5. Organen van vertering - Verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

5. Organen van vertering + Verteringsstelsel

Als je het lokaal binnen komt

Klaar voor de start

Telefoon in de telefoontas of je eigen tas

Pak je boek, werkboek, etui.

Als de docent het zegt, pak je je iPad (swipe alles weg).

Werk je in een programma?==> Vergrendel je iPad!

Maak van 

deze lesstof

een paar mindmaps!

of

Maak een 

samenvatting!

Je noteert de belangrijkste begrippen en hun betekenis in je schrift.

o.a. Kruisbesmetting

Je maakt mindmap / tekstschema / samenvatting over: 

1.  Het verteringsstelsel

2. Verteringsklieren

3. Lever - Alvleesklier - Galblaas

4. Maag

Vergelijk jouw mindmap / tekstschema/ samenvatting met die van klasgenoten. 

Stel vragen / bespreek de verschillen! 

Vertering

In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen.

Vetten, eiwitten en (veel) koolhydraten kunnen niet zomaar opgenomen worden in het bloed. Deze voedingsstoffen moeten verteerd worden.

Vitamines, mineralen en water kunnen wel direct worden opgenomen in het bloed. 

Vertering van deze stoffen is niet nodig.

Beweging in de slokdarm ...

Peristaltische bewegingen

1

Long

2

Hart

3

Lever

4

Maag maakt maagsap; Dit verteert eiwit.

5

Dikke darm

6

Dunne darm

7

Slokdarm

8

Milt (opstroomstof)

9

Nier 

10

Urineblaas

6

Leer de organen en maak een mindmap / samenvatting / tekstchema

Peristaltische bewegingen en vertering

Voedsel verplaatst zich binnen het lichaam van de ene naar de ander plaats. 

Dat gebeurt o.a. door peristaltische bewegingen.

Ondertussen wordt het voedsel verteerd. 

De voedingsstoffen worden 'kleiner gemaakt'. 

Er ontstaan verteringsproducten. 

Deze kunnen worden opgenomen in het bloed.

Drie voedingsstoffen worden verteerd.

Vertering

Vertering is het omzetten van voedingsstoffen in verteringsproducten.

Verteringsklieren maken verteringssappen:

• speekselklieren
• maagsapklieren
• lever en afvleesklier
• darmsapklieren (in de dunne darm)

Deze sappen zetten voedingsstoffen om in verteringsproducten. 

Die laatste worden vanuit de dunne darm opgenomen in het bloed.

Maak een mindmap / samenvatting/ tekstschema over de  'Verteringsklieren'

Zetmeel is een koolhydraat. 

Koolhydraten worden verteerd

Zetmeel: 00000000  

Speeksel 'knipt' in je mond het zetmeel:  00   00   00   00

Verteringssap van de alvleesklier erbij:  0    0    0    0     0    0    0    0

Nu is het zetmeel verteerd: 0 = glucose    

Glucose kan vanuit de dunne darm worden opgenomen in het bloed. Het is de brandstof voor die alle cellen in het lichaam nodig hebben voor de verbranding. 

Er bestaan ook andere suikers:

lactose (vruchtensuiker)

sacharose (kristalsuiker)

....

Long: opname zuurstof

afgifte: koolstofdioxide

2

Hart: Bloed wordt rond gepompt.

Bloed neemt verteringsproducten op

3

Lever: produceert gal

Gal emulgeert vet zodat de verteringssappen vet kunnen 'afbreken'.

Gal wordt opgeslagen in de galblaas

4

Vertering van

Maagsap verteert een deel van het voedsel (Eiwitten)

Slaat voedsel tijdelijk op. Maagportier = kringspier die open en dicht gaat.

5

Dikke darm:

Onttrekt water aan onverteerbare voedselresten

Water gaat terug naar het bloed

6

Vertering van

darmsappen verteren deel voedsel

hier neemt het bloed verteringsproducten op

Bloedvaten liggen in de darmvlokken

Groot oppervlak door darmplooien en darmvlokken

7

Slokdarm: verplaatst voedelbrij van de keelholte naar de maag

8

Milt (niet leren)

9

Opstroomleerlingen:

Nier: Filtert afvalstoffen uit je bloed die samen met water je urine vormen

Berekent of je lichaam vocht nodig heeft

Samen met het beenmerg belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen

10

Urineblaas: Opslagplaats voor urine.

Daarom hoef je niet 'elke minuut' naar de wc.

6

Start koolhydraatvertering

In de mond, door het speeksel

1

Vertel wat er waar gebeurt tijdens de vertering! 

Gal maakt van grote vetdruppels kleine vetdruppeltjes.

Die kleine vetdruppeltjes kunnen door bijv. het alveessap  verteerd worden. Daarna kan het verteringsproduct van het 

vet opgenomen worden in het bloed.

De lever produceert gal. De gal wordt in de galblaas opgeslagen (bewaard). 

Als er vet verteerd moet worden, komt er gal vanuit de galblaas bij de voedselbrij waar vet in zit. 

Lever

A

Verbinding tussen de lever en de galblaas naar de twaalfvingerige darm.

B

Maag

In de maag wordt eiwit verteerd.

C

Alvleesklier. De Alvleesklier maakt Alvleeskliersap.

Alvleeskliersap verteert vet, eiwit en koolhydraten.

