Classicisme

• Muziek
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Classsicisme

   1750-1825

HKN

WB '23

Lesdoel:

• Met behulp van deze LessonUp kun je voor jezelf checken welke stof je beheerst
• In deze LessonUp vind je uitleg over stof die je nog niet begrijpt.
  

Per stijlperiode moet je de volgende punten beheersen / kennen / begrijpen / herkennen:

1. Je kunt muzikale kenmerken noemen, kent de betekenis en kunt ze herkennen in luisterfragmenten

2. Je kunt de samenstelling van het orkest en andere belangrijke instrumenten noemen en herkennen aan klank

3. Je kunt partituren lezen en hiervan de vorm bepalen, thema's herkennen, toonsoorten / akkoorden benoemen (algemene muziekleer)

Algemene kenmerken:

• Tijd van de verlichting
  
• De mens is redelijk belezen en op zoek naar vernieuwing
• Geen blind geloof in God meer
• Opstand van geleerden, filosofen en kunstenaars
• Verafschuwing Barok ('Weg met al die poespas!')
  
• Strakke vormen klassieke oudheid (Griekse tempels)

Wat zijn de muzikale kenmerken van de stijlperiode Classicisme?

MELODISCH
    Strenge periodebouw (voor- en nazin zijn even lang)
    Drieklank als basis van motieven
    Gebruik toonladderfiguren

HARMONISCH
    Gebruik van grondtoon en kwint
    Cadens: I - V
    Albertijnse bas
    Unisono momenten

DYNAMISCH
    Overgangsdynamiek

INSTRUMENTEN

Het klassieke symfonieorkest

Het strijkkwartet (1e viool, 2e viool, altviool, cello)

Kamermuziek

Soloconcert

Fortepiano - klarinet

CONTRASTWERKING

majeur - mineur

sterk - zacht

unisono - meerstemmig

tutti - solo

snel - langzaam

homofoon - polyfoon

SYMFONISCHE STRUCTUREN

De hoofdvorm / sonatevorm

Het menuet

Rondo

Variatievorm

Muzikale kenmerken

COMPONISTEN

Mozart

Haydn

Beethoven

>> 1e Weense School

Tekst

kenmerken hoofdvorm

expositie

doorwerking

Reprise

modulaties

slotstuk / coda

rondo

menuet

slagwerk

strijkers

adagio

opera

soloconcert

Hoofdvorm

• Expositie: thema 1, overgangszin, thema 2, slotgroep
  
• Doorwerking: gebruik thema's of nieuw materiaal, modulaties
• Reprise: herhaling expositie, beide thema's in hoofdtoonsoort
• Eventueel coda (afsluiting muziekstuk)

>> Symfonische structuur

Welke instrumenten spelen er in een strijkkwartet?

1. Viool, altviool, cello, contrabas
2. 1e viool, 2e viool, cello, contrabas
3. 1e viool, 2e viool, altviool, cello
4. viool, 1e altviool, 2e altviool, cello

Wat is de naam van dit type concert?

1. Een symfonie
2. Een soloconcert
3. Een trompetconcert
4. Een sonate

Symfonische structuren

Symfonie - soloconcert - sonate

4 DELEN:

1. Allegro: hoofdvorm, snel

2. Adagio / andante: , hoofdvorm, langzaam

3. Menuet: dans, 3/4, ABA, trio, matig snel

4. Finale: allegro of presto, uitbundig, hoofdvorm of rondo, wordt soms afgesloten met een cadens (solo stuk)

TERMEN:

Trio: onderdeel voor 3 instrumenten

Rondo: rondo vormschema > A B A B enz. of A B A C A D enz.

Titel van de delen: Italiaanse tempotermen

Variatievorm: ritmisch - melodisch - harmonisch - tonaal

Het klassieke symfonieorkest

We horen hier een

1. Cantate
2. Sonate
3. Recitatief
4. Aria

W.A.Mozart

• 1756 - 1791
• Componist, pianist, violist en dirigent.
• Mozart was een wonderkind, dat op uitzonderlijk jonge leeftijd viool, klavecimbel en orgel speelde en kwalitatief hoogstaand werk componeerde.
• Bekende werken: Requiem, die Zauberflöte soloconcerten, symfonieën en strijkwartetten.

