Achter de schermen

• Mediawijsheid
• Secundair onderwijs

Introductie

WELKOM BIJ DE EDUBOX SOCIALE MEDIA Snapchat, TikTok, Instagram, Facebook, Twitter, YouTube, Pinterest: de sociale media op onze smartphone zijn niet meer te tellen. In deze EDUbox duiken we achter de schermen van deze apps. Waarom zijn ze zo populair? En wat verklaart hun aantrekkingskracht? Deze EDUbox leert je er alles over. Veel succes!

Instructies

Met deze EDUbox leren jongeren de achterliggende mechanismen van sociale media kennen en ontdekken ze hoe ze zich weerbaarder kunnen opstellen online. De leerlingen krijgen inzicht in principes zoals sociale bevestiging en gepersonaliseerde content en ontdekken wat de positieve én negatieve gevolgen zijn van sociale media op hun lichaam en geest. Ze krijgen ook tips om bewuster om te gaan met sociale media.

Wat komt aan bod

• een introductie 
• brainhacks, waarbij leerlingen ontdekken hoe makkelijk hun hersenen kunnen worden misleid
• theorie met filmpjes
• een oefening ‘Feit of fabel?’
• een zelftest over hoe verknocht je leerlingen zijn aan sociale media
• extra inspiratie en tips om bewuster met sociale media om te gaan

Zo gebruik je het

Je kan de EDUbox op 2 manieren gebruiken:

• online, als individueel leertraject
• fysiek, als zelfstandig groepswerk in de klas

In de klas hebt één EDUbox nodig per groepje van 3 à 5 leerlingen.

Dit heb je nodig

• Gebruik eventueel de interactieve video (als individueel leertraject).
• Bekijk de handleiding voor leerkrachten, mét een overzicht van de eindtermen.
• Bekijk de afzonderlijke video's op de website van de VRT.

SOCIALE MEDIA

ACHTER DE SCHERMEN

WELKOM BIJ DE EDUBOX

Ga naar de volgende slide

2

DE BENODIGDHEDEN

☐  Een slim team

☐  Een smartphone, tablet of computer

☐  Een verbinding met het internet

☐  Ga naar www.lessonup.app
     en voer de zes-cijferige code
     en je naam in. 

☐  Wacht op het eerste interactieve

     onderdeel.

SOCIALE MEDIA

HOE WERKT HET?

Welkom bij de EDUbox Sociale media.

Snapchat, TikTok, Instagram, Facebook, Twitter, YouTube, Pinterest: de sociale media op onze smartphone zijn niet meer te tellen. In deze EDUbox duiken we achter de schermen van deze apps. Waarom zijn ze zo populair? En wat verklaart hun aantrekkingskracht? Deze EDUbox leert je er alles over. 

Veel succes!

3

4p.

01  Hack je brein

54p.

03  Aan de slag

19p.

02  Gehacket door           sociale media 

66p.

04  Meer weten

EEN OVERZICHT

Lesoverzicht doelen

Jullie gaan 2 lesuren aan de slag met deze EDUbox. Er zijn 4 hoofdstukken:

1. Zet zelf je brein op een verkeerd spoor.
2. Is je brein gehackt? Leer meer over de technieken die sociale media gebruiken en
3. Ontdek enkele feiten en fabels.
4. Controleer eens bij jezelf. Hoe gevoelig ben jij voor deze trucjes?
5. Als je nog meer wil weten, dan kan je je in dit deel verdiepen

01

JE BREIN

HACK

4

Bekijk nu de eerste video. Journalist Bram Vandeputte legt je aan de hand van een experiment uit hoe we ons brein soms laten misleiden.

01 HACK JE BREIN

5

Voor we ons gaan verdiepen in sociale media, nemen we eerst ons brein onder de loep. Hersenen maken de mens tot wie hij of zij is, dus je zou denken dat ze helemaal foutloos werken. Maar dat is niet altijd het geval. Ook je brein maakt soms fouten. Of het wordt op het verkeerde been gezet, waardoor er gekke dingen gebeuren.

Benieuwd? Zet je schrap! 

