Wat is echt?

• Mentorles
• Maatschappijkunde
• +2
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Introductie

Deze les gaat over de grote vraag: Wat is écht eigenlijk? Hoe weet je zeker wat er echt is, wie bepaalt dat en hoe stellen we meningen of ideeën gaandeweg bij? Tegenwoordig worden we overspoeld met informatie. Zowel online als offline. Hoe vind je je weg in deze jungle van stemmen, bronnen en waarheden? Echt roept ECHT veel vragen op! Ga op ontdekking welke verschillende mogelijkheden er allemaal zijn: van kleine dingen tot grote thema’s. Want, hoe gek het ook klinkt, wat voor jou écht echt is, is dat niet automatisch voor een ander. Doel van de les Leerlingen leren het verschil tussen feiten en fictie. Ze gaan in dialoog over verschillende onderwerpen en verkennen welke invalshoeken er bestaan in het kader van ‘echt’. Ze bespreken waar de informatie vandaan komt, wat ze zelf vinden en wat een ander denkt. Dit zorgt voor meer begrip en respect voor de eigen mening en die van de ander. Werkvormen Dialoogvoeren, samenwerken en je mening geven en onderbouwen door middel van een bordspel. Kennis/competenties/vaardigheden Open staan voor de ander, reflecteren, keuzes maken, mening onderbouwen, luistervaardigheid, kritisch denken en zelfregulatie. Deze les vindt aansluiting bij de burgerschapsdomeinen & doelen van: - Denk- en handelswijzen - Democratische cultuur - Diversiteit - Technologisch Burgerschap (De gekozen onderwepen die middels dit spel besproken worden raken wellicht ook andere domeinen en doelen)

Instructies

Voorbereiding docent:

Als docent bepaal je zelf welke kaartjes je wilt gebruiken. Welke dialoog wil je dat jouw leerlingen voeren over het thema echt? Je kunt voor de veilige onderwerpen gaan, wat uitdagende of pittige thema’s, of een mix maken!
Gebruik de lege kaartjes om zelf specifieke onderwerpen toe te voegen.

Andere optie is dat de groepjes zelf de spelkaarten kiezen die ze willen bespreken.

Speelbord

Bij de bijlage zit een speelbord waar de leerlingen mee aan de slag gaan in viertallen.

Knipvel

Bij het speelbord zijn twee soorten knipvellen met spelkaarten. Deze zijn grofweg ontworpen voor de onderbouw en bovenbouw. Kies zelf welke het beste bij je klas past!

Er zit voor 2 groepjes aan spelkaartjes op 1 knipvel.

- Speciaal voor valentijn is er ook een knipvel met vragen over de liefde!  A3 formaat-

De speelborden en knipvellen zijn gemaakt op A2 formaat, maar is ook downloadbaar en printbaar op A3. Op A2 formaat is hij te bestellen via onze webshop: www.weekvanrespect.nl/shop of laat het zelf afdrukken!

Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:

• Kerndoel 1. Veilige schoolcultuur:
• Zorgen voor een veilige schoolomgeving met aandacht voor diversiteit en inclusie.
• Stimuleren van kritische denkvaardigheden, morele en ethische oordeelsvorming en het offline en online respectvol communiceren daarover.
• Samen met leerlingen vormgeven van een democratische cultuur

• Kerndoel 2. Diversiteit:
• Verkennen van en reflecteren op de eigen offline en online identiteit in relatie tot anderen.
• In gedrag rekening houden met ervaringen en perspectieven van anderen.

• Kerndoel 5. Democratische betrokkenheid:
• Communiceren op respectvolle wijze
• Leren omgaan met de wensen en de stem van de minderheid in besluitvormingsprocessen

• Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken:
• Uitdrukken van persoonlijke idealen en opvattingen.
• Reflecteren hoe de eigen identiteit en waarden het handelen kunnen beïnvloeden.