D

Verbinding van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm

Verbinding van de galblaas naar de twaalfvingerige darm

D

Dunne darm. Het eerste deel (waar de maaginhoud in komt heet de twaalfvingerige darm)

F

Galbuis

H

Galblaas: 

Opslagplaats van gal

G

Wat doet gal?

Leer de onderdelen

Gal emulgeert vetten: Maakt van grote vetbollen kleine vetbolletjes

G

Maak een mindmap / samenvatting / tekstschema over: 

1.  Lever - Alvleesklier - Galblaas

2. Maag (gebruik hiervoor de info van de volgende slides)

mondholte/keelholte

1

slokdarm

2

maag

3

maagportier

4

twaalfvingerige darm

5

alvleesklier

6

lever

7

galblaas

8

dunne darm

9

blinde darm

10

dikke darm

11

Endeldarm

12

Welke voedingsstoffen moeten worden verteerd?

1. Vitaminen, eiwitten, koolhydraten
2. Vetten, koolhydraten, mineralen
3. Eiwitten, vetten, koolhydraten
4. Koolhydraten, vitamine, mineralen

Wanneer word je dikker van suiker?

1. Als je er teveel van binnenkrijgt. Het wordt dan als reservestof opgeslagen
2. Als je de suiker als brandstof gebruikt
3. Als je de suiker als bouwstof gebruikt
4. Je wordt altijd dikker van suiker als je dat eet

Wat is gezonder:

Gebakken aardappelen
of gekookte aardappelen

1. gebakken aardappelen
2. gekookte aardappelen
3. Patat is gezonder
4. Aardappelen zijn ongezond

Door kauwen wordt het oppervlak van het voedsel vergroot. Waarom?

1. Speeksel werkt beter in op het voedsel
2. Het wordt niet vergroot, daar gaat het niet om
3. De dunne darm werkt beter
4. Dan werkt de dikke darm beter

Wat is de functie van speeksel?

1. Verteren van zetmeel
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Geeft smaak aan het eten
4. Verteren van eiwitten

De peristaltische bewegingen
vinden plaats in .......
kies het beste antwoord

1. de mond, de dikke darm
2. de darmen, de maag en de slokdarm
3. de maag en de slokdarm
4. de mond en de maag

Wat is de functie van maagzuur?

1. Het speelt een rol bij de vertering
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Smaakmaker
4. Een zuurder 'smaakje' toevoegen aan voedsel

Wat is de goede volgorde van je spijsvertering?

1. slokdarm, maag, dikke darm, dunne darm
2. mondholte, slokdarm, dunne darm, maag
3. mondholte, slokdarm, maag, dunne darm
4. dikke darm, dunne darm, mondholte, maag

Wat is de functie van maagsap?

1. Verteren van eiwitten
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Verteren van koolhydraten
4. Het maagzuur helpen

Wat is de functie van alvleeskliersap?

1. Verteren van alleen eiwitten
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Verteren van alleen vetten
4. Verteren van eiwitten, koolhydraten

Hoe lang blijft je voedsel ongeveer
in je maag?

1. 4 minuten
2. 4 kwartier
3. 4 uur
4. 4 dagen

Welke voedingsstof kan niet direct door de dunne darmwand worden opgenomen?

1. Glucose
2. Vitaminen
3. Mineralen
4. Eiwitten

Welke voedingsstof kan niet direct door de dunne darmwand worden opgenomen?

1. Glucose
2. Vitaminen
3. Mineralen
4. Eiwitten

1. De dunne darm kan wel 6 meter lang zijn
2. Dunnedarm-sap helpt bij de vertering van alle
voedingsstoffen

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Wat is een functie van de lever?

1. Hier wordt gal opgeslagen
2. Hier wordt gal gemaakt
3. Produceert leversap
4. Het leverzuur doodt bacteriën

1. Gal wordt gemaakt in de galblaas
2. Gal emulgeert vet, het maakt dat vet uit kleinere
bolletjes gaat bestaan

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

1. Vanuit de dunne darm worden de
verteringsproducten opgenomen in het bloed
2. Het alvleeskliersap helpt bij de vertering van
koolhydraten, eiwitten en vetten

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

1. Vanuit de dikke darm worden water en
voedingsvezel aan het bloed toegevoegd
2.De niet-verteerde voedselresten verlaten het
lichaam via de anus

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

1. Als de dikkedarm ontstoken is kun je diarree
krijgen
2. Als de maag geen maagsap produceert, blijven
slechte bacteriën in je maag leven

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Een voedingsmiddel verkleurt door jodium blauw/paars.
Wat wordt daarmee aangetoond?

1. Eiwit
2. Glucose
3. Vet
4. Zetmeel

Op volgorde
nr. 4, nr. 5 en nr. 8:

1. lever, maag , luchtpijp
2. maag, lever, luchtpijp
3. maag, lever, slokdarm
4. lever, maag, slokdarm

1. Speeksel van je mond en slokdarm: vertering van koolhydraten (zetmeel)
2. Maagsap: vertering van eiwitten
3. Begin van de dunne darm:
a) Gal: emulgeren van vetten
b) Alvleeskliersap: vertering van koolhydraten, eiwitten
c) Vertering van vetten
4. In de dikke darm worden water en zouten uit de voedselbrij gehaald

1. Dit is allemaal waar
2. 1, 2 en 3 zijn waar
3. 1 en 3 zijn waar
4. 1, 2 en 4 zijn waar