Beeldaspect Textuur en Structuur

• Handvaardigheid
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3,4

Beeldaspect Textuur en Structuur

Beeldende vorming gt vmbo
syllabus centraal examen 2018

Structuur en Textuur

Structuur

Structuur is de wijze waarop iets is opgebouwd uit kleinere delen. Structuur vind je in de samenstelling van vormen en materialen. Andere woorden voor structuur zijn: opbouw, samenstelling of ordening.

Structuursoorten

Structuren zijn soms makkelijk te benoemen, hout heeft bijvoorbeeld een duidelijke structuur van jaarringen en vezels.

Maar soms is het lastig. De structuur van materialen als glas, metaal en kunststof is zo dicht op elkaar gepakt dat je het met het blote oog niet kunt zien. Een aantal voorbeelden van structuren zijn:

Natuurlijke Structuren

Natuurlijke structuren, zoals het  skelet van mens of dier, bladnerven, kristallen, enz.

Door de mens gemaakte structuren

Door de mens gemaakte structuren, zoals vlechtstructuren, stapelstructuren, bouwconstructies, enz.

Regelmatige structuren

Regelmatige structuren, waarbij alle onderdelen dezelfde vorm hebben en op een regelmatige manier zijn samengesteld.

Onregelmatige structuren

Onregelmatige structuren, waarbij de onderdelen verschillende vormen hebben of van verschillende grootte zijn en op een onregelmatige manier zijn samengesteld.

Uitwendige en Inwendige structuren

Uitwendige structuur, zoals de buitenkant van een gebouw. Inwendige structuur, zoals de bewapening in beton of het frame van een wassenbeeld.

Structuuropbouw

Structuren kunnen uit verschillende vormen zijn opgebouwd, zoals: lijntjes, rondjes, stipjes, korreltjes, kruimels, vezels, enz. En deze vormen kunnen in een structuur op verschillende manieren zijn opgebouwd, zoals: gelaagd, gestapeld, geschakeld, geweven, enz.

Anatomie

Anatomie is de kennis over de structuur (de bouw) van het menselijk of dierlijk lichaam. Dit is natuurlijk zeer belangrijk in de medische wetenschap. Maar ook als een kunstenaar mensen of dieren wil weergeven is het belangrijk om te weten hoe het lichaam in elkaar zit. Hoe is het skelet opgebouwd? Wat zijn de verhoudingen? Waar zitten de spieren?

Constructie

Bouwwijze. De manier waarop iets is opgebouwd. Denk bijvoorbeeld aan de constructie van een auto of een tafel, maar natuurlijk vooral van een gebouw. In de architectuur zijn verschillende soorten constructies te herkennen, bijvoorbeeld:

Architraafbouw

Een architraaf is een horizontale, dragende balk. Er is sprake van architraafbouw als deze architraven door verticale elementen (muren, balken of zuilen) gedragen worden. Deze bouwwijze heeft zijn oorsprong in de Griekse Oudheid.

Stapelbouw

Volgens deze oude bouwwijze worden de wanden opgericht door bouwmaterialen (zoals baksteen of natuursteen) op elkaar te stapelen. In deze bouwwijze hebben de muren een dragende functie.

Skeletbouw

Het gewicht van het gebouw wordt gedragen door een constructie van verticale kolommen en horizontale balken, bijvoorbeeld van staal. Dit skelet is nog steviger te maken door een diagonale balk (een schoor) toe te voegen. In deze bouwwijze hebben de muren en wanden geen dragende functie. De muren kunnen daardoor gemaakt worden van lichte materialen, zoals kunststof of glas. Als een gevel van een gebouw volledig uit glas bestaat wordt dit een vliesgevel genoemd.

Schaalbouw

Met een dunne ‘schaal’ van voorgespannen, gewapend beton wordt een grote ruimte overkapt. Schaalbouw wordt toegepast bij de overkapping van bijvoorbeeld theaters en sporthallen.

TEXTUUR

is het oppervlak van materiaal, ook wel huid of oppervlaktestructuur genoemd. Om de textuur van een materiaal te benoemen kun je er naar kijken, maar beter werkt het om het oppervlak te voelen. Zo kun je verschillende texturen onderscheiden, zoals: glad, ruw, stekelig, vezelig, bobbelig, korrelig, harig, schilferig, enz.

Grove en fijne textuur

De bobbelige textuur van een grindtegel is veel grover dan de fijne textuur van kattenharen.

Regelmatige of onregelmatige textuur

Als de deeltjes in een textuur even groot zijn, en steeds op dezelfde manier herhaald worden, spreek je van een regelmatige textuur; bijvoorbeeld in een rieten mandje. Maar een stuk boomschors bijvoorbeeld heeft een toevallige, onregelmatige textuur.

Profiel

Aan het oppervlak van bepaalde materialen worden speciale eisen gesteld. Het oppervlak van een autoband mag op een glad wegdek niet wegslippen. De groeven in de zolen van sport- of wandelschoenen moeten wegglijden voorkomen. De textuur in het handvat van gereedschap biedt houvast. Een dergelijke harde textuur met een speciaal patroon noem je een profiel.

Stofuitdrukking

Stofuitdrukking is een term uit de schilderkunst die aangeeft hoe het oppervlak van een voorwerp of de textuur van een materiaal is afgebeeld. Denk bijvoorbeeld aan de glans op een metalen kan, de doorzichtigheid van glas, de zachte haartjes van fluweel of de huid van een gezicht. Sommige schilders proberen dit zo realistisch mogelijk te doen. In de 17e eeuw schilderde men bijvoorbeeld zo veel verschillende voorwerpen in een stilleven om te laten zien hoe goed men wel niet was in het namaken van de echte materialen.