Digitale geletterdheid
Met deze les werk je aan de volgende actuele kerndoelen:

• Kerndoel 2. Digitale media en informatie:
• Beoordelen van aangeboden en gevonden informatie op betrouwbaarheid en bruikbaarheid.

• Kerndoel 8. Digitale technologie, jezelf en de ander
• Evalueren van de invloed van digitale technologie en digitale media op eigen denken en gedrag en op de interactie met anderen.

• Kerndoel 9. Digitale technologie, de samenleving en de wereld
• Redeneren over kansen en risico’s van het gebruik van digitale technologie in de samenleving vanuit ethisch, sociaal, economisch en ecologisch perspectief

Introductie

Deze les gaat over de grote vraag:
Wat is écht eigenlijk?

Hoe weet je zeker wat er echt is, wie bepaalt dat en hoe stellen we meningen of ideeën gaandeweg bij?

Tegenwoordig worden we overspoeld met informatie. Zowel online als offline. Hoe vind je je weg in deze jungle van stemmen, bronnen en waarheden?
Echt roept ECHT veel vragen op!  

Ga op ontdekkingstocht naar welke verschillende mogelijkheden er allemaal zijn: van kleine dingen tot grote thema’s. Want, hoe gek het ook klinkt, wat voor jou écht echt is, is dat niet automatisch voor een ander.

De mens, Homo sapiens, is een tweevoetige primatensoort uit de familie van mensachtigen, staat op Wikipedia. De mens is net als alle apen en halfapen een primaat.

Enkele kenmerken van primaten zijn naar voren gerichte ogen, opponeerbare duimen en platte nagels.

Waarin verschilt de mens van de aap? Met andere woorden: wat maakt ons mens?

Er zijn dus lichamelijke overeenkomsten en verschillen tussen mensen en apen. Mensen hebben echter nog meer bijzonder gedrag en gewoonten. Ze bedenken, creëren en geven dit door. Dit heet cultuur.

We kleden ons, we begraven onze doden en we vieren bijvoorbeeld Sinterklaas en Kerst. Geen enkel ander dier doet dit en dat maakt de mens uniek!

Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Mens

Bron: https://natuurwijzer.naturalis.nl/leerobjecten/wat-maakt-ons-mens

Vraag: Hoe betrouwbaar is de Natuurwijzer van Naturalis?
En hoe zit dat met Wikipedia?

Maar als wij dingen kunnen ‘bedenken en creëren’, hoe weet je dan, of hoe bepaal je dan wat er ‘echt’ is?
Wat is de waarheid?

Stel de klas de vraag:  
Hoe weten we of iets echt is of verzonnen?

Je merkt dat dit nog best ingewikkeld is.

Een van de meest bekende economen van de 20e eeuw, J.K. Galbraith, zei eens: “Als mensen moeten kiezen tussen veranderen of bewijzen dat dat niet hoeft, gaat bijna iedereen aan de slag met het bewijzen.”

Als je ergens heel erg in gelooft, er écht van overtuigd bent, dan verander je dat niet zomaar.

Als iemand overtuigd is van iets wat jij zelf totale lariekoek vindt, dan ben je snel geneigd om te zeggen: “Wat een onzin!  Dat is echt helemaal niet zo! Want…”

Da's een snelle reactie, als je erover nadenkt. In plaats van te luisteren en uit te pluizen waarom iemand dat zegt of wat je ervan vindt, geef je eigenlijk meteen je mening.

Je houdt je vast aan je eigen waarheid.  Best wel gek eigenlijk.

Iedereen heeft z'n eigen waarheden.

Als je bijvoorbeeld opgroeit met de overtuiging dat vlees-aardappelen-groenten de juiste en ook gezonde samenstelling is van je avondeten, dan is dat jouw waarheid.

Maar is dat echt zo?

Vind je dat zelf ook echt?

Ga met de klas het gesprek aan over het verschil tussen waarheid en overtuigingen.
Wat is het verschil? Hoe weet je dat?

