Concentreren - Muziek tijdens het leren

• LOB
• Mentorles
• +3
• Middelbare school
• MBO
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6
• Studiejaar 1-4

Module-inzicht: Kleine veranderingen kunnen grote resultaten opleveren. 

Lesinzicht: Muziek tijdens het leren kan je helpen om je beter te concentreren. 

Benodigdheden: 

- Werkblad 'Leren met muziek' voor elke leerling.

Relevante pagina's uit het 'Slim jezelf zijn' boek: p. 78

Extra informatie

Je 'goed' kunnen concentreren is een belangrijke vaardigheid wanneer je gaat leren voor school. Er zijn tegenwoordig heel veel dingen die je kunnen helpen óf tegenhouden in de mate waarin jij je kunt concentreren. In deze les gaan we wat dieper in op de relatie tussen concentreren en muziek. Voor meer informatie over dit onderwerp is het werk van Erik Scherder een goede plek om te beginnen. Bekijk bijvoorbeeld eens zijn lezing aan de universiteit van Nederland via deze link.

Extra informatie:

De terugblik is er om te reflecteren op de uitvoering van het experiment. Leerlingen bedenken wat ze van hun experiment hebben geleerd. Hierbij is er geen goed of fout. Zelfs als ze hun experiment niet hebben uitgevoerd, is het waardevol om na te denken over hoe dat kwam. Door consequent te reflecteren, wordt het voor leerlingen een gewoonte en ontstaat er een cultuur waarin het delen van je leeraanpak normaal is.

Op pagina 17 van het Slim Jezelf Zijn-boek staat een voorbeeld van de terugblik. 

Hoe ging het uitvoeren van je experiment?

😒🙁😐🙂😃

• Laat de leerlingen antwoord geven op de vraag via lessonup.app

Leg uit waarom je voor
dit antwoord hebt gekozen.

• Laat de leerlingen antwoord geven op de vraag.
• Vraag de leerlingen wat hun experiment was en vraag hen (indien nodig) om hun antwoord verder toe te lichten.
• Vraag de leerlingen die het experiment niet hebben uitgevoerd waarom dit niet gelukt is. Misschien is het experiment niet concreet/leuk /nuttig genoeg geweest. Ook dit is leerzaam voor de volgende keer.

Na deze les...

Weet jij welke muziek jou helpt om 

je goed te kunnen concentreren.

• Lees de slide voor.

Leerdoelen:

• De leerling heeft ontdekt welke muzieksoort wel of niet goed voor hem/haar werkt tijdens het leren
• De leerling kan uitleggen wat het effect is van muziek op het lichaam
• De leerling kan gebruik maken van muziek om in een ontspannen/gespannen staat te komen.

Extra informatie

De check is er om de huidige aanpak van de leerlingen te ontdekken. Het kan een vraag, opdracht of test zijn en er zijn geen goede of foute antwoorden. Het is puur om te ontdekken welke strategieën of technieken de leerlingen nu gebruiken.

Op pagina 9 van het Slim Jezelf Zijn-boek staat een voorbeeld van de check. 

Waar luister je naar
tijdens het leren?

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Geef aan dat zij meerdere antwoorden mogen geven.
• Op het moment dat je de antwoorden wilt bespreken, klik je op 'sluit invoer', zodat de leerlingen geen nieuwe antwoorden meer kunnen geven.
• Bespreek enkele antwoorden met de klas.

Waarom luister je wel of niet naar muziek
tijdens het leren?

Ik raak afgeleid van muziek

Met muziek vind ik het leuker om te leren

Ik kan mij beter focussen met muziek

Ik heb graag achtergrond geluid tijdens het leren

Anders...

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Vraag aan enkele leerlingen om hun antwoord toe te lichten.
• Vraag vooral ook aan de leerlingen die 'anders...' hebben ingevuld wat voor hun de reden is om wel/niet naar muziek te luisteren.

