Vuurwerk

• Burgerschapskunde
• Mentorles
• +2
• Basisschool
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Speciaal Onderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• vmbo, mavo, havo, vwo

Introductie

Vuurwerk is een kant-en-klare les over het ontstaan, het maken en de risico's van vuurwerk. Zonder al te sturend te zijn, worden de leerlingen uitgedaagd na te denken over hoe zij tegen het afsteken van vuurwerk aankijken en wat hun verantwoordelijkheid daarin is.

Instructies

Benodigdheden (voor opdracht slide 26):

• Afgeplakte of matte veligheidsbrillen
• Tape (afplakken van vingers)
• Herriestoppers of gehoorbeschermers

Deze les is kant-en-klaar, maar we raden aan de les eerst door te nemen. Bekijk daarvoor ook de notities bij de slides voor eventuele lessuggesties of verdiepende vragen.

De les inkorten? Dat kan!

Als je een aantal slides niet wilt inzetten, sla de les dan eerst op.

Klik, in de linkerkolom in de editor, op de oogjes rechts naast de miniatuurslides. De slides worden transparant en zullen tijdens je presentatie niet zichtbaar zijn. 

Uitaard kan je ook een enkele slide toevoegen aan je eigen les. Klik daarvoor in het lesoverzicht rechtsboven op het driehoekje van de betreffende slide; Gebruik in mijn les.

Je kunt vervolgens deze slide toevoegen aan jouw les.

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

VUURWERK

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan jij...

uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

1

uitleggen hoe vuurwerk wordt gemaakt

2

benoemen wat de kenmerken zijn van de vuurwerk-categorieën

3

vertellen wat de risico's het afsteken van vuurwerk zijn

4

uitleggen hoe je zelf zorgt voor een veilige jaarwisseling

5

Op welke dagen kun je vuurwerk kopen?

Op welke dagen kun je vuurwerk kopen?

1. 30 en 31 december
2. 29, 30 en 31 december
3. 28, 29 en 30 december
4. het hele jaar door

Wanneer mag je
vuurwerk afsteken?

Wanneer mag je vuurwerk afsteken?

1. 31 december van 00:00 tot 1 januari 01:00
2. 31 december van 16:00 tot 1 januari 01:00
3. 31 december van 16:00 tot 1 januari 02:00
4. 31 december van 18:00 tot 1 janari 02:00

Op welke dagen kun je vuurwerk kopen?

Vanaf welk leeftijd mag je vuurwerk kopen?

1. 12 jaar
2. 16 jaar
3. 18 jaar
4. 21 jaar

Heb jij wel eens
vuurwerk afgestoken?

Heb jij wel eens vuurwerk afgestoken?

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

De traditie van vuurwerk

1

Chinese mat

Romeinse kaars

Sterretje

Rotje

Fontein

Vuurpijl

Ken jij de soorten vuurwerk?

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

Kenmerken van de

vuurwerk-categorieën

3

00:00

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

Hoe wordt vuurwerk gemaakt?

2

F2

F1

F3

F4

Categorie

Leeftijd

Soort

Gebruik

Zet de kenmerken per

vuurwerkcategorie bij elkaar.

Gebruik

Moet buitenshuis afgestoken worden. Minimale afstand voor afsteker en omstander is 8 meter.

Soort vuurwerk

Consumentenvuurwerk, zoals vuurpijlen, cakeboxen, knalvuurwerk en astronautjes

Categorie

Weinig gevaar en laag geluidsniveau

Soort vuuwerk

Kindervuurwerk, zoals sterretjes, knalerwten en Bengaalse lucifers

Categorie

vuurwerk dat veel gevaar oplevert en dat alleen bestemd is voor professioneel gebruik

Gebruik

Mag afgestoken worden in een besloten ruimte. Ook in huis.

Gebruik

Mag alleen door professionals buitenshuis worden afgestoken, met een minimale afstand van 15-25 meter.

