2.2 macht 2.0

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§2.2 Macht

Macht

Het vermogen om hulpbronnen( cognitief, economisch, affectief, politiek)  in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de mogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.

De Trias Politica: driemachtenleer

Macht = asymmetrisch

Een actor kan de ander dwingen iets te doen wat die anders zelf niet had willen doen

Hegemonie 

overwicht op uiteenlopende gebieden zoals politiek, handel, cultuur en ideologie, van een partij of staat over andere partijen of staten, waardoor de eerste indirecte macht over de andere kan uitoefenen

Machtsvacuüm 

Wanneer een grootmacht haar macht verliest en andere actoren deze plek nog niet ingenomen hebben 

Machtsevenwicht

Weinig machtsverschillen tussen actoren of staten 

machtsevenwicht/machtsvacuüm en hegemonie

Informele en formele macht

• Formele macht is vastgelegd in regels of wetten
• Informele macht is niet officieel vastgeled

Gezag

Gezag is macht die als legitiem wordt beschouwd.

(Erkenning van macht)

pagina 42

Micro-, meso- en macroniveau

Microniveau = gedrag van individuele personen

Mesoniveau = hoe gedragen groepen zich onderling

Macroniveau = gedrag op het niveau van samenlevingen

Op welk niveau is gezag hier bestudeerd? "Op 17 maart won de VVD met 34 zetels de Tweede Kamerverkiezingen"

Op welk niveau is gezag hier bestudeerd?

"Op 17 maart won de VVD met 34 zetels de Tweede Kamerverkiezingen"

1. Microniveau
2. Mesoniveau
3. Macroniveau

§2.4 Samenwerking en conflict

Paragraaf 4
❏    Je kent het kernconcept samenwerking en kunt deze herkennen in een bron
❏    Je kent de redenen om samen te werken en kunt deze herkennen in een bron
❏    Je kent de voorwaarden om samen te werken en kunt deze herkennen in een bron
❏    Je weet wat politieke samenwerking inhoudt
❏    Je kent het kernconcept conflict en kunt deze herkennen in een bron
❏    Je kent de conflictbenaderingen (theorieën over conflicten) van Marx en van Huntington en kunt deze herkennen in een bron
❏    Je weet wat politieke conflicten inhouden
❏    Je kent het verschil tussen manifeste en latente conflicten en kunt deze in een bron herkennen

Standpunten PVV over Israël en de Palestijnen

• Onvoorwaardelijke steun aan Israël
• Verplaatsing ambassade naar Jeruzalem
• Fel tegen Palestijnse Autoriteit
• Tweestatenoplossing, maar geen Hamas!
  
• Beëindiging hulp aan Palestijnen

GL/PvdA-standpunten over Israël en de Palestijnen

• Recht op zelfverdediging voor beide partijen
• Tweestatenoplossing
• Stop collectief straffen Palestijnen
• Bevorderen mensenrechten voor Palestijnen
• Ondersteuning voor Palestijnse samenleving

Conflict

Conflict is een situatie waarin individuen, groepen en/of staten elkaar tegenwerken om de eigen doelen te bereiken.

Conflict

conflicten-->Sociale ongelijkheid-->conflicten

Wat zijn de oorzaken voor het conflict tussen Israel en de Palestijnen

Wat is nodig voor samenwerking?

Karl Marx (1818-1883)

Filosoof

Samuel Huntington (1927-2008)

Politicoloog

Confictbenadering van Marx en Huntington

Pagina 48

Photo credits S. Huntington:

Copyright World Economic Forum (www.weforum.org), swiss-image.ch/Photo by Photo by Peter Lauth - Samuel P. Huntington - World Economic Forum Annual Meeting Davos 2004

Huntington

Sleep de denker naar de juiste opvatting

Conflict wordt veroorzaakt door materiële verschillen tussen de bezittende en de bezitlose klasse

Door sociale en culturele verschillen ontstaat conflict

Manifeste en latente conflicten

• Manifest conflict = er wordt openlijk tegengewerkt, het conflict is zichtbaar.

• Latent conflict = het conflict is subtieler, verborgen.

Samenwerking

Samenwerking is het proces waarin individuen, groepen en/of staten relaties vormen om hun handelen op elkaar af te stemmen voor een gemeenschappelijk doel.

pagina 46

Samenwerking

Voorbeelden van antwoorden:

• compromisbereidheid
• onderling vertrouwen
• wederzijdse acceptatie

§2.5 Verhouding in een veranderende samenleving

Democratisering

Democratisering is het proces van verandering van machts- en gezagsverhoudingen door een grotere inspraak en medezeggenschap van degene met minder macht.

Het democratiseringsproces heeft geleid tot drie soorten grondrechten.
Welke hoort er niet bij?

Het democratiseringsproces heeft geleid tot drie soorten grondrechten.

Welke hoort er niet bij?

1. Klassieke vrijheidsrechten
2. Mensenrechten
3. Politieke rechten
4. Sociale rechten

Pagina 50

Globalisering

Globalisering is het proces van uitbreiding en intensivering van contacten en afhankelijkheden over zeer grote afstanden en over landsgrenzen heen.

Globalisering

Hyperglobalisten wijzen op het groeiperspectief van globalisering en zijn voorstanders

Andersglobalisten vinden dat overproductie en overconsumptie moet worden gestopt en zijn tegenstanders

maatschappij-wetenschappen.nl

Optioneel als samenvatting van het hoofdstuk/de paragraaf

maatschappij-wetenschappen.nl

Optioneel als extra materiaal bij de les

Het dilemma van collectieve actie

• Als mensen samenwerken om een collectief goed te realiseren is dat collectieve actie

• Mensen kunnen profiteren van collectieve actie, zonder mee te werken
• Dit zijn free riders

pagina 55

Macht

Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de mogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.

Een docent heeft ...

1. Informele macht
2. Formele macht

Wanneer iemand je kan dwingen om iets te doen omdat hun macht is vastgelegd in wetten of reglementen spreek je van:

1. Informele macht
2. Formele macht

Wat klopt niet?

1. Macht kun je op formele en informele basis hebben
2. Macht is altijd vastgelegd in de wet
3. Vrienden hebben ook een vorm van macht
4. Macht gaat niet altijd gepaard met geweld