• Durf je ook naar jezelf te kijken?
• Waar was je van overtuigd en denk je nu anders over?
• Waarom dacht je eerst anders en wat heeft je veranderd?  
• Wie heeft er een goed voorbeeld?

TIP: Als docent kun je ook zelf beginnen met een voorbeeld, iets waar je lang over hebt moeten doen om je eigen ‘echt’, je eigen waarheid in te vinden.

De mens verandert… verandert de waarheid dan ook?

De tijd waarin we leven speelt ook een rol in de ‘waarheid’ of echtheid van bepaalde zaken.

De tijdgeest en de kennis die we hebben kunnen hebben invloed op onze overtuigingen.

Vroeger dacht men bijvoorbeeld dat roken gezond was.  Roken werkt ontspannend en je wordt er rustig van, dat is best goed voor je… Maar nu weten we natuurlijk dat het totaal niet gezond is!

En wat dacht je van mode en trends? Dat wat men vroeger ‘echt’ mooi vond kan nu ‘echt’ niet meer.

Onze normen worden continu aangepast.

Wat wij nu normaal vinden of wat we nu 'echt' vinden, is misschien over jaren helemaal anders. Dat komt omdat de wereld continu verandert. Kennis verandert en de mensheid verandert mee.

De wereldbol draait rond en wordt ouder en wij dus ook. Elke minuut van de dag is weer een nieuwe waarin nieuwe ontdekkingen worden gedaan en ontwikkelingen plaatsvinden.

Vraag: Wist je trouwens dan men vroeger ‘echt’ dacht dat de wereld plat was…?

We gaan samen ontdekken wat iedereen eigenlijk denkt over verschillende onderwerpen. Want, hoe gek het ook klinkt, wat voor jou echt is, is dat niet automatisch voor een ander!

Verdeel de klas in groepjes en deel een speelbord en een set kaarten uit (waarvan je de kaarten als docent wellicht hebt voorgeselecteerd) per groepje.

Speciaal voor valentijn is er ook een knipvel met vragen over de liefde!

Je vindt ze in de bijlagen.

Leg het spel uit; dit kan je klassikaal doen of de groepjes lezen zelf de spelregels op het speelbord door. En dan... aan de slag!

Laat de klas in de groepjes stoeien met de onderwerpen.

Bespreek met de klas hoe ze de opdracht vonden.
Loop een aantal groepjes langs en vraag een reactie.

• Welke kaartjes vonden jullie lastig? Of juist niet?
• Waar kwamen jullie echt niet uit? Wat ligt er bij ‘echt!’
• Etc.

Maak het interactief door na een kaartje de klas te vragen welk groepje dat kaartje ook had. Hadden zij dezelfde uitkomst?

Je kunt dan een gesprek voeren over dat zelfs binnen deze klas de meningen en uitkomsten al helemaal anders zijn… kun je nagaan!

Sluit de les af met de uitleg dat je vooral altijd zelf moet uitzoeken wat echt is.

Je moet zelf aan de slag met alle bronnen, informatie en zo de waarheden bij elkaar puzzelen!

Je bepaalt uiteindelijk zelf wat je denkt en dus ook waar je in gelooft. Je gedachten zijn gemaakt met de informatie die jij hebt! Daarbij is het altijd goed om te bedenken dat iedereen er anders over kan denken.

Stof tot nadenken: Jouw waarheid zou misschien anders zijn geweest als je anders was opgevoed, in een heel andere tijd leefde en andere informatie tot je beschikking had gehad…

Het is altijd goed is om zelf je eigen onderzoek te doen, bronnen te checken, goed na te denken én altijd opnieuw te blijven kijken!

LINK

Vul deze vragenlijst (9 vragen) zelf in of met je klas!
Wij zijn heel blij met alle reacties, tips en feedback.

Alvast bedankt!

Team educatie / Respect Foundation