Wie componeerde dit stuk?

1. Wolfgang.A. Mozart
2. Joseph Haydn
3. Ludwig van Beethoven
4. Franz schubert

Ludwig van Beethoven

• 1770-1827
•  Duitse componist, musicus, virtuoos en dirigent. Hij bracht het classicisme tot voltooiing en leidde de romantiek in.
  
  Bekende werken:
  
• 9e Symfonie (Ode an die Freude)
• Moonlightsonate
• Fidelio
• Missa Solemnis
•  Für Elise

Haydn schreef verschillende muziekstukken. Welke soort stukken worden in het filmpje genoemd en leg uit wat de kenmerken zijn.

Joseph Haydn

• 1732-1809
• Oostenrijk, docent Mozart.
• Moeilijke jeugd gehad, ouders wilden priesterschap. Uiteindelijk gekozen om muziekles te geven. Zo aan het hof gekomen waar hij hofcomponist werd bij vorst Paul II Anton Esterházy.
• Ontwikkeling symfonie en strijkkwartet.
  Bekende werken:
• Die Schöpfung 
• Symfonie nr. 88

Welk instrument zagen/hoorden we hier?

1. Vleugel
2. Piano
3. Pianoforte
4. Klavecimbel

Welk instrumenten spelen hier achtereenvolgens de melodie?

Welke instrumenten spelen hier achtereenvolgens de melodie?

CONTRASTWERKING
Noem contrasten in de muziek

Welk ritmisch figuur spelen de
tweede violen voortdurend
in het fragment?

1. Syncopes
2. Triolen
3. Achtste noten
4. Kwart noten

In het volgende fragment spelen onder meer 2 dwarsfluiten.

Hoe bewegen de dwarsfluiten zich (voornamelijk) ten opzichte van elkaar?

In het fragment spelen onder meer 2 dwarsfluiten. Hoe bewegen de dwarsfluiten zich (voornamelijk) ten opzichte van elkaar?

Wanneer je dit teken in de partituur

ziet staan moet je....

1. Geleidelijk sneller spelen
2. Geleidelijk langzamer spelen
3. Geleidelijk zachter spelen
4. Geleidelijk sterker spelen

Geef de volledige naam van de volgende akkoorden.
Het 1e akkoord is een C majeur akkoord.
Vul in:
2. .......... enz. (gebruik alleen letters)

Noem de muzikale middelen

Dit werk is een deel uit een Requiem (dodenmis). Toch spreekt er veel optimisme uit dit fragment. Geef 2 argumenten voor deze bewering. Laat de tekst en de klankkleur buiten beschouwing.

Spera in Deo - Hoop op God

Zijn er nog vragen?

Hoe goed beheers jij de stof / heb je kennis over de stijlperiode CLASSICISME?

Ik vind het nog erg lastig... HELP!

Ik ben er nog niet, maar weet wat ik kan doen om mijn kennis te verbeteren

Ik moet nog wel wat studeren / trainen, maar het komt goed!

Ik ben de nieuwe MOZART! Heb je een vraag? Stel hem aan mij!

En nu?...

1. Ik ken de stof nog niet goed genoeg:
> Bekijk de rubrics n.a.v. het vorige SE en check of je voorbereiding tot nu toe efficiënter is
> Zorg dat je alle huiswerkopdrachten gemaakt hebt
> Bekijk uitlegvideo's over de theorie die je nog lastig vindt
> Oefen deze theorie in SKILLZ
> Vraag extra uitleg aan de docent

2. Ik ken de stof voldoende / goed:
> Bekijk je gemaakte en nagekeken huiswerk en analyseer je fouten
> Bekijk de rubrics n.a.v. het vorige SE en check of je voorbereiding tot nu toe efficiënter is
> Maak de volgende oefentoetsen (zie planner BnB)
Analyseren en interpreteren
Hoe goed ken ik het classicisme?
Test jezelf