Goodwill Dumping

• Burgerschapsonderwijs
• Kunst
• +3
• Middelbare school
• MBO
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2-4

Introductie

Een les waarbij de leerling inzicht krijgt waarom filmmakers (ook reclamemakers en kunstenaars) beeldmetaforen gebruiken om hun boodschap sterker te maken. Aan de hand van fragmenten uit een film tegen de kledingindustrie en uitleg van de filmmaker maken leerlingen het gebruik van beeldmetaforen eigen.

Instructies

Deze les duurt (zonder de extra maakopdracht) ongeveer 50 minuten, wordt klassikaal of in groepjes gegeven en is geschikt voor het voortgezet onderwijs (Mens & Maatschappij, CKV, Beeldende Kunst) en het mbo (Burgerschap, Mode).

De extra maakopdracht (maak zelf een beeldmetafoor voor de kledingindustrie) kan ook in 50 minuten worden verwerkt.

 

In de les wordt alleen een fragment van de film bekeken. Het is mogelijk om de hele film te bekijken op de NPO.

Toelichting en tips voor vragen zijn in de slides toegevoegd onder 'notities'. Deze kan uitgeklapt worden of uitgeprint.

Goodwill Dumping

Introductie

In deze les kijken we fragmenten van de film Goodwill Dumping en ontdekken we hoe metaforen in beeld een boodschap (kledingindustrie heeft desastreuze gevolgen) van een film krachtiger kunnen maken. 

Goodwill Dumping is een gestileerde modedocumentaire die de enormiteit van de industrie rondom gedoneerde tweedehands kleding in beeld brengt. 

De film laat zien welke reis zijn of haar afgedankte kleding aflegt en wat voor impact dat op lokale industrieën heeft. 

Deze industrie heeft door haar wereldwijde schaal en vele facetten bijna iets buitenaards. 

De film laat het proces en het 'butterfly effect' zien dat een schijnbaar kleine handeling zoals het doneren van je oude T-shirt heeft. In de vorm van uit bergen gedoneerde kleding opgerezen modewezens becommentarieert de film op absurdistische en gestileerde wijze de ontstane industrie.

Wat is het verhaal dat op deze afbeeldingen wordt verteld?

Bespreek de afbeeldingen

Laat leerlingen in tweetallen een afbeelding uitkiezen en kort overleggen: welk verhaal wordt volgens hen verteld op de afbeelding?

Bespreek de uitkomsten kort na en leg uit dat de leerlingen net metaforen (in beeld) hebben ontdekt. In de komende les gaan we hier meer over ontdekken!

Aan het eind van deze les weet jij:

• Wat metaforen zijn; 
• Waarom je metaforen gebruikt; 
• Herken je metaforen in film
• En weet je ook meer over enkele gevolgen van de kledingindustrie

Leerdoel van de les

Vertel kort wat de leerlingen aan het eind van deze les weten en kunnen. 

Leg uit dat we ontdekken wat metaforen zijn, gaan onderzoeken hoe die ook in film worden ingezet en hier ook zelf mee gaan experimenteren in een opdracht! 

We beginnen bij de uitleg over metaforen!

Wat is een metafoor?

Bedenk zelf een metafoor! 

Zij is een wandelende encyclopedie

Ik heb vlinders in mijn buik

Hij toverde een glimlach op mijn gezicht

Uitleg metafoor

Leg kort en krachtig de betekenis van metafoor uit:

- Een metafoor is een beeldspraak. Dit betekent dat je niet letterlijk zegt wat je bedoelt, maar beeldende taal gebruikt.

- In een metafoor wordt een beeld geschetst die overeenkomt met de betekenis van de zin. 

Laat de leerlingen de voorbeeld zinnen op het bord lezen. Kunnen ze de metafoor aanwijzen?

Vraag vervolgens om in tweetallen zelf een metafoor te bedenken!

(zonnetje in huis, je kamer is een zwijnenstal, etc)

Nu wij weten wat een metafoor is, gaan we nu ontdekken hoe je metaforen ook in beeld en film kan inzetten! Metaforen worden veel in reclames ingezet. Kijk naar de volgende video. Welk metafoor zie je hier?

Omschrijf wat je gezien hebt.

Welke betekenis had het verhaal?

Wat was de metafoor in de reclame?

Nabespreken reclame

Laat de leerlingen kort feitelijk/objectief omschrijven wat ze gezien hebben 

(we zien een groep krabben die wordt aangevallen door een meeuw, maar omdat ze in een groep werken, verslaan ze de meeuw). 