• We zeiden het al: ook je brein maakt fouten! 
• Het is zelfs niet eens zo moeilijk om je brein op het
• verkeerde been te zetten.
• 
  
• Dit komt omdat we in ons brein twee systemen
• hebben. Een systeem dat goed is in snelle zaken,
• zoals een speelgoedje herkennen. En een tweede
• systeem om dieper na te denken en waarmee
• je je op moeilijke dingen kunt concentreren. Met
• de twee systemen tegelijk werken, is heel
• moeilijk. Daarom konden we je brein hacken in 
• het experiment!
• 
  
• Sociale media spelen hierop in. We kunnen ons geen wereld meer inbeelden zonder apps, berichtjes, 
• snaps, maps, slides en stories. Maar de makers van sociale media gebruiken ook verschillende 
• technieken en trucjes om onze aandacht te vangen, zodat we blijven terugkomen. 

6

01 HACK JE BREIN

We gaan ons brein een paar keer hacken. 

Jullie zullen versteld staan van hoe eenvoudig dat is!

7

OPDRACHT

8

HACK 01

Ik ben niet geïnteresseerd in hoeveel vierkanten jullie zien. Maar zeg eens,  hoeveel cirkels tellen jullie in deze tekening?

9

Klik op de afbeelding om hierop in te zoomen.

HACK 01

10

UITLEG

In totaal bevat de tekening 24 cirkels. Heb je ze

kunnen vinden? De tekening hiernaast helpt je op weg, als dat nodig is.

Het woord “vierkant” in de opdracht, duwt ons

brein al in een bepaalde richting. Door het luidop uit te spreken, gebruiken we de horizontale lijnen op de achtergrond onmiddellijk om vierkanten mee te

maken. En zo verdwijnen de cirkels, omdat we enkel nog vierkanten kunnen zien.

Zo zie je maar: er zijn altijd verschillende kanten aan hetzelfde verhaal! 

HACK 02

01

02

Open hotspot 01 en zeg de kleuren de kleuren die je ziet in deze afbeelding

Open nu hotspot 02 probeer het nog een keer met de kleuren in deze afbeelding. Dus niet het woord, wel de kleur van het woord

11

HACK 02

12

UITLEG

Bij de rechtse tabel ging het een stuk moeilijker om de kleuren uit te spreken, toch?

In de intro video hebben we uitgelegd dat er twee systemen zijn in ons brein. Wel, bij deze hack ontstaat er een conflict tussen de twee. Het ene systeem is goed in taal: we lezen een woord en kunnen dat direct luidop uitspreken. Voor kleuren gebruiken we het andere systeem. In de linkertabel komen het woord en de kleur overeen, dus dat is geen probleem.

Maar wanneer zij van elkaar verschillen, vechten beide systemen om aandacht. 

Je bent eerst geneigd om het woord voor te lezen, vooraleer je jouw aandacht 

naar het kleurensysteem kan verplaatsen. Het duurt dus even langer om goed 

te antwoorden.

HACK 03

13

Fortnite

iPhone

olijf

nice one

voor een ei

Speel het geluidsfragment af. 

Wat hoor jij?

14

Olijf

iPhone

Fortnite

Nice one

Voor een ei

Iets anders...

HACK 03

15

UITLEG

Geluid komt via je oren binnen, maar het zijn je hersenen die er een betekenis aan geven. Die betekenis hangt af van wat je vroeger hebt geleerd. Een baby zal het geluid van een deur die sluit bijvoorbeeld nog niet herkennen, terwijl jullie dit onmiddellijk zullen begrijpen.

Misschien hoor jij in dit geval één woord, of misschien hoor je ze wel allemaal. Iedereen

hoort wat bij haar of hem sneller een belletje doet rinkelen. Bovendien wordt het fragment

heel snel herhaald. Je hersenen vullen zelf aan wat moeilijk te horen is. 

HACK 04

Na 5 jaar was de bioscoopfilm eindelijk

afgewerkt, waarna de regisseur zich

afvroeg of zijn publiek niet liever een

documentaire of serie had gezien.

16

Hoeveel keer tel jij de letter “F” of “f” in de zin hiernaast? 