Extra informatie:

Tijdens het ervaren krijgen leerlingen wetenschappelijke theorie en slimme leertips uitgelegd waar ze vervolgens mee aan de slag gaan. Het doel is dat ze ontdekken hoe de aangeboden kennis, technieken en/of strategieën voor hen werken. Hierin is het belangrijk dat de leerlingen het zelf gaan ervaren. Alleen dan kunnen ze kiezen wat ze hier verder mee willen doen. Voor meer informatie, zie p. 12 en 13 van het Slim Jezelf Zijn-boek.

Effect van muziek

Muziek heeft invloed op je lichaam 

(ademhaling, bloeddruk, hartslag).

Je kunt dit inzetten om jezelf te activeren of om meer te ontspannen tijdens het leren.

• Lees de slide voor.

Extra informatie:

Er is veel onderzoek gedaan naar de invloed van muziek op je

concentratie. Hieruit bleek dat menselijke stemmen zoals zang of rap

je sneller afleiden dan de meeste andere geluiden. Rustige klassieke

muziek zonder tekst bleek het beste te helpen voor je concentratie.

Dat komt doordat het ritme hetzelfde is als het ritme van je hartslag

in rust (60 slagen per minuut) en er geen tekst is waar je onbewust

naar luistert. Er zijn componisten zoals Ludovico Einaudi of Jon

Hopkins die muziek maken die hier helemaal bij aansluit. Dit werkt natuurlijk voor iedereen op een andere manier. Zoals met alle technieken is het voor de leerlingen belangrijk om zelf te onderzoeken welke muziek hen het beste kan helpen om zich te concentreren.

Leren met muziek

Lezen met rapmuziek

Begin met het lezen van de teksten. Probeer zo veel mogelijk van wat je leest te onthouden.

Na 3 minuten stop je met lezen.

• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad omgekeerd voor zich hebben.
• Zet de timer aan en zet het muziekje aan door op de muzieknoot te klikken (let op: geluid kan vrij hard staan).
• Geef aan dat het niet belangrijk is of je de tekst helemaal hebt kunnen lezen of niet.
• Als de leerlingen een tekst helemaal gelezen hebben, kunnen zij gewoon verder gaan met de volgende tekst. 
• Klik door naar de volgende slide als de tijd om is.

Hoe goed kon jij je concentreren met
rapmuziek? (0 = slecht, 10 = goed)

010

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Vraag aan enkele leerlingen om hun antwoord toe te lichten.

Leren met muziek

Lezen met hardcore muziek

Ga verder met het lezen van de teksten. Probeer zoveel mogelijk van wat je leest te onthouden.

 

Na 3 minuten stop je met lezen.

• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad omgekeerd voor zich hebben.
• Zet de timer aan en zet het muziekje aan door op de muzieknoot te klikken (let op: geluid kan vrij hard staan).
• Geef aan dat het niet belangrijk is of je de tekst helemaal hebt kunnen lezen of niet.
• Als de leerlingen een tekst helemaal gelezen hebben, kunnen zij gewoon verder gaan met de volgende tekst. 
• Klik door naar de volgende slide als de tijd om is.

Hoe goed kon jij je concentreren met
hardcore muziek? (0 = slecht, 10 = goed)

010

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Vraag aan enkele leerlingen om hun antwoord toe te lichten.

Leren met muziek

Lezen met pianomuziek

Ga verder met het lezen van de teksten. Probeer zo veel mogelijk van wat je leest te onthouden.

 

Na 3 minuten stop je met lezen.

• Zorg dat alle leerlingen hun werkblad omgekeerd voor zich hebben.
• Zet de timer aan en zet het muziekje aan door op de muzieknoot te klikken (let op: geluid kan vrij hard staan).
• Geef aan dat het niet belangrijk is of je de tekst helemaal hebt kunnen lezen of niet.
• Als de leerlingen een tekst helemaal gelezen hebben, kunnen zij gewoon verder gaan met de volgende tekst.
• Klik door naar de volgende slide als de tijd om is.