Categorie

Weinig gevaar en bijna geen geluid

Soort vuurwerk

Groot vuurwerk zoals Chinese rollen en single shots

Categorie

Hoog risico. Vuurwerk mag alleen worden afgesproken door professionals en is sinds 2020-2021 verboden voor publiek gebruik

Gebruik

Wordt alleen door professionals afgestoken bij publieke evenementen en feesten. Afstand minimaal 25 meter 

Soort vuurwerk

Groot vuurwerk zoals Cobra's, dat alleen gebruikt mag worden door mensen met specialistische vuurwerkkennis

illegaal vuurwerk

Waar denk jij aan bij...

Voor de docent:

Legaal vuurwerk:

• Op de verpakking staat: ‘Geschikt voor particulier gebruik’, informatie over de fabrikant, het artikeljaar en productiejaar, de CE-markering en een vermelding of afbeelding van de effecten van het vuurwerk na afsteken.
• Het bevat een Nederlandstalige handleiding.

Illegaal vuurwerk: 

• Voldoet niet aan de wettelijke eisen en kan bij gebruik zeer gevaarlijk zijn. 
• Dit vuurwerk bevat teveel kruit en vaak wordt gebruikgemaakt van snel brandend lont. Hierdoor kun je niet altijd op tijd wegkomen. 
• Voorbeelden van bekend illegaal vuurwerk zijn: minivuurpijlen (babypijltjes), Romeinse kaarsen, strijkers, Bengaals vuur, mortierbommen, lawinepijlen, cobra’s, vuurpijlen en knalvuurwerk.
• Illegaal vuurwerk is niet te koop bij Nederlandse vuurwerk-verkooppunten.

- Kenden de leerlingen deze kenmerken van illegaal vuurwerk?

Je bent met vrienden. Één van hen wil illegaal vuurwerk afsteken,
wat doe je?

Je bent met vrienden. Één van hen wil illegaal vuurwerk afsteken. Wat doe jij?

02:11

Hoe voeg je kleur toe aan vuurwerk?

Hoe voeg je kleur toe aan vuurwerk?

1. Door pigment toe te voegen
2. Door metaaldeeltjes toe te voegen
3. Door gekleurd papier toe te voegen
4. Door potloodslijpsel toe te voegen

02:39

Welke kleur geeft strontium?

Welke kleur geeft strontium?

1. Geel
2. Paars
3. Rood
4. Blauw

02:48

Wat is jouw favoriete vuurwerkkleur?

Wat is jouw favoriete vuurwerkkleur?

02:49

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

Hoe wordt vuurwerk gemaakt?

2

04:03

Hoe wordt het mengsel van zuurstof- en waterstofgas ook wel genoemd?

Hoe wordt het mengsel van zuurstof- en waterstofgas ook wel genoemd?

1. Knalgas
2. Lachgas
3. Helium
4. Vuurwerkgas

04:23

Wat vind jij van die harde knallen?

Wat vind jij van die harde knallen?

04:24

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

Hoe wordt vuurwerk gemaakt?

2

05:10

Met welke stof krijgen we vuurwerk
zo hoog in de lucht?

Met welke stof krijgen we vuurwerk

zo hoog in de lucht?

1. TNT
2. Buskruit
3. Nitroglycerine
4. Dynamiet

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

De risico's van vuurwerk

4

0

Ervaar het gevolg van vuurwerkletsel.

Voor de docent

Leg voor deze opdracht het volgende klaar:

• Oogletsel: (Half) afgeplakte en matgemaakte veiligheidsbrillen
• Handletsel: Plak met tape vingers vast, zodat de hand niet volledig gebruikt kan worden
• Gehoorletsel: Gehoorbeschermers en/of herriestoppers. 

Opdracht:

Om de beurt zal een leerling 'vuurwerkletsel' ervaren.

1. Verdeel de klas in vijf groepen
2. Om de beurt zal een leerling vuurwerkletsel ervaren d.m.v. een van de klaargelegde voorwerpen.
3. Draai de spinner en bekijk de opdracht.
4. De teamleden van de leerling die het letsel zal ervaren, mogen bepalen welke handicap ze hun klasgenoot gaan geven. 
5. Laat de leerling met het letsel de handeling uit de spinner uitvoeren.