17

Klik op de afbeelding van de zin om hierop in te zoomen.

HACK 04

UITLEG

18

In deze zin komt 5 keer de letter “f” voor. Tel jij er minder? Misschien heb je dan de woordjes “of” over het hoofd gezien. Dit woord komt namelijk 2 keer voor in de zin.

De reden waarom we het woord “of” gemakkelijk overslaan, is omdat we sterk geoefende lezers zijn. Daarom lezen we niet meer elk woord apart, maar enkel de belangrijkste  woorden van een zin. We focussen op “bioscoopfilm” en “afgewerkt” en “afvroeg”.

Ons brein zal de details en kleine woorden zelf invullen om aan de zin een betekenis te

geven. Hierdoor vergeten we dus naar de kleine woorden te kijken bij het tellen van letters.

02

SOCIALE MEDIA?

GEHACKT DOOR

19

Sociale media zijn de max! Of je nu zelf iets wil posten, of wil kijken naar wat anderen hebben gedeeld: je bent er soms uren mee zoet, zonder dat je het beseft. En wanneer je even niets te doen hebt, scroll je er maar al te graag nog een keer doorheen!

Maar hoe komt het eigenlijk dat we steeds weer terugkeren?

De platformen voor de meeste sociale media zijn gebouwd op basis van 3 principes. 

Deze kun je vinden op de volgende slide.

SOCIALE MEDIA

02.1 PRINCIPES VAN 

20

21

Het woord zegt het al: sociale media zijn gemaakt om sociaal contact te hebben. Op sociale media kan je informatie met elkaar delen op een makkelijke en toffe manier. En je kan laten zien hoe leuk je elkaar vindt door posts van elkaar te liken, elkaar te taggen of door elkaar te volgen.

Iedere like, reactie of nieuwe volger geeft je een bevestiging, en is een erkenning van je persoon. Die sociale bevestiging voelt goed! Voor je het weet zit je in een race naar de meeste likes of volger

22

met een andere mening. Je zit als het ware in een comfortabele informatie-luchtbel. Die gepersonaliseerde luchtbel noemt men ook de ‘filterbubbel’.

Sociale media gebruiken je persoonlijke gegevens ook om reclameruimte te verkopen aan bedrijven en reclamemakers. Zo krijg je reclame op maat te zien, gelinkt aan je interesses.  Die persoonlijke reclame zal je sneller overtuigen om iets te kopen. Op deze manier verdienen sociale media geld.

Sociale media zorgen ervoor dat je vooral info ziet die jij leuk of interessant vindt. Want daardoor blijf je terugkomen.

In je tijdlijn verschijnen vooral foto’s en boodschappen die aansluiten bij je interesses en persoonlijkheid. Je komt daardoor minder in contact met mensen 

23

Sociale media willen je zo veel mogelijk laten terugkeren naar hun app. Ze doen dit door gebruik te maken van onvoorspelbare beloningen. Deze cadeautjes maken je eigenlijk verslaafd aan hun platform. 

Hoe zien die cadeautjes eruit?

  

Bij veel sociale media kun je eindeloos scrollen. Omdat je geen stop-signaal krijgt, werkt je brein op automatische piloot. Net wanneer je denkt dat je er klaar mee bent, krijg je toch weer iets leuks of interessants te zien. Die beloning motiveert je. En dus blijf je scrollen!

Op veel platformen kan je naar beneden swipen om je feed te vernieuwen. Op dat moment zoek je naar een beloning. En die komt er in de vorm van een nieuwe post. Snoep voor je brein!

De meeste apps maken gebruik van geluidjes, gekleurde bolletjes en

pushmeldingen. Zo weet je dat er nieuwe info voor je klaarstaat. Die signalen zijn heel moeilijk te negeren: een hartje, duimpje of reactie wil je voor geen goud missen. De beloning krijg je door de app open te klikken en zo het aantal meldingen te zien verminderen.

25

v

Bekijk nu de volgende video. 

SOS! Journalist Bram Vandeputte vat de 3 principes nog eens samen. 

STRIJD OM AANDACHT!

