Voortplanting - B21VH - 20-2 - ontwikkeling kalf, drachtige koe, verwerpen

• Melkveehouderij
• MBO
• Studiejaar 1,2

Voortplanting

Les: Verwerpen - de drachtige koe - ontwikkeling kalf

Docent: Marloes de Rooij

Deze les

Leerdoelen: 

- Je weet hoe het kalf zich ontwikkeld

- Je weet welke methoden gebruikt kunnen worden om te bepalen of een koe drachtig is

- Je weet hoe je met een drachtige koe om moet gaan

- Je weet wat verwerpen is bij een koe

- Je weet welke acties jij als veehouder moet nemen indien een koe verwerpt

- Je kunt een mening vormen over hoe je een koe droogzet en vooral waarom

NEB - follikels

De NEB heeft zowel op de koe als op het kalf dat nog in de baarmoeder zit een negatief effect op kwaliteit van follikels --> hoog productieve koeien (met een diepere NEB) kunnen daarom minder vruchtbare nakomelingen krijgen!

Laag eiwitgehalte

Dit kan een negatief effect hebben op de darmontwikkeling van het kalf in de baarmoeder, op de vitaliteit en op de conditie van het kalf (gewicht/spieren) als het geboren wordt

Drachtige koe

Goed voeren tijdens de dracht (niet alleen de droogstand!) is van belang voor: 

- Een goede opstart van de koe na kalven

- Een goede start van het kalf na kalven, maar heeft ook veel effect op de latere ontwikkeling van het kalf tot goede en vooral vruchtbare melkkoe!

Ontwikkeling kalf tijdens dracht

Verschillende fasen: 

- Embryonale fase --> Vanaf bevruchting tot 40 dagen

- Foetale fase --> vanaf 40 dagen tot 260 dagen

- Daarna: vroeg levensvatbaar vanaf 260 dagen --> kleine kans op overleving!

Embryonale fase

0-40 dagen

Ontwikkeling: 

-  Alle cellen die gevormd zijn, weten al wat hun uiteindelijke functie wordt!

- Aanleg organen

- Vruchtvliezen --> week 2-3

Sterfte embryonale fase

Embryo wordt geresorbeerd --> opgenomen door baarmoederwand en 'verwerkt' 

Regelmatige terugkomers --> op 21 dgn of 42 dagen weer tochtig

Onregelmatige terugkomers --> tussendoor

Van alle bevruchtingen wordt 40% voor dag 17 geresorbeerd

Kalf 4 weken --> embryo

Kalf in foetale fase

Foetale fase

Ontwikkeling skelet! 

Vanaf 40 dagen tot 260 dagen

Verwerpen is mogelijk, meestal komt vruchtje er uit --> eventueel resorptie mogelijk

Kalf 8 weken oud --> alles er op en er aan!

Vruchtvliezen om een kalf heen

Vruchtvliezen

Vorming vanaf 2-3 weken

Voeding via navelstreng naar het kalf

Vooral in laatste 100 dagen is een goede placenta, waar veel uitwisseling van voedingsstoffen plaats kan vinden, van groot belang!

Vruchtvliezen dienen voor: 

- Bescherming van vrucht tegen invloeden van buitenaf

- verbinding van koe en kalf (voeding van het kalf)

- Aanmaken progesteron (vanaf 180 dagen)

- Oprekken van de geboorteweg tijdens de geboorte

Opbouw placentoom

Ontstaan vruchtvliezen

Levensvatbaarheid kalf

Hangt af van: 

- Genetica en ontwikkeling organen tijdens dracht

- Stress/ziekte  van de koe --> aanmaak prostaglandine!

- Staat van de vruchtvliezen!

- Aantal dagen dracht

Vanaf 260 dagen dracht levensvatbaar.... maar...

- Voeding koe tijdens dracht 

Denk aan: 

- eiwit en energie voor groei en ontwikkeling darmen kalf

- Mineralen ook van belang!

Welke periode is de embryonale fase?

1. 0-21 dagen dracht
2. 0-40 dagen dracht
3. 21-140 dagen dracht
4. 40-140 dagen dracht

Wat wordt er NIET aangelegd tijdens de embryonale fase?

1. organen
2. ogen
3. Skelet
4. oren

Op hoeveel weken dracht is er sprake van een miniatuur kalf (alles er op en aan)?

Hoe heet het buitenste vruchtvlies?

Is de karunkel onderdeel van de baarmoeder (koe kant) of van de vruchtvlies (kalf kant)

Baarmoeder (koe kant, komt niet naar buiten met nageboorte)

Vruchtvlies (kalf kant, komt mee naar buiten aan de vruchtvliezen)

Vanaf hoeveel dagen dracht kan een kalf levensvatbaar zijn?

Hoe lang is een koe gemiddeld drachtig?

1. 260 dagen
2. 270 dagen
3. 280 dagen
4. 290 dagen

Hoe lang staat een koe gemiddeld droog?

1. 2 maanden
2. 6 weken
3. 4 weken
4. niet, duurmelken

De geïnsemineerde koe

Koe 27 

84 dagen in haar 3e lactatie

Geen bijzonderheden vorige dracht, direct drachtig na inseminatie

Nu 2,5 week na inseminatie

Opdracht

Groepjes van 2

10 minuten

Bedenkt welke manieren (min 5!!!) er zijn om te bepalen of deze koe drachtig is en vanaf wanneer dit kan! 

Bespreek met elkaar ook hoe het op jou stagebedrijf gebeurd en wat je daar van vindt.

Vul in op de volgende dia.

Welke manieren van drachtcontrole zijn er?

Naar welke drachtcontrole gaat jou voorkeur en waarom?

Drachtig!

Koe 27 is drachtig! Yes!

Wat nu? 

Wat doe je met de drachtige koe en wanneer?

Drachtige koe

- Check je nog een keer of ze drachtig is? 

- Afbouw krachtvoer

    - maar wat doe je met koeien die slecht in conditie zijn? 

- Richting droogzetten --> checken klauwgezondheid en uiergezondheid --> doe je hier nog wat aan nu? 

Wat is verwerpen?

Waardoor kan een koe verwerpen?

Verwerpen - opdracht

Tweetal - 15/20 minuten

Jullie maken samen een verwerpersprotocol voor één van jullie BPV bedrijven bestaande uit drie dingen: 

- Wat doe je met de koe indien zij verwerpt --> welke stappen neem je?

- Wat doe je met de verworpen vrucht, waar laat je dat? 

- Bij hoeveel verwerpers moet extra actie ondernomen worden ivm mogelijk bedrijfsprobleem? Waar bestaat die actie uit?

Je levert op de ELO in: per tweetal 1 protocol op 1 a-4tje --> kort en krachtig taalgebruik zodat iedereen het snapt!

Tip: website gezondheidsdienst voor dieren!

Wat doe jij in ieder geval als er op jou bedrijf een verwerper is?

Wat is de eerste methode om te bepalen of een koe drachtig is?

1. voelen naar vergroting baarmoeder
2. scannen op dracht
3. In de melk meten
4. Stoten

Wat is een goede methode om te bepalen of een koe nog steeds drachtig is vlak voor droogstand?

1. voelen naar vergroting baarmoeder
2. scannen op dracht
3. In de melk meten
4. Stoten