Stijlen en stromingen

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Stijlen en stromingen

Stijlen en stromingen

Stijl= kenmerkende manieren die door een persoon, groep, tijd of cultuur gebuikt worden. 

Omdat mensen en culturen veranderen door allerlei invloeden, kan ook een stijl veranderen.

Stromingen= stijl van een groep kunstenaars die afwijkt van de overheersende stijl in een bepaalde tijd. 

Enkele voorbeelden van STIJLEN:

Kenmerkende manieren die door een persoon, groep, tijd of cultuur gebuikt worden.

Klassieke oudheid : 

Grieken en Romeinen 

ca. 1000 v.C. - 500 n.C.

Duidelijke ideeën over schoonheid. Schoonheid is iets universeels en goddelijks. Schoonheid van het menselijk lichaam. Ideale verhoudingen. 

Grieken: tempels (zuilen, kapitelen, timpaan), aardewerk, mozaieken, beelden.

Romeinen: bouwkunst, portretkunst, triomfbogen, beelden.

Middeleeuwen

ca. 500-1500

Menselijke schoonheid doet er niet meer zo toe. Leven na de dood is belangrijker dan het leven hier op aarde. Aardse schoonheid is vergankelijk dus daar kun je je beter niet op richten. Na de dood moet je je verantwoorden aan God, alleen daar leef je voor. De kerk bepaalde alles. Kerkgebouwen waren sober.

Renaissance en Barok

ca. 1500-1700

Hergeboorte van de klassieke schoonheidsidealen. Schoonheid en ideale verhoudingen werden weer belangrijk voor schilders, beeldhouwers en architecten.

Dit kwam o.a. door de intrede van de ontdekkingsreizen.

Kerk verloor haar monopolie, de mensen gingen meer zelf nadenken. De mens kwam meer centraal te staan (wedergeboorte). Geloof was nog wel heel belangrijk maar ook de verhalen uit de mythologie kwamen weer naar boven. 

Renaissance en Barok

Renaissance: symmetrie, grote paleizen, koepels. Harmonie in vorm, kleur en compositie. Perfectie van het menselijk lichaam. Architecten zagen zich meer als geleerden dan als bouwmeesters. Kerken waren gebouwd volgens strakke harmonische schema's.

Barok: nog een schepje er boven op maar dan protseriger, asymmetrisch, veel overdadige versiering. Kerken werden nog op dezelfde principes gebouwd maar versiert met gebogen vormen, overdaad aan versiering. Alles om indruk te maken.

(Neo)classicisme

vanaf ca. 1770

Alle klassieke bouwelementen werden weer toegepast. Bijna kopieën van die in de oudheid. Overzichtelijk, rationeel, zonder veel opsmuk. Belangstelling ontstond door opgravingen in Griekenland en Italië en door landveroveringen door Napoleon in Italië. 

Symmetrie, strakke vormen en lijnen. Versieringen met Romeinse en Egyptische motieven. 

Enkele voorbeelden van STROMINGEN:

Stijl van een groep kunstenaars die afwijkt van de overheersende stijl in een bepaalde tijd. 

Romantiek

eind 18 eeuw

Reactie op het rationalisme. Behoefte aan onderwerpen uit de nationale geschiedenis het laten zien van de grootsheid van de natuur. Ook exotische figuren, sprookjes, dromen en onbereikbare idealen. Verbondenheid tussen natuur, mens en het goddelijke.

Realisme

halverwege 19e eeuw

Landschappen en het dagelijkse harde bestaan van gewone mensen. Nog geen sprake van sociale betrokkenheid hierin maar pure weergave.

Uitvinding van de tube verf waardoor schilders in de vrije natuur konden gaan schilderen.

Impressionisme

eind 19e eeuw

Snelle schetsmatige schildertechniek. Vangen van het moment in licht en kleur. Buiten schilderen.

Pointillisme

eind 19e eeuw

Schilderen met ongemengde kleuren. Naast elkaar in stippen gezet, het oog mengt het tot kleurvlakken.

Jugendstil, Art Nouveau

eind 19e - begin 20e eeuw

Vooral een decoratieve stijl. Dunne vloeiende lijnen, geïnspireerd op planten en bloemen.

