H1 Les 7 In het laboratorium H2 Les 1 Groeifactoren

• Dier
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3,4

H1 Les 7 In het laboratorium

Leerdoelen

Je kunt redenen noemen om gewassen te veredelen 

Je kunt verschil uitleggen tussen klassieke en moderne veredeling 

Je kunt uitleggen hoe weefselkweek werkt

Veredelen

Verbeteren van een soort/ras/gewas

Waarom veredelen: 

- verbeteren van producten 

- levert geld op 

- mensen te kunnen voeden 

- duurzamer te kunnen werken 

- veranderde weeromstandigheden aan kunnen

Kruisen om te veredelen

Planten worden geselecteerd op hun eigenschappen. De eigenschappen liggen in het DNA vast. 

Door de planten te kruizen kan je meerdere gewenste eigenschappen samenbrengen in één plant

Genetische modificatie

Je kan direct de eigenschappen van de plant aanpassen. Je kan bijvoorbeeld de winterhardheid van een sneeuwklokje inbouwen in een andere plant. 

Je zoekt het DNA dat zorgt voor winterhardheid en bouwt dat in het DNA van een andere plant. 

Weefselkweek

Bij weefselkweek worden kleine stukjes van een plant in een reageerbuis opgekweekt. Door de stukjes te steriliseren worden alle mirco-organisme verwijderd. Het stukje wordt in speciaal water gestopt en in een reageerbuis gedaan. 

In speciale klimaatcellen worden de plantjes bewaard. 

H2 Les 1 Groeifactoren van planten 

Vijf groeifactoren 

De groeifactoren van een plant zijn:  

Warmte 

Water 

Licht 

Lucht 

Voedingsstoffen 

Fotosynthese

Het maken van voeding doet de plant zelf door middel van fotosynthese.

De plant haalt gas koolstofdioxide (CO2) uit de lucht en haalt water uit de grond. Met behulp van zonlicht wordt dit omgezet in glucose. Daarbij komt zuurstof (O2) vrij als afvalstof. 

Zonder zuurstof kunnen mens en dier niet leven. 

Groei van de plant

Glucose levert de plant de energie om te groeien, maar ook om op te slaan in bijvoorbeeld de bollen, vruchten en bloemen.

Een plant heeft meer voedingselementen nodig: 

- N (stikstof) 

- P (fosfor) 

- K (kalium) 

Deze stoffen haalt de plant uit de grond of door het geven van meststoffen aan de plant. 

Kunstmatig licht en lucht

Natuurlijk zonlicht en lucht

Water; zorgt voor stevogheid en vervoert de voedingsstoffen in de plant.

Warmte 

Grondbewerking

Akkerbouwer ploegt of spit ieder jaar zijn grond. Zo komt verse grond naar boven en mest, groenbemester en onkruid onder de grond. 

Door ploegen of spitten van de grond: 

- Komt er ook lucht in de grond. 

- Wortels groeien gemakkelijker 

- Overmatig water zakt dan beter weg. 

Ploegen en spitten 

Ploegen en spitten doe je met machines. Spitten kan ook met de hand. De soort grondbewerking hangt af van: 

- de soort teelt, 

- de weersomstandigheden, 

- de condities van de bodem en 

- de grondsoort. 

Zaaiklaar maken

Na het ploegen moet de grond verder bewerkt worden. Er zijn verschillende machines om het land zaaiklaar te maken. 

De machines zorgen ervoor dat de grond goed verkruimelt, mooi vlak ligt en niet te los of vast is van structuur. 

Grond houd zo het water beter vast en het zaad ontkiemt beter.