Vraag: Welke betekenis had het verhaal? 

Antwoord: in een groep sta je sterker

Vraag: wat is de metafoor?

Antwoord: De krabben maken zichtbaar dat je in een groep sterker staat. In plaats van dat te zeggen, brengen ze het in beeld (alleen een groep krabben kan een meeuw verslaan).

Metaforen worden niet alleen in reclames (veel!) gebruikt, maar ook in langere films. 

Laten we onderzoeken hoe een filmmaker een metafoor verwerkt in zijn film! 

We beginnen met de eerste minuten van de film, zodat we weten waar de film over gaat. Let goed op: kan jij achterhalen wat wordt onderzocht in deze film?

Laten we onderzoeken hoe een filmmaker een metafoor verwerkt in zijn film.

We beginnen met de eerste minuten van de film, zodat we weten waar de film over gaat. 

Let goed op: kun jij achterhalen wat wordt onderzocht in deze film?

Nabespreken reclame

Laat de leerlingen kort feitelijk/objectief omschrijven wat ze gezien hebben 

(we zien een groep krabben die wordt aangevallen door een meeuw, maar omdat ze in een groep werken, verslaan ze de meeuw). 

Vraag: Welke betekenis had het verhaal? 

Antwoord: in een groep sta je sterker

Vraag: wat is de metafoor?

De krabben maken zichtbaar dat je in een groep sterker staat. In plaats van dat te zeggen, brengen ze het in beeld (alleen een groep krabben kan een meeuw verslaan).

Metaforen worden niet alleen in reclames (veel!) gebruikt, maar ook in langere films. 

Laten we onderzoeken hoe een filmmaker een metafoor verwerkt in zijn film! 

We beginnen met de eerste minuten van de film, zodat we weten waar de film over gaat. Let goed op: kan jij achterhalen wat wordt onderzocht in deze film?

Kijk naar de opening van Goodwill Dumping

Schrijf in tweetallen op welke vraag de makers in deze documentaire willen onderzoeken en beantwoorden. 

Wat denk je dat een antwoord zou kunnen zijn op deze onderzoeksvraag? 

Hoe zou jij deze kledingindustrie als monsters in beeld brengen?

Nabespreken van fragment

We hebben net de eerste minuten van de documentaire gekeken. 

Bespreek de vraag: Wat wordt er in deze documentaire onderzocht? 

In deze documentaire wordt onderzocht wat er gebeurt met kleding die in de kledingcontainers worden verzameld. 

Dus een onderzoeksvraag zou kunnen zijn: wat gebeurt er met de kleding die wordt verzameld in kledingcontainers? 

Wat denken de leerlingen dat een antwoord zou kunnen zijn op deze onderzoeksvraag? 

Bijvoorbeeld:

- veel van de kleding wordt verkocht op de buitenlandse kledingmarkt 

Gevolg: lokale markten hebben daar last van hebben. 

De filmmakers stellen dat dit een gevolg is van onze kledingindustrie en laten de kledingindustrie zien als het metafoor: monsters. 

Vraag: Hoe zou jij deze monsters in beeld brengen?

Laten we kijken hoe de filmmakers dat doen! 

Lokale markten worden overspoeld met goedkope kleding doordat wij kleding snel vervangen (fast fashion). 

De filmmakers vinden dit de schuld van de hebberige kledingindustrie. Zij vinden het 'monsters' (een metafoor!).

Hoe zou jij deze kledingindustrie als monsters in beeld brengen?

Veel van de kleding wordt verkocht op de buitenlandse kledingmarkt waardoor  lokale markten daar last van hebben. 

De filmmakers stellen dat dit een gevolg is van onze kledingindustrie en noemen de kledingindustrie monsters (metafoor). Ze verbeelden de kledingindustrie dan ook als deze metafoor, als monsters dus.

Vraag: Hoe zou jij deze monsters in beeld brengen?

Goed om hier een 'brainstormsessie' van te maken: elk tweetal krijgt 1 minuut om individueel ideeën op te schrijven. Daarna kijk je wat het beste idee is. En brainstorm je weer 1 minuut.

Laten we daarna kijken hoe de filmmakers dat doen!

Kijk naar het fragment met de 'modemonsters'

Omschrijf de sfeer in het fragment. Welk gevoel riep het bij jou op?

Filmmaker Teddy Cherim vertelt in de volgende slide waarom hij het zo verbeeld heeft.