Hoe goed kon jij je concentreren met
pianomuziek? (0 = slecht, 10 = goed)

010

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Vraag aan enkele leerlingen om hun antwoord toe te lichten.

Leren met muziek

Je hebt nu geleerd met:

• Snelle muziek met tekst (rap)
• Snelle muziek zonder tekst (hardcore)
• Langzame muziek zonder tekst (piano)

• Lees de samenvatting op deze slide voor.

Extra informatie

Het rapnummer had een relatief snel ritme en tekst, het hardcore nummer had een snel tempo en geen stem en de pianomuziek had een rustig tempo en geen stem. Het tempo van deze pianomuziek is gelijk aan het tempo van je hart in rust en nodigt uit om in een ontspannen staat te komen.

Met tekst: Zowel onze oren als onze hersenen zijn toegespitst op het herkennen en verwerken van stemgeluid. De frequenties die we kunnen horen komen netjes overeen met de frequentie waarop we praten. Daarnaast zijn er een aantal processen in je brein die ervoor zorgen dat je aandacht naar mensen hun stem wordt getrokken. Een voorbeeld is het cocktail party effect, meer informatie hierover kun je vinden op wikipedia.

Welke van de drie muzieksoorten hielp jou het beste om te leren?

Rap

Hardcore

Piano

• Laat de leerlingen de vraag beantwoorden.
• Vraag aan enkele leerlingen om hun antwoord toe te lichten.

Extra informatie:

'Mijn experiment' is de laatste stap van het proces. Bij de check is de huidige aanpak duidelijk geworden. Bij het ervaren zijn ze aan de slag gegaan met een andere manier van leren. Nu is het tijd voor de leerlingen om te bedenken wat ze hiervan mee willen nemen om uit te proberen, verder mee te oefenen of een nieuwe, waardevolle gewoonte van te maken. Het helpt om dit plannetje zo concreet mogelijk te maken. Dat zorgt ervoor dat het makkelijker wordt om het experiment ook daadwerkelijk uit te voeren.

Wij geven steeds drie voorbeelden van passende experimenten, maar het is belangrijk dat leerlingen ook de ruimte voelen om zelf iets te kiezen, mits het concreet is. 

Voorbeelden van een experiment

• Ik ga vanmiddag hardcore luisteren tijdens het maken van mijn wiskundehuiswerk om te kijken of het dan sneller gaat.
  
• Ik ga een playlist maken op Spotify met verschillende liedjes die mij helpen om mij beter te kunnen concentreren.
  
• Als ik merk dat ik onrustig ben, ga ik 5 minuten naar pianomuziek luisteren om te ontspannen.

• Lees de slide voor.
• Laat de leerlingen een van de experimenten kiezen die zij de komende week gaan uitproberen.
• Als de leerlingen zelf een goed idee hebben voor een experiment, kunnen zij dat ook kiezen. Daarbij is het wel belangrijk dat het concreet is.
• De leerlingen kunnen op de volgende slide hun experiment invullen.

Wat wordt jouw experiment?
Kies een van de voorbeelden of bedenk zelf een experiment

• Benoem dat het belangrijk is om het zo concreet mogelijk te maken.
• Vraag een aantal leerlingen of ze hun experiment willen toelichten.
• Als een experiment nog niet zo concreet is, kan je er op doorvragen. ("Wat ga je precies doen?", "Voor welk vak?", "Wanneer ga je het doen?", "Wat is de eerste stap?")

Wat vond je van deze les?

• Laat leerlingen de vraag beantwoorden.

Extra informatie

Als je de les aan 'Mijn lessen' hebt toegevoegd en de les hebt gegeven, kan je achteraf bij 'rapportages' de antwoorden van de leerlingen op een later moment nog inzien.

• Sluit de les af