Alle sociale media gebruiken deze 3 principes, omdat je aandacht hun winstmodel is. Hoe langer jij op hun platform zit en hoe meer data jij hun geeft door te liken en te volgen, hoe meer geld ze verdienen met reclame. 

Duizenden ontwikkelaars zoeken constant naar nieuwe manieren om jou op hun platform te houden. Ze voeren een strijd om je aandacht.

26

STRIJD OM AANDACHT!

Wil je nóg meer weten? 

Bekijk dan zeker dit keileuke filmpje (in het Engels) van de Amerikaanse expert Tristan Harris! 

Tip: zet de ondertitels in het Engels aan.

27

Nu we de belangrijkste principes achter sociale media kennen, staan we ook even stil bij de effecten ervan op je brein en lichaam. Want er wordt heel wat gezegd en geschreven over sociale media. Sommige ouders en leerkrachten zien ze als iets giftigs, iets negatiefs.

Maar is dat ook zo? Wat is feit en wat is fabel? Dat gaan we nu ontdekken!

OP JE BREIN EN LICHAAM

02.2. FEIT OF FABEL? EFFECTEN 

28

29

01 “SOCIALE MEDIA DOEN

ZELFVERTROUWEN KELDEREN”

FEIT

FABEL

3  componenten

01 “SOCIALE MEDIA DOEN JE

ZELFVERTROUWEN KELDEREN”

EERDER FABEL

30

Wat je op sociale media doet, heeft een invloed op hoe je naar jezelf kijkt. 

We noemen dit je zelfbeeld, dat wordt bepaald door het krijgen van 

waardering en hoe jij jezelf waardeert. Maar de invloed van sociale media op je zelfbeeld hoeft niet negatief te zijn. Krijg je van iemand een like, dan levert  jou dat waardering op. Sociale media kunnen dus ook een boost geven aan je zelfvertrouwen!

Maar als je niet de likes krijgt waar je op gehoopt had, kan jou dat onzeker maken. Je gaat je dan afvragen waarom mensen je bericht niet liken. Dit is dan weer niet goed voor je zelfbeeld.

Ook filmpjes, foto’s en boodschappen van anderen hebben een impact op je zelfbeeld. Je ziet mooie vakantiefoto’s, filmpjes van leuke feestjes of zotte sportprestaties van je vrienden. Zo lijkt het alsof die anderen een veel spannender of leuker leven hebben, maar dat is niet zo.

01 “SOCIALE MEDIA DOEN JE

ZELFVERTROUWEN KELDEREN”

Bekijk deze video.

Vind je die ook zo herkenbaar?

31

02 “SOCIALE MEDIA 

MAKEN JE EENZAAM”

32

FEIT

FABEL

3  componenten

MAKEN JE EENZAAM”

02 “SOCIALE MEDIA 

FABEL

Altijd verbonden, maar toch alleen? Er wordt wel eens gezegd dat je minder 

echte vrienden hebt als je meer op sociale media zit.

Dit is een fabel! Als je online én in real life contact hebt met je vrienden, heb je net een rijker sociaal leven dan wanneer je elkaar alleen in het echt ziet. Dit is niet zo verrassend, want dankzij sociale media houd je ook contact met je vrienden als je niet fysiek samen bent. Je versterkt je netwerk dus door sociale media.

Het is wel belangrijk dat je die real life contacten onderhoudt. Als je alleen nog maar op sociale media zit, kan je je wel eenzaam gaan voelen.

33

03 “SOCIALE MEDIA 

VERSTOREN JE SLAAP”

34

FEIT

FABEL

3  componenten

03 “SOCIALE MEDIA 

VERSTOREN JE SLAAP”

EERDER FABEL

35

Hoeveel tijd je aan sociale media spendeert, heeft geen invloed op de 

kwaliteit van je slaap. Wat natuurlijk wél bepaalt of je de volgende dag bent 

uitgeslapen, is hoe laat je gaat slapen. Want de tijd vliegt als je filmpjes en 

muziek checkt!

Het is bovendien erg verleidelijk om elke nieuwe melding nog snel even te checken.

En dan: “Oei… is het al zo laat?!”

