bijvoeglijke bijzin; beperkend en uitbreidend

Wat is een bijvoeglijke bijzin?
een bijzin die als nabepaling bij een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord staat. Een bijvoeglijke bijzin is nooit een zelfstandig zinsdeel, maar altijd een deel van een zinsdeel. 
1 / 22
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 22 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

Wat is een bijvoeglijke bijzin?
een bijzin die als nabepaling bij een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord staat. Een bijvoeglijke bijzin is nooit een zelfstandig zinsdeel, maar altijd een deel van een zinsdeel. 

Slide 1 - Tekstslide

Voorbeelden:
Het meisje dat mij gisteren belde, heeft nu al een andere date.
De docent die in lokaal 95 zit, is al weken ziek.
De regen die voorspeld was, is niet gekomen. 


Slide 2 - Tekstslide

Er zijn twee soorten:
1) de beperkende bijvoeglijke bijzin
2) de uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Slide 3 - Tekstslide

beperkende bijvoeglijke bijzin
Een beperkende bijzin specificeert (beperkt) de betekenis van het zelfstandig naamwoord, en kan daarom niet weggelaten worden.
(maakt de groep kleiner)

Slide 4 - Tekstslide

beperkend: 

Sinaasappels die nog niet helemaal oranje zijn, kun je beter niet eten.
(Als je de bijzin weghaalt, klopt je zin niet meer!)

Slide 5 - Tekstslide

uitbreidende bijvoeglijke bijzin
Een uitbreidende bijzin geeft extra informatie over het zelfstandig naamwoord en kan weggelaten worden.

Slide 6 - Tekstslide

uitbreidend: 

Sinaasappels, die veel vitamine C bevatten, kunnen een verkoudheid voorkomen.
(Als je de bijzin weghaalt, klopt je zin nog steeds!)

Slide 7 - Tekstslide

uitleg
Sinaasappels die nog niet helemaal oranje zijn, kun je beter niet eten.

In de eerste zin is er geen korte rust voor de bijzin die nog niet helemaal oranje zijn. Ook krijgt de bijzin bijzondere nadruk. 
Zoals je ziet kun je deze bijzin niet weglaten: het gaat puur om sinaasappels die nog niet helemaal oranje zijn.

Slide 8 - Tekstslide

uitleg
Sinaasappels, die veel vitamine C bevatten, kunnen een verkoudheid voorkomen.

In de tweede zin hoor je een korte rust voor de bijzin die veel vitamine C bevatten. Ook krijgt deze bijzin een lagere toon dan de hoofdzin. 
Deze bijzin geeft extra informatie en kun je daarom weglaten.

Slide 9 - Tekstslide

let op!
Let op: vóór een beperkende bijzin zet je geen komma, vóór een uitbreidende bijzin wel.

Slide 10 - Tekstslide

verschil
De volgende twee voorbeeldzinnen maken duidelijk hoe belangrijk een komma kan zijn: 

Slide 11 - Tekstslide

Beperkend:  
De jongens die te laat waren, moesten schoolblijven.  
Uitbreidend:  
De jongens, die te laat waren, moesten schoolblijven.

In de eerste zin zijn er ook nog jongens die niet te laat waren.
In de tweede zin zijn alle jongens te laat.

Slide 12 - Tekstslide

En nu jullie!

Slide 13 - Tekstslide

Leerlingen die te laat op de kamer waren, moesten in het hostel blijven.
A
uitbreidende bijvoeglijke bijzin
B
beperkende bijvoeglijke bijzin

Slide 14 - Quizvraag

Gepensioneerden, die toch al zwaar gekort worden, krijgen een extra korting op hun pensioen.
A
uitbreidende bijvoeglijke bijzin
B
beperkende bijvoeglijke bijzin

Slide 15 - Quizvraag

De actie die een succes werd, wordt volgend jaar herhaald.
A
uitbreidende bijvoeglijke bijzin
B
beperkende bijvoeglijke bijzin

Slide 16 - Quizvraag

Maar nu... 
staat de komma goed?

Slide 17 - Tekstslide

Appels, die nog niet helemaal rijp zijn, kun je beter niet eten.
A
Interpunctie is correct.
B
Interpunctie is niet correct.

Slide 18 - Quizvraag

De rugbysters, die na de uitschakeling uitgeput waren, liepen naar de kleedkamer.
A
Interpunctie is correct.
B
Interpunctie is niet correct.

Slide 19 - Quizvraag

Leraren, die veertig uur per week werken, hebben recht op arbeidstijdverkorting
A
Interpunctie is correct.
B
Interpunctie is niet correct.

Slide 20 - Quizvraag

Wageningen, de stad waar ik geboren ben, viert haar 750-jarig bestaan.
A
Interpunctie is correct.
B
Interpunctie is niet correct.

Slide 21 - Quizvraag

Aan de slag 
In Talent online: maak de opdrachten die huiswerk waren;

In Talent online: retorische middelen 6.6
 kies boek 4, bijvoorbeeld op: Lezen voor de lijst

Slide 22 - Tekstslide