Muziek In Film

• Muziek
• Culturele en kunstzinnige vorming
• +2
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Leerlingen leren de geschiedenis van filmmuziek kennen, ontdekken hoe filmmuziek is ontstaan en wat het effect van muziek op films en games is. Ze leren de begrippen 'stomme film' ; 'leidmotief' en 'soundtrack' kennen.

Instructies

Benodigdheden:

• digibord/beamer met speakers 
• Voor elke leerling een werkblad behorende bij deze les.
• Devices 

Leerdoelen:

Aan het eind van de les kan de leerling...

• Beschrijven wat een sound-track is;
• Het effect van muziek bij films en games benoemen;
• Emoties bij filmmuziek benoemen;
• Een verhaal bij filmmuziek verzinnen;
• Het begrip 'soundtrack' toelichten.

Extra uitleg (begrippen bij deze les):

• Stomme film. Filmmuziek is in 1927 ontstaan, daarvoor was het namelijk nog niet mogelijk om geluid en beeld synchroon aan elkaar af te spelen. Films zonder muziek noemen we ‘stomme films’ of ‘stille films’. 
• Filmmuziek is muziek die tijdens films gespeeld wordt om de sfeer van de film en de emoties van de acteurs te versterken. Daarmee is de film een moderne vorm van melodrama. Veel films zouden zonder filmmuziek minder spanning hebben gehad. Vaak is de muziek bij een film ook nog los van de film te koop. 
• Een mock-up is filmmuziek gemaakt met samples. Hierbij wordt de klank van een viool bijvoorbeeld digitaal gemaakt en verdubbeld zodat er ineens meerdere violen klinken. Door het gebruik van samples kan veel geld bespaard worden als filmmakers orkestmuziek willen gebruiken. 
• Een soundtrack is strikt genomen het geluidsspoor van een film of computerspel, met de dialogen, de achtergrondgeluiden, de geluidseffecten, en de filmmuziek. In de  volksmond wordt de term echter vaak gebruikt om het geheel aan muziek dat in een film of computerspel te horen is mee aan te duiden, zoals de titelsong en achtergrondmuziek.
• Leidmotief is een muzikaal thema dat in een opera, muziekdrama, film of game steeds terugkeert als een bepaalde figuur, gedachte of voorwerp verschijnt. Ook emoties en gedachten worden met leidmotieven verbonden. Hierdoor gaat de toeschouwer het thema met die figuur of dat object associëren en de muziek een concrete betekenis geven. Met deze stijlfiguur kan de muziek de gebeurtenissen gaan becommentariëren, wat aan het werk een extra dimensie geeft. 

VMBO

VO

Muziek In De Maatschappij:

Muziek In Film

Tip!

Klik op het notitie icoontje rechtsonder de volgende slides voor een korte lesuitleg.  

De rol van muziek bij films

Bekijk dit Schooltv filmpje!

De rol van muziek in films!

Klassieke muziek wordt niet alleen beluisterd in concertzalen. Ook in de filmindustrie wordt het veel gebruikt. Niet alleen in series en films, maar ook in cartoons. Zo bevatten bijna alle Disney films wel klassieke muziek! Kijk maar eens naar de volgende video!

Toelichting

Bekijk met de leerlingen het Schooltv filmpje over de rol van muziek in de filmgeschiedenis (2,5 min.)

Vertel de leerlingen

- Filmmuziek is in 1927 ontstaan

- Films zonder muziek noem je 'stomme films'.
- Eerste stomme films met live begeleiding in de bioscoopzaal: een pianist en later met een bioscooporgel (een ingebouwde piano met allerlei toeters, trommels, belletjes en fluiten, allemaal bedoeld om de details die je in het beeld zag ook in de muziek hoorbaar te maken). 

- Later kwamen de bioscooporkesten die terwijl de film speelde de complete filmmuziek, de soundtrack, bij de film speelden.

- Later kon beeld en geluid synchroon aan elkaar afgespeeld worden. En ook werd het mogelijk om de spraak en de teksten van de acteurs te laten horen.
- Filmmuziek wordt tegenwoordig op in studio's opgenomen en kun je zelfs films in 3D en DolbySurround beleven. 

02:56

Let goed op!

Waarom past de muziek zo goed bij dit stukje film waar Mickey de golven omhoog beweegt?

03:04

Waarom past de muziek zo goed bij dit stukje film? 

00:00

Jullie kijken een minuut naar een 'stomme film'

Wat is een 'stomme film'?

Wat is een 'stomme film'?

