VO - Pesten? Bring it on!

• Burgerschapsonderwijs
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Introductie

Op school wordt vaak gezegd dat pesten niet mag. “Dat hoort niet!” Maar wist je dat het uittesten van elkaar, echt ín ons zit? Pesten is een groepsproces: overal waar groepen samen zijn kan het gebeuren . Zelfs dieren, zoals mensapen, plagen en pesten! Zo simpel als “niet doen, dat hoort niet!” is het dus (helaas) niet. Pesten is er altijd geweest en het zal er altijd zijn. Belangrijker dat niet doen is de vraag: Hoe werkt het en wat kun je WEL doen om pesten tegen te gaan...? Daarover gaat deze les: Pesten? Bring it on!

Instructies

Pesten, zo simpel als “niet doen, dat hoort niet!” is het dus (helaas) niet.

In het kader van de Week tegen Pesten ontwikkelden we de les die aansluit op het thema Samen Aan Zet. In een pestsituatie kun je juist samen het verschil maken.

DOEL VAN DE LES
Bewustwording van de verschillen tussen plagen en pesten, erkennen en herkennen van de verschillende rollen bij pesten en hoe je hier zélf een positieve verandering in kan maken.
WERKVORMEN
Klassikaal, individueel en in groepjes. COMPETENTIES/VAARDIGHEDEN
Betrokkenheid, empathie, acceptatie, zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, eigenwaarde, aanpassingsvermogen, sensitief, surf, flexibiliteit.

Introductie

Op school wordt vaak gezegd dat pesten niet mag. “Dat hoort niet!” Maar wist je dat het uittesten van elkaar, echt ín ons zit? Dat iedereen het wel eens doet en het er dus ook bij hoort? Het is een groepsverschijnsel: overal waar groepen samen zijn komt het voor. Zelfs dieren, zoals mensapen, plagen en pesten!

Zo simpel als “niet doen, dat hoort niet!” is het dus (helaas) niet.
Pesten is er altijd geweest en het zal er altijd zijn.

Op school wordt vaak gezegd dat pesten niet mag. “Dat hoort niet!”

Maar wist je dat het uittesten van elkaar, echt ín ons zit?

Pesten is een groepsproces: overal waar groepen samen zijn kan het gebeuren . Zelfs dieren, zoals mensapen, plagen en pesten!

Zo simpel als “niet doen, dat hoort niet!” is het dus (helaas) niet. 

Pesten is er altijd geweest en het zal er altijd zijn.

Belangrijker dat niet doen is de vraag: 

- Hoe werkt het en wat kun je WEL doen om pesten 

   tegen te gaan...? 

Bekijk het filmpje

Reflecteer op het fragment. Wat vertelt Sarah Mutsaers? Wat doen apen allemaal als het over pesten gaat? Wat is zijn belangrijke verschillen die in dit filmpje worden benoemd. Hoe komt dat?

LINK:

https://www.youtube.com/watch?v=dP2kbWtEWSg

• Wat vertelt Sarah Mutsaers? 

• Wat doen apen allemaal als het over pesten gaat? 

• Wat is zijn belangrijke verschillen die in dit filmpje worden benoemd. 

• Hoe komt dat?

Het verschil tussen mens en dier...

Het is dus een belangrijk verschil tussen mensen en dieren. Bij mensen kan plagen uit de hand lopen, dan wordt het pesten. Dit gebeurt bij dieren bijna niet/nauwelijks.

Dieren stoppen bij een bepaalde 'plaag-grens', doen ze dit niet dan grijpt de leider de van de groep in. Wij leven niet in groepen met één leider.

Wel leven we in subgroepen met iemand die de leiding heeft. Denk bijvoorbeeld aan de klas, een voetbalteam of thuis.

Bij mensen is er (als het goed is) geen dominate grommende alfa-male die bepaalt hoe iedereen zich gedraagt. Eigen verantwoordelijkheid vinden wij mensen belangrijk.

Ook bij pestsituaties zouden we die verantwoordelijkheid samen moeten nemen! Maar hoe?

Wat is volgens jou het verschil
tussen pesten en plagen?