Architectuur, meubels, interieur, sieraden en grafiek.

Expressionisme

begin 20e eeuw

Geen natuurgetrouwe weergave, maar een vereenvoudigde of gedeformeerde werkelijkheid. Sprekende en felle kleuren. Experimenteren met beelden en materialen. Laten zien wat je voelt ipv wat je ziet.

Kubisme

begin 20e eeuw

Voorstelling vereenvoudigd tot geometrische en hoekige vormen. Meerdere aanzichten in één beeld. 

Futurisme

begin 20e eeuw

Verbeelden van de snelheid en dynamiek van de moderne tijd (industriële revolutie). Vastleggen van allerlei bewegingsmomenten tegelijk.

De Stijl

begin 20e eeuw Nederland

De Stijlgroep streefde naar nieuwe universele vormgeving in architectuur, toegepaste vormgeving en beeldende kunst. Geen emotie, geen decoratie, geen expressiviteit maar puur vorm. 

Surrealisme

vanaf 1924

Fantasie, onbewust, ongeremd, dromen, drugs, toeval, associaties. Spontaan en zonder controle door het verstand.

Action Painting

vanaf 1945

Gaat puur om de actie van het schilderen. 

Colourfield Painting

vanaf 1947

Grote vlakken van egale kleuren.

Pop-art

1955-1970

Onderwerpen van de consumptiemaatschappij, de wereld van reclame en massamedia. Inhoud is niet belangrijk.

Environment

vanaf 1960

Kunstwerk waarin de toeschouwer kan rondlopen. Het gaat om de directe ervaring en beleving van het kunstwerk in afmeting, geuren, kleuren, geluid. Toeschouwer wordt onderdeel van het kunstwerk. Vaak is het tijdelijk.

Edward Kienholz                                        Liu Bolin

Installatie

vanaf 1970

Ruimtelijk kunstwerk dat ontworpen is voor een speciale lokatie. Gaat om de ervaring van de toeschouwer. Wat roept het bij je op? 

Chrystal Wagner                                                   TeamLab London

Op art

1955-1970

Optical art: het gaat om de optische (=kijk-) ervaring.

Kinetische kunst

vanaf 1955

Kunst die werkelijk beweegt. De beweging staat centraal.

Theo Jansen                                               Jean Tinguely

Conceptuele kunst

vanaf 1960

Alles draait om het idee achter het kunstwerk, niet om het kunstwerk zelf. Het gaat er niet om wat en hoe en door wie het gemaakt is, het gaat puur om het idee. 

Performance

vanaf 1960

Het begrip performance wordt in het theater en de beeldende kunst gebruikt als verzamelnaam voor muzikale, beeldende of fysieke optredens, waarbij taal een ondergeschikte rol speelt en die vaak kort van duur zijn.

Ook buiten het theater kan het woord performance gebruikt worden als naam voor optredens met een theatraal karakter, uitgevoerd door één of meerdere samenwerkende kunstenaars.

Ulay & Abramovic                                                    

Happening

vanaf 1960

Een happening is een spectaculaire openbare, spontaan lijkende maar vooraf bedachte, gebeurtenis, bedoeld om de openbare orde op een ludieke manier te verstoren, zodoende te choqueren, en daarmee als star en ouderwets ervaren denkbeelden belachelijk te maken.

Moderne versie van de happening is een flashmob, een (grote) groep mensen die plotseling op een openbare plek samenkomt, iets ongebruikelijks doet en daarna weer snel uiteenvalt.

Flashmobs worden veelal georganiseerd via moderne communicatiemiddelen zoals het internet.

Landart

vanaf 1968

Tijdelijke kunstwerken in de natuur die uiteindelijk ook weer door de natuur opgenomen kunnen worden. Vaak dus van tijdelijke aard. Het is in de natuur, doet iets met de natuur en vaak van natuurlijke materialen maar dit hoeft niet

 

Tom Claassen                                      Antony Gormley

Hyperrealisme

vanaf 1970

Ook wel genoemd fotorealisme. Vaak op groot formaat en daardoor een vervreemdend effect. Ook in ruimtelijke beelden. 

Tjalff Sparnaay                                              Ron Mueck

En..........natuurlijk is er nog veel meer!