Wat er wel voor zorgt dat je later en moeilijker in slaap valt, is je smartphone mee naar bed nemen. De prikkels op je scherm houden namelijk je hersenen actief. Je slaap wordt dus eerder beïnvloed door je smartphone dan door sociale media.

04 “SOCIALE MEDIA ZORGEN

VOOR STRESS EN ONRUST”

36

FEIT

FABEL

3  componenten

04 “SOCIALE MEDIA ZORGEN

VOOR STRESS EN ONRUST”

FEIT

37

Up-to-date blijven over het leven van je vrienden, zelf genoeg posten, leuke 

reacties geven, je volgers onderhouden, je meldingen wegwerken, ...

Sociale media vragen veel tijd en aandacht. Dat kan behoorlijk vermoeiend  zijn. Bovendien stopt de stroom aan prikkels en informatie nooit. De druk om  te posten, altijd bereikbaar te zijn en je smartphone te checken kan stress geven.

Sociale media kunnen je ook onrustig maken, omdat je denkt leuke dingen te missen door wat

je ziet. Je hebt dan FOMO, ofwel Fear Of Missing Out! Daardoor vergeet je soms te genieten van

wat je zelf aan het doen bent.

05 “JE KAN MAKKELIJK RIJK 

WORDEN VAN SOCIALE MEDIA”

38

FEIT

FABEL

39

3  componenten

FABEL

05 “JE KAN MAKKELIJK RIJK 

WORDEN VAN SOCIALE MEDIA”

39

Je ziet ze wel vaker opduiken: de hashtags #ad, #sponsored. Populaire personen

op sociale media laten zich betalen om producten te promoten bij hun publiek. 

Het zijn levende reclameborden. Als volger heb je lang niet altijd door wanneer berichten ‘echt’ zijn of gesponsord. En niet alleen met die reclame verdienen influencers geld. Ze verkopen ook nog eens hun eigen merchandise zoals sokken, petten of t-shirts!

Veel jongeren kijken op naar populaire mensen die geld verdienen met sociale media. Ze dromen ervan om zelf ook professionele influencer te worden. Maar het is helaas niet zo makkelijk om veel geld te verdienen met sociale media.

06 “SOCIALE MEDIA

MAKEN JE DEPRESSIEF”

40

FEIT

FABEL

3  componenten

FABEL

06 “SOCIALE MEDIA

MAKEN JE DEPRESSIEF”

41

Sociale media zelf maken je niet depressief.

Maar als je je slecht voelt of problemen hebt in de offline wereld, kunnen sociale media die gevoelens of problemen wel groter maken. Zo kunnen pesters op school je ook online lastigvallen. En dat zorgt ervoor dat het pesten nooit stopt. Of zit je niet zo goed in je vel? Dan kunnen foto’s van slanke modellen je nog slechter doen voelen. 

Gelukkig kan je ook steun vinden online! Voel je je niet goed en krijg je een paar lieve berichtjes

op je statusupdate? Dan kunnen zij jou het nodige zelfvertrouwen geven om ook offline terug open te bloeien. Ook je hart luchten online kan je in de offline wereld vooruit helpen!

Bekijk de volgende video.

Feit of fabel: Cyberpesten

06 “SOCIALE MEDIA

MAKEN JE DEPRESSIEF”

42

07 “SOCIALE MEDIA

ZIJN GEVAARLIJK”

43

FEIT

FABEL

3  componenten

EERDER FEIT

07 “SOCIALE MEDIA

ZIJN GEVAARLIJK”

44

Sociale media zijn heel leuk, maar net zoals bij veel dingen zijn er ook aan 

sociale media enkele risico’s verbonden. Zo kan je te maken krijgen met valse 

profielen of online haat of mensen die foto’s doorsturen zonder je toestemming. Dat kan heel heftig zijn.

Daarnaast heb je ook nog de zogenaamde ‘challenges’ of uitdagingen die je filmt en online zet. De meeste van deze uitdagingen zijn heel erg leuk en onschuldig. Maar af en toe zie je ook gevaarlijke challenges rondgaan, zoals de Tide Pod Challenge waarbij je moet kauwen op tabletten met wasmiddel. Dit is zelfs dodelijk. 