Plagen

• Iedereen maakt weleens een grapje over een ander. En een ander houdt jou ook weleens voor de gek.
• Plagen gebeurt niet altijd bij dezelfde persoon.
• Bij plagen ben je gelijk aan elkaar... het is twee kanten op.
• Je doet het niet om iemand bewust te kwetsen, het is maar een lolletje. 

Noem verschillende manieren van pesten

Denk hierbij aan:

• Cyberpesten - pesten via social media en online
• Fysiek - schoppen, slaan, spullen stuk maken, tegen iemand aanlopen e.d.
• Verbaal - schelden, uitlachen, bijnamen, roddelen
• Buitensluiten - niet mee laten doen

Waarom pesten jongeren denk je?

3 redenen:

1. Zelf problemen of vervelende situatie
2. Onbegrip, iemand niet (willen) respecteren
3. Oude botsing/ruzie  een vorig voorval niet goed kunnen verwerken.

Ben jij wel eens gepest?

1. Ja!
2. Nee!

Heb jij wel eens
iemand gepest?

1. Ja...
2. Nee!

Rollen bij pesten

In een pestsituatie zijn er mensen die pesten, mensen die meelopen, mensen die toekijken, mensen die zich er niet mee bemoeien, en natuurlijk de mensen die gepest worden. 

In zo'n situatie is het belangrijk om je bewust te zijn van je rol en daarmee ook van jouw invloed. Je kunt altijd iets doen!

Maar wat? Hier gaan we eens even mee aan de slag!

Neem ten alle tijden verantwoordelijkheid voor zaken die je hebt gedaan. Wijs niet naar anderen, maar kijk eerlijk naar binnen.

Lees de casus!

Lees klassikaal de casus of laat de leerlingen individueel de casus lezen.

Het werkblad in viertallen

Maak viertallen in de klas.

Bij ongelijke aantallen kun je beter een aantal drietallen maken en meerdere werkbladen printen.

STAP 1: KIES EEN ROL
Deel de werkvellen en de handout met de casus uit. Iedereen kiest 1 van de 2 rollen in de hoek van het werkblad waar je nu zit. Lees nu je eigen korte rol en leef je in!

-Wie ben jij in dit verhaal?
-Wat vind je hiervan?
-Hoe verhoud jij je tot anderen?

STAP 2:
Bedenk vervolgens wat deze rol anders zou kunnen doen om de situatie te verbeteren.

Bedenk verschillende opties. Je hoeft het niet op te lossen maar iedereen heeft de kracht om iets te veranderen.
Welke stappen zet jouw rol?

Iedere leerling schrijft in zijn eigen vakje  zoveel mogelijk ideeën op.
Zonder overleggen dus! 

Let op: Benadruk dat je moet denken als je rol, dus niet als jezelf!

Stap 3: SAMENVOEGEN

Bespreek nu om en om wat jullie individueel hebben bedacht.
Bespreek de oplossing van elke rol.

Bespreek samen wat per rol het beste idee of gedrag is. Zet de vier conclusies in het eindvak.

Vragen bij het middenvak
Als alle vier de antwoorden in het eindvak staan bespreken jullie als viertal wat het effect zou zijn van deze individuele acties op de ‘pestsituatie’ van de casus. 

• Heeft dit effect? Waarom wel waarom niet?Is er meer nodig denken jullie?
• Zijn de dingen die jullie hebben bedacht haalbaar, zien jullie dit echt gebeuren of is het meer iets dat je zegt en niet echt doet?
• Hoe zou de rest van de rollen reageren?

Fragementen

1:50 We zien hier een voorbeeld van respectloos gedrag. Iemand geeft geen ruimte voor een afwijkende mening of uiting.

2:50 Fysiek en verbaal pestgedrag, meeloop gedrag. Mee doen met anderen.

6:10 'gedwongen' mee doen met anderen

7:00 escalatie

8:43 gevolgen onder ogen moeten zien.

Waarom kunnen de gevolgen van cyberpesten
groter zijn dan bij 'gewoon' pesten?

Grotere gevolgen Cyberpesten

• Je kunt je moeilijker verdedigen.
• Het is een publieke vernedering.
• Het blijft actief omdat het lastig is om iets van internet te verwijderen.