Past deze sfeer voor jou bij de kledingindustrie als monsters? 

Nabespreken fragment

1. Laat de leerlingen omschrijven welke sfeer/gevoel het fragment opriep.

(alles kan, dit is de individuele ervaring! bevreemdend, raar, eng, freaky, etc)

2. Is dit de sfeer die jij voelt bij de kledingindustrie?

(waarom wel/ waarom niet? wat voel jij dan bij de kledingindustrie?)

3. Is dit zoals ze hadden verwacht?

(wat hadden zij bijvoorbeeld bedacht bij de eerdere opdracht? Hadden ze verwacht dat de filmmaker dat ook zou doen?)

Laten we kijken wat de filmmaker zelf zegt in het volgende korte fragment.

Teddy Cherim over de 'modemonsters' uit de film

‘Het zijn wezens die op een high fashion manier kritiek uiten op de low fashion. Daarom hebben we het ook anders gefilmd, juist in de stijl van fashion films'

- Citaat Teddy Cherim (regisseur Goodwill Dumping)

Laten we eens naar zo'n fashion filmfragment kijken!

Kijken naar fashion films

Laten we eens goed kijken naar deze fashion films en dan opnieuw naar het eerste fragment. 

Vragen na het zien van deze korte fragmenten: wat zijn volgens jou de overeenkomsten?

 

En belangrijk: Zou jij dezelfde keuzes maken als de filmmaker?

Vergelijking met fashion film

Kijk nogmaals naar het fragment met de 'modemonsters'

Wat waren de overeenkomsten tussen de twee fragmenten?

Hoe vind je nu dat de filmmaker de metafoor kledingindustrie als monsters in beeld heeft gebracht?

Kijk naar je eerste idee voor de metafoor de kledingindustrie als monster, zou je het nog steeds zo in beeld brengen?

Nabespreken van twee fragmenten

Laat leerlingen eventueel de vragen eerst in tweetallen beantwoorden.

Welke overeenkomsten waren er tussen de twee fragmenten?

Antwoord: slowmotion, model dat centraal staat, overheersende muziek. Model kijkt camera in, etc.

Vraag:

Zouden de leerlingen dezelfde keuzes als de filmmaker hebben gemaakt bij het in beeld brengen van het metafoor?

Opdracht: Het monster van de kledingindustrie

Je gaat net als Teddy Cherim de kledingindustrie als monster verbeelden. Je maakt in groepjes een video van 30 seconden waarin je het monster zichtbaar maakt. 

Denk goed na over hoe je het in beeld brengt (denk aan muziek, camerapositie, kostuums). 

Je publiek moet direct de betekenis begrijpen!

Deze opdracht is optioneel

Opdracht: Het monster van de kledingindustrie

Leerlingen verbeelden de kledingindustrie als monster. Ze maken in groepjes van 2/3 leerlingen een korte video van 30 seconden waarin ze het monster zichtbaar maken. 

Geef de groepjes de opdracht om eerst met elkaar een plan te maken. Elke groep moet de volgende elementen kort beschrijven:

- Welke sfeer willen de leerlingen oproepen? 

- Hoe gaan ze de volgende elementen inzetten om die sfeer te bereiken: Camerapositie, Art Direction (kostuums/achtergrond), Geluid/muziek.

Als dit plan goedgekeurd is door de docent,  dan kunnen ze aan de uitvoering beginnen!

Presenteer de filmpjes klassikaal!
Bij welke filmpjes is het voor de klas direct duidelijk wat de betekenis van het metafoor is? Hoe komt dat?

Aan het eind van deze les weet jij wat metaforen zijn en herken je metaforen in film. Klopt dit?

JA

NEE

Check het leerdoel

Hoe kijken de leerlingen terug op deze les? Is volgens hun het leerdoel behaald?

Hoeveel sterren geef jij deze les?

☆☆☆☆☆

Waardeer de les

We horen graag hoe jij en je leerlingen de les hebben ervaren! Je kunt hem een score geven via de sterren op de homepage van de les op LessonUp. Meer feedback? Mail ons op: [e-mail].

Meer films in de klas? ► 

Film in de Klas

Kijk voor meer gratis films en lespakketten van Film in de Klas voor het primair- en voortgezet onderwijs op Schooltv.

En wil je samen met je klas kennismaken met de maker van Bars? IFFR biedt een live filmles/masterclass voor VO-groepen met René van Zundert, maker van Bars en 180CC.