesties:

- De hoofdpersoon is Sam(ir) Zafar. We wisten zijn naam al, maar in dit fragment zien we hem in beeld en horen we zijn gedachtes. Hieruit kunnen we opmerken dat het verhaal vanuit zijn perspectief wordt verteld.

- Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

Denk aan: 

Uiterlijkheden (leeftijd, kleding, spraak), karakter (gedrag, karaktereigenschappen) en achtergrond (familie, werk/opleiding). 

Sam is een tiener, draagt een trainingspak, heeft een opgeschoren kapsel, hij woont in Amsterdam Noord, speelt trompet, heeft een bijzondere band met zijn broer.

- De regisseur heeft gekozen voor een voice-over, omdat de kijker zich hierdoor beter kan inleven in de hoofdpersoon. Je leert de gedachtes kennen van Sam. De regisseur geeft jou als de kijker door de voice-over meer informatie over het hoofdpersonage.

Fragment 2

Je gaat nu kijken naar het tweede filmfragment.

Wat voor effect heeft de fysieke verandering van Sam op het draaischema?

Hoe kan een acteur zich nog meer voorbereiden op een rol? 

Wist je dat?

Shahine speelt zelf helaas geen trompet. Hij had het heel graag willen leren spelen, maar dit was te lastig om in een korte periode te leren. Alles wat zijn karakter speelt is opgenomen door trompettist Diederijk Rijpstra.

Context - Voorbereiding acteurs

Antwoordsuggesties:

- Filmscènes worden niet in de ‘normale’ volgorde opgenomen, maar het draaiboek wordt non-lineair opgesteld. Dit betekent dat de scènes niet op een chronologische volgorde worden opgenomen. De fysieke groei van het personage van Shahine heeft dus invloed gehad op de opnamevolgorde. Het in goede banen leiden van dit proces heet ook wel script continuïteit.

- Afvallen of aankomen, haren afknippen/laten groeien, baard laten staan of afscheren, locatie bezoeken, instrument leren bespelen, accenten of andere talen leren, eigen stunts leren uitvoeren.

Wist je dat?

Shahine speelt zelf helaas geen trompet. Hij had het heel graag willen leren spelen, maar dit was te lastig om in een korte periode te leren. Alles wat zijn karakter speelt is opgenomen door trompettist Diederijk Rijpstra.

14:49 – 16:43

Fragment 3

Je gaat nu kijken naar fragment 3. 

De leerlingen kijken een fragment waarin ze luisteren naar het geluid en de muziek. Filmmuziek wordt tijdens de montage toegevoegd aan de beeldfragmenten. De keuzes die de filmmaker maakt in de montage hebben veel invloed op de uitkomst van de film.

Welke geluiden hoor je in het fragment?

Welke geluiden zijn gedempt?

Wat voor effect heeft de muziek in dit fragment op jou als kijker?

Op welke manier zorgt de filmmuziek voor continuïteit?

Filmische vormgeving - Geluid en muziek

Antwoordsuggesties:

- Je hoort mensen praten, achtergrondgeluiden, je hoort Sam trompet spelen, achtergrondmuziek wordt toegevoegd.

- Zodra Sam begint te spelen vallen alle andere geluiden weg. Je hoort geen achtergrondgeluiden en je hoort niemand meer praten. Ook de dialoog tussen Sam, zijn broer en Soesi vervalt.

- Muziek kan helpen bij het ondersteunen van emoties in bepaalde verhaallijnen en kan bepalend zijn voor de sfeer in de film.

- Het toevoegen van filmmuziek is een mooie overgang naar de volgende scène. Het zorgt ervoor dat het knippen en plakken van shots als het ware onzichtbaar wordt voor de kijker. In deze film zien we deze manier van montage vaak terug.

14:49 – 16:43

Fragment 3

Bekijk het vorige fragment opnieuw. Vraag de leerlingen nu te letten op camerabewegingen.

Als je let op hoe dit fragment gefilmd is, wat valt je op aan de camerabewegingen? 

Op welke manier past de camerabeweging bij het verhaal?

Op welke manier past de camerabeweging bij de muziek? 

Filmische vormgeving - Cameravoering

Een camerabeweging is erg belangrijk voor het visualiseren van je verhaal. Het zegt iets over het personage wat in beeld wordt gebracht.

Antwoordsuggesties:

- Eigen inbreng, suggestie: we zien eerst alleen statische beelden, maar als Sam begint met zijn auditie begint de camera te bewegen. De camera filmt Sam van boven en draait om hem heen.

- Deze scène draait om Sam, hij is het middelpunt van de camera. Als hij op een gegeven moment lekker in zijn auditie zit verandert de camerabeweging ook. Dit zegt iets over zijn ontwikkeling, zodra hij zich zelfverzekerd voelt in zijn auditie verandert de camerabeweging.

- Als de muziek begint zwiert de camera om Sam heen. Dit creëert een dromerig effect wat je doet opgaan in de muziek.

Zou je het boek nog willen lezen nadat je de film hebt gezien? 

Waarom wel/niet?

Welke scène is het meest blijven hangen? Waarom?

Wat is je nog meer opgevallen aan de filmmuziek? 

Zou je de film aanraden aan je vrienden en familie? 

Waarom wel/niet?

Vragen na het zien van de film

Vervolgsuggesties

Deze vragen kunnen behandeld worden als de leerling de film heeft gezien.