08 “SOCIALE MEDIA

MAKEN JE ASOCIAAL”

45

FEIT

FABEL

3  componenten

FABEL

08 “SOCIALE MEDIA

MAKEN JE ASOCIAAL”

46

Sociale media zijn net heel sociaal omdat je met anderen in contact blijft 

wanneer je elkaar niet kunt zien.

Maar de manier waarop je sociale media gebruikt kan wél heel asociaal zijn. De apps kunnen namelijk veel aandacht opeisen, ook als je offline in gesprek bent met iemand. Als je voorrang geeft aan je telefoon in plaats van de persoon die naast je zit, ben je aan het phubben. Dit is enorm storend in een face-to-facegesprek.

09 “SOCIALE MEDIA KUNNEN

VERSLAVEND ZIJN”

47

FEIT

FABEL

3  componenten

FEIT

09 “SOCIALE MEDIA KUNNEN

VERSLAVEND ZIJN”

48

Hoe vaak check jij sociale media zonder aanleiding?

Elke keer je een app opent, krijg je iets nieuws te zien. Die beloning zorgt ervoor dat je blijft terugkomen, waardoor het een gewoonte wordt om je sociale media te openen zonder reden. Door het eindeloos scrollen zit je bovendien vaak langer op sociale media dan je op voorhand wilde.

Hierdoor krijg je misschien het gevoel dat je niet meer zonder kan: je bent afhankelijk geworden van sociale media. Dit betekent nog niet dat je verslaafd bent! Er is pas sprake van een verslaving wanneer je belangrijke dingen verwaarloost om online te kunnen zijn, zoals je vrienden, schoolwerk en hobby’s.

Verslaafd of niet, je kan altijd kiezen om je gewoontes te veranderen!

Bekijk de volgende video.

Feit of fabel: Digibesitas

09 “SOCIALE MEDIA KUNNEN

VERSLAVEND ZIJN”

49

10 “SOCIALE MEDIA KUNNEN

KRANTEN EN NIEUWSZENDERS

VERVANGEN ALS NIEUWSBRON”

50

FEIT

FABEL

FEIT

10 “SOCIALE MEDIA KUNNEN

KRANTEN EN NIEUWSZENDERS

VERVANGEN ALS NIEUWSBRON”

3  componenten

51

Sociale media zijn een belangrijke bron van informatie voor jongeren. Nieuws

kan op sociale media snel viraal gaan en veel mensen bereiken, omdat ze 

eenvoudig te gebruiken zijn. Toch kunnen sociale media op dit moment niet tippen aan de kwaliteit van kranten en nieuwszenders:

  

          De info op sociale media is niet altijd betrouwbaar. Er worden veel misleidende berichten de wereld                    ingestuurd, die dan verder worden verspreid. Dit noemt men fake news.

          Op sociale media krijg je vooral berichten en artikels te zien die aansluiten bij je persoonlijke interesses.              Daardoor zie je heel wat nieuwsberichten niet en krijg je een vals beeld van het nieuws. Daar heb je de              filterbubbel weer!

FEIT

10 “SOCIALE MEDIA KUNNEN

KRANTEN EN NIEUWSZENDERS

VERVANGEN ALS NIEUWSBRON”

3  componenten

Het is waar dat veel nieuws eerst verschijnt op sociale media. Maar journalisten 

gaan die informatie nog eens checken. Die extra controle maakt kranten en

nieuwsmedia betrouwbaarder dan sociale media. 

52

v

Bekijk nu de volgende video.  MNM-dj’s Sander Gillis, Kawtar Ehlalouch & Anushka Melkonian vertellen jullie over hun gebuik van sociale media.

02.3. JE BENT NIET ALLEEN!

Heb je de feiten en fabels weten te ontmaskeren?

Goed zo!

En zo zie je maar, niet alles wat men zegt over sociale media klopt.

Dat sociale media wel degelijk een invloed op je

lichaam en geest hebben, is het belangrijkst om te onthouden. Maar daarin sta je gelukkig niet alleen!