1. Een film zonder verhaal
2. Een hele saaie film
3. Een film zonder muziek
4. Een film zonder acteurs

 1927                                                                                             nu

Films met bioscoop-orgel

Films met live piano

Films zonder muziek

Films met muziek-
opname

Films met live orkest

Toelichting

Doe samen deze sleepvraag: zet vijf stappen in de ontwikkeling van muziek bij bioscoopfilms in juiste volgorde boven de tijdslijn van 1927 t/m nu.

Toelichting

De leerlingen gaan drie keer hetzelfde filmpje bekijken met telkens andere filmmuziek. Na elk filmpje wordt klassikaal het effect van de muziek op het filmpje besproken.

02:08-02:13

Welk effect heeft de sountrack op dit filmpje?

01:31-01:36

Welk effect heeft de sountrack op dit filmpje?

02:34-02:39

Welk effect heeft de sountrack op dit filmpje?

Toelichting

Leerlingen kijken eerst naar een fragment uit Jaws zonder muziek. Daarna luisteren en kijken ze naar hetzelfde filmfragment met muziek: het bekendste leidmotief uit de filmmuziekgeschiedenis. Wat een leidmotief is wordt straks behandeld. 

02:19-02:23

Jaws!

We kijken naar een stukje 'haaienfilm' zonder muziek

Jaws!

02:47-02:51

Luister naar het bekendste 'leidmotief' uit de filmgeschiedenis

Wat is volgens jou een leidmotief?

Toelichting

In de volgende slide staat het antwoord

Een leidmotief is een muzikaal thema dat in een film (of opera) bij een bepaald figuur, gedachte of voorwerp klinkt. In dit voorbeeld: je hoort het muzikaal thema en weet dat de haai eraan komt!

Met een leidmotief kan de muziek commentaar geven op de gebeurtenissen in een film, game of opera. Dat geeft het werk een extra dimensie. In dit voorbeeld: de muziek wordt steeds sneller en harder, dus de haai komt dichterbij! Hiermee wordt de spanning opgebouwd. 

Leidmotief

Toelichting

Gebruik de spinner en laat een leerling het antwoord voorlezen. Waren er overeenkomsten met de antwoorden van de leerlingen?

Een leidmotief is een muzikaal thema dat in een film (of opera) bij een bepaald figuur, gedachte of voorwerp klinkt. Hierdoor gaat de toeschouwer het thema met die figuur of dat object associëren en de muziek een concrete betekenis geven.  

Met deze stijlfiguur kan de muziek de gebeurtenissen in de film/opera gaan becommentariëren, wat aan het werk een extra dimensie geeft.

Toelichting

We luisteren nogmaals naar het leidmotief van Jaws. Leerlingen ontdekken dat hoe dichterbij de haai komt hoe harder en sneller de muziek wordt.

00:55

Het leidmotief van de haai wordt

Het leidmotief van de haai wordt...

1. Steeds sneller en hoger van toon
2. Steeds langzamer en lager van toon
3. Steeds sneller en harder van toon
4. Steeds sneller en zachter van toon

Luister op de volgende slide naar de muziek. Herken je de muziek?
Zo ja, welke beelden roept het op? Zo nee, wat voor soort film(verhaal) zou dit kunnen zijn?

Phion met soliste Carla Leurs

Toelichting

Met 'soundtrack' wordt ook vaak de titelsong van een film bedoeld. Veel filmmuziek is zo populair geworden dat het ook regelmatig zonder film als concert wordt uitgevoerd. Vaak wordt filmmuziek ook los van de film verkocht.

Muziek: Schindler's List

Wat is de soundtrack van een film?

1. Het geluidsspoor van een film (ook dialogen)
2. Alle muziek uit een film
3. Achtergrondgeluiden en geluidseffecten van een film
4. Antwoord A+B+C

Toelichting

De soundtrack is strikt genomen het geluidsspoor van een film of computerspel, met de dialogen, de achtergrondgeluiden, de geluidseffecten, en de filmmuziek. In de volksmond wordt de term echter vaak gebruikt om het geheel aan muziek dat in een film of computerspel te horen is mee aan te duiden, zoals de titelsong en achtergrondmuziek. Maar het is dus meer dan dat: alle geluiden uit een film.

De soundtrack is het geluidsspoor van een film of computerspel: met de dialogen, de achtergrondgeluiden, de geluidseffecten, en de filmmuziek. Dus in de soundtrack zitten alle geluiden uit een film of game!

Soundtrack

Toelichting

Laat een leerling het antwoord voorlezen.

Vaak wordt de term gebruikt om alle muziek in een film of computerspel aan te duiden, zoals de titelsong en achtergrondmuziek. Maar het is dus meer dan dat: alle geluiden uit een film.

Test je kennis

Test je kennis! 