Spreek na:

- Hoe ging het?

- Hoe voelde je je tijdens de opdracht?

- Is het je waard om dit risico te lopen door vuurwerk, niet volgens de voorschriften, af te steken?

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

Hoe steek ik veilig 

vuurwerk af

5

Je eigen handelen

Hoe steek je veilig vuurwerk af (bril, lont, enz.)

Ik koop geen illegaal vuurwerk

Ik zorg voor een veilige afsteekplek

Ik gebruik een veiligheidsbril en een

aansteeklont

Ik draag beschermende kleding

Ik lees vooraf de gebruiksaanwijzing

Ik houd een veilige afstand

Ik steek één stuk per keer aan

Ik steek vuurwerk niet opnieuw aan

Sleep de vuurpijlen naar de

maatregelen die jij naleeft als je vuurwerk afsteekt.

Mis je een veiligheidsmaatregel? Zo ja, welke?

Welke veiligheidsmaatregel vind jij het belangrijkst?

Maken deze maatregelen vuurwerk afsteken minder leuk? Waarom wel/niet?

Beantwoord daarna de 

volgende vragen:

Wat doe jij om veilig vuurwerk af te steken?

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

Stellingen over vuurwerk

Wat vind jij?

Mensen die illegaal vuurwerk afsteken,
moeten flink gestraft worden.

Mensen die illegaal vuurwerk afsteken,

moeten flink gestraft worden.

Voor de docent

Er zijn geen goede of foute antwoorden op de komende vijf stellingen.
Maak de groep duidelijk dat iedereen recht heeft op zijn mening.

Met devices

Laat de leerlingen op hun device het antwoord geven. 

De grafiek maakt zichtbaar hoe de mening van de leerlingen verdeeld is.

Zonder devices

• Laat de leerlingen naar een kant van lokaal lopen. Links is oneens, rechts is eens.
• De leerlingen steken hun hand op per antwoord. Tel de aantallen.
• Geef de leerlingen 5 groene (Eens) en 5 rose (Oneens)  post-its. Per stelling plakken zij een post-it op een aangegeven plek in het lokaal. 
• Laat de leerlingen antwoord geven op een wisbordje.

Vuurwerk is gewoon leuk en iedereen moet zelf
voor de veiligheid zorgen.

Vuurwerk is gewoon leuk en iedereen

moet zelf voor de veiligheid zorgen.

Je mag anderen niet lastig vallen met jouw vuurwerk.

Je mag anderen niet lastig vallen

met jouw vuurwerk.

Vuurwerk moet verboden worden.
Het is duur, slecht voor het milieu en zorgt voor veel schade!

Vuurwerk moet verboden worden. Het is duur,

milieu-onvriendelijk en zorgt voor veel schade!

Zonder vuurwerk is Oud & Nieuw geen feest!

Zonder vuurwerk is Oud & Nieuw

geen feest!

Vuurwerk
Eerst dacht ik...

Vuurwerk

Eerst dacht ik...

Voor de docent

De komende twee slides maken inzichtelijk wat de leerlingen deze les geleerd hebben.

Hoe dachten zij voor deze les over vuurwerk en in welke mate denken zij na de les daar anders over?

Vuurwerk
Eerst dacht ik...

Vuurwerk

Nu denk ik...

Voor de docent

De komende twee slides maken inzichtelijk wat de leerlingen deze les geleerd hebben.

Hoe dachten zij voor deze les over vuurwerk en in welke mate denken zij na de les daar anders over?

Klik op de hotspots en creëer je eigen vuurwerkshow!

Leerdoelen

Aan het eind van de les:
- kun je uitleggen waar de traditie van vuurwerk vandaan komt

- welke soorten vuurwerk er zijn

- Wat de regels voor het afsteken van vuurwerk zijn

- Wat de gevaren en risico's van vuurwerk zijn voor mens en dier

VUURWERK

Klik hier voor de korte les 'Vuurwerk en dieren'.

Op zoek naar meer kant-en-klare themalessen?

Klik hier.