53

03

DE SLAG

AAN

54

OPDRACHT

03.1. HOE GA JIJ OM MET SOCIALE MEDIA?

Nu je de mechanismen achter sociale media en hun effecten beter begrijpt, wordt het hoog tijd om je eigen gebruik van sociale media onder de loep te nemen.Jullie doen dit aan de hand van 10 vragen.

Vul de vragenlijst afzonderlijk en eerlijk in. En geen nood: je antwoorden blijven anoniem! Straks zie je de resultaten van de hele klas, maar niemand weet wat jij hebt geantwoord.

55

Doe nu de zelftest!

Scan de QR-code of ga naar deze link: rebrand.ly/sociale-media-zelftest 

Duid telkens het antwoord aan dat het best bij jou past

Jullie leerkracht opent de resultaten op het grote scherm

Je krijkt opnieuw alle vragen uit de test te zien. Welk antwoord heeft volgens jou de meeste stemmen gekregen?

OPDRACHT

03.2. EN WAT MET DE ANDEREN?

Nu je een beter zicht hebt op hoe jij met sociale media omgaat, gaan we je antwoorden eens vergelijken met die van je klasgenoten.

En we bekijken ook hoe andere leerlingen in Vlaanderen

hebben geantwoord.

36

57

BEANTWOORD DEZE VRAAG

Bekijk nu de resultaten en bespreek ze in je groep. Heeft het

klasresultaat jullie verrast? Bespreek waarom (niet). 

                                                                       

010

OPDRACHT

03.3. TAKE ONE FOR THE TEAM

Dit spel speel je tegen de andere groepjes in de klas!

Op de volgende slide vind je 28 hotspots. Deze hotspots openen opdrachten. Hoe meer opdrachten je doet, hoe meer punten je groepje krijgt!

58

Open 2 willekeurige hotspots

Bespreek in je groep welke opdrachten jullie samen wel of niet doen.

Komen jullie niet overeen? Dan doe je de opdracht niet.

Een ander groepje controleert jullie terwijl jullie de opdrachten doen. 

Dit groepje geeft jullie per opdracht 1 tot 5 punten. Ze mag zelf kiezen

hoeveel.

Welk groepje heeft de meeste punten?

59

60

Waarom heb je
sommige opdrachten
wel of niet gedaan?

61

Welke opdracht
had je liever
niet gedaan?

62

Zijn er dingen die je
online doet, maar offline
niet zou doen

63

Hoe overtuigen sociale
media jou om dingen te
doen?

v

Bekijk nu de volgende video.  

Louise Hoedt vraagt aan professor Lieven De Marez hoe jongeren omgaan met sociale media.

 03.4. EEN EVENWICHT ZOEKEN

Sociale media vinden we superbelangrijk. We kunnen niet meer zonder. Ze horen bij ons leven om in contact te blijven en ons te amuseren en ontspannen. Maar soms eisen sociale media te veel aandacht op. En zetten ze alles in het

werk om ons zoveel mogelijk te laten terugkeren.

De manier waarop we sociale media gebruiken, kan ons af en toe ook een minder goed gevoel geven. Daarom is het belangrijk dat iedereen een goed evenwicht zoekt tussen de online en offline wereld. Dit evenwicht ziet er voor iedereen anders uit, maar je kan er wel samen met anderen

naar op zoek gaan. 

64

v

Bekijk nu de volgende video.  

Louise Hoedt geeft je nog enkele nuttige apps om bewuster om tegaan met sociale media

03.5. ENKELE TIPS

Soms kan het moeilijk zijn om helemaal uit jezelf een gewoonte te veranderen. Deze tips kunnen je daarbij misschien helpen!

TIP 1

Gebruik een app die meet hoeveel tijd je precies doorbrengt op sociale media.

TIP 4

Meer tijd offline: ga eens

slapen zonder je gsm.

TIP 5

Meer tijd offline: laat je

smartphone gewoon eens een

dagje thuis.

TIP 2

Denk eens na welke

meldingen je wel of niet op je

startscherm wil zien.

TIP 3

Verminder je schermtijd

door een tijdslimiet in te stellen op

je smartphone.