Toelichting

In de volgende slides kunnen leerlingen hun kennis testen d.m.v. een quiz met vijf stellingen.

Een soundtrack geeft sfeer en emotie aan in een film.

1. waar
2. niet waar

Computergames en opera's hebben ook een soundtrack.

1. waar
2. niet waar

Toelichting

Computergames wel, maar opera's niet

De titelsong van een film is onderdeel van de soundtrack.

1. waar
2. niet waar

Wat is een soundtrack? 

1. het geluidsspoor van een film (ook dialogen)
2. alle muziek uit een film
3. achtergrondgeluiden en geluidseffecten van een film
4. Antwoord A+B+C

Toelichting

De soundtrack is strikt genomen het geluidsspoor van een film of computerspel, met de dialogen, de achtergrondgeluiden, de geluidseffecten, en de filmmuziek. In de volksmond wordt de term echter vaak gebruikt om het geheel aan muziek dat in een film of computerspel te horen is mee aan te duiden, zoals de titelsong en achtergrondmuziek. Maar het is dus meer dan dat: alle geluiden uit een film.

Mock-up!

Kennen julllie de 'samples' nog?!

Bij filmmuziek die nu wordt geschreven worden vaak 

samples van instrumenten gebruikt en verdubbeld. Zo klinken er bijvoorbeeld opeens heel veel (van dezelfde) violen! 

Een 'Mock-up' noemen we dat!

Mock-up!

Toelichting

Laat een leerling de informatie voorlezen.
In de volgende slide volgt een verdiepingsvraag over deze informatie.

Veel filmmakers gebruiken liever 'echte' muzikanten dan 'Mock-ups' (Samples).
Waarom zou dit zo zijn?

Veel filmmakers gebruiken liever 'echte' muzikanten dan 'Mock-ups' (Samples). Waarom zou dit zo zijn? 

Toelichting

Verdiepingsvraag. Laat leerlingen individueel nadenken en hun antwoord geven.

Mogelijke antwoorden: een echt orkest klinkt beter en kan veel meer gevoel in de muziek leggen, bij gesamplede orkesten ontbreken akoestische elementen en dynamische muzikaliteit waardoor je hoort dat het niet echt is.

Verschillende emoties in filmmuziek

Opdracht 1

Zoek 4 korte muziekfragmenten uit filmmuziek met elk een duidelijke emotie (bijv. blij, boos, bang, verdrietig, heldhaftig, verliefd etc.)

Opdracht 2

_{Bekijk het filmpje op de volgende slide en luister tegelijkertijd (met een ander device) naar jullie gekozen muziekfragmenten. Wat is het effect van de muziek op de beelden? Welke muziek past goed bij de beelden? Welke emotie heeft die muziek?}

Emoties in filmmuziek

Klik hier voor een Youtube Playlist met filmmuziek: https://youtu.be/D8zlUUrFK-M

Of zoek muziekfragmenten uit je eigen favoriete films op Youtube!

Toelichting

• Gebruiken de leerlingen devices in de klas? Klik dan op 'scherm delen' zodat leerlingen zelf de linkjes kunnen openen.
• Geef leerlingen 5 minuten om muziek te zoeken!

0

Toelichting

Leerlingen laten om de beurt hun gekozen muziekfragmenten horen tijdens het kijken naar de filmbeelden (gebruik hiervoor een ander device). Welk effect heeft de muziek op de film?

Klik hier voor Game muziek op Youtube 

of

Zoek muziek uit je eigen favoriete game op Youtube!

Opdracht 1

Zoek op Youtube muziek op van jouw favoriete game(s)

Opdracht 2

Luister goed naar de muziek van jouw favoriete game. 

Welke muziekinstrumenten hoor je? Welke stijl is de muziek? (bijv. klassiek, techno, dubstep, EDM, house, trap, jazz, pop etc.) Weet je niet welke stijl het is? Kijk of je dat kunt vinden op Wikipedia. Vind je de muziek goed bij de game passen? Waarom wel of niet?

Muziek in Games

Toelichting

Gebruiken de leerlingen devices in de klas? Klik dan op 'scherm delen' zodat leerlingen zelf de linkjes kunnen openen.

Richtlijn: geef leerlingen 5 minuten om de muziek te zoeken en beluister een aantal muziekfragmenten klassikaal.

Noem twee dingen die je hebt geleerd

Afsluiting

Toelichting

• Bespreek met de leerlingen wat ze hebben geleerd. 
• Je kunt de vraag verder uitkaderen, bijvoorbeeld: 
  

- Wat kun je vertellen over de geschiedenis van muziek bij films?

- Wat kun je vertellen over het effect van muziek op films en games?

- Zijn er verschillen tussen game- en filmmuziek?