65

04

WETEN

MEER

66

04 MEER WETEN

67

In deze EDUbox hebben we het gehad over hoe sociale media werken en welke effecten ze kunnen hebben op jou. Maar wil je nog meer weten, dan vind je op onderstaande links meer informatie.

KLAAR (VRT NWS) biedt wekelijks video’s aan met duiding bij het nieuws op 

maat van jongeren. KLAAR zorgt ervoor dat een ingewikkeld of gevoelig 

onderwerp op een duidelijke manier wordt uitgelegd. Er is onder meer een 

KLAAR over sexting: 

onderwijs.hetarchief.be/media/klaar-sexting-waar-moet-je-op-letten/g2OmesSsStXSnZTjGLD58hId.

KLAAR vind je ook op het Archief voor Onderwijs, samen met de Uitgeklaard-collectie over sociale media: onderwijs.hetarchief.be/collecties/258201.

VRT NWS-journalist Tim Verheyden maakt in de driedelige documentairereeks Facebook en ik de balans op van 15 jaar Facebook. Hij heeft het onder meer over waarom Facebook verslavend werkt. Daarnaast onderzoekt hij ook de impact ervan op onze privacy en wie bepaalt wat er op Facebook mag verschijnen.

vrt.be/vrtnu/a-z/facebook-en-ik/

1. VRT NWS KLAAR

2. Docureeks ‘Facebook en ik’

In de aflevering ‘Body Love’ van de onlinereeks Labels spreekt VRT NWS-reporter

Yassine Atari met 3 jonge twintigers over hun imperfecte lijf.

youtu.be/oRkyZ4sV0nk 

Heb je het gevoel dat je je schermgebruik niet altijd de baas blijft? Dan kan Kop op! je helpen om hier weer controle over te krijgen. Ga een uitdaging aan die bij jou past en maak zo weer meer tijd voor offline activiteiten! www.kopop.be 

Psssst! Stellen je ouders soms vervelende vragen over je mediagebruik

waar je zelf niet op wil antwoorden? Verwijs ze dan gerust door naar

www.medianest.be voor een antwoord op al hun vragen!

Zit je met vragen over sexting? Op de website www.sexting.be kan je als jongere, 

ouder of leerkracht terecht voor info en hulp.

04 MEER WETEN

68

3. Labels: ‘Body Love’

5. Pretchat

4. Kop op!

6. Sexting.be

Als je jong bent zit je met 1001 vragen. WAT WAT is er voor alle jongeren die het

even niet weten, bij spannende of moeilijke momenten. Het is een platform van 

meer dan 70 organisaties en hulplijnen. Zij bundelen de krachten om jongeren 

te ondersteunen in hun identiteitsontwikkeling, door ze antwoorden op hun 

vragen te geven en te begeleiden naar hulp. Je vindt er info over allerhande topics, 

van pesten of problemen thuis over drugs tot seks. www.watwat.be

@watwat_jijweet op Instagram informeert jongeren dagelijks over actuele zaken die hen bezig houden.

Vragen en antwoorden over sociale media? Die vind je op watwat.be/sociale-media.

04 MEER WETEN

69

7. WAT WAT

Documentaire ‘Follow me’

In deze heel straffe Nederlandse documentaire kom je meer te weten over nepaccounts op Instagram en hoe

populaire accounts worden gemanipuleerd.

youtu.be/r5dQO7lV5DQ

Black Mirror

De serie Black Mirror (op Netflix) doet ons nadenken over de mogelijke kwalijke gevolgen van technologie en sociale media in de toekomst. In de aflevering ‘Nosedive’ (seizoen 3) vragen de makers zich af wat er zou gebeuren als we allemaal scores krijgen op sociale media en daar dan een beloning aan vasthangen.

Universiteit van Vlaanderen

In deze colleges behandelen topwetenschappers uit heel Vlaanderen online een boeiend vraagstuk, zoals ‘Hoe word ik een succesvolle influencer?’ 

universiteitvanvlaanderen.be/college/hoe-word-ik-een-succesvolle-influencer/

NOG MEER INSPIRATIE

70