3.1 Machthebbers in Europa

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Lodewijk XIV, waar denk je dan aan?

Frankrijk

• Lodewijk XIV
• Zonnekoning
• Absolutisme
• Met 4 jaar al koning (minister Mazarin regeerde)
• In 1661 (met 22 jaar) nam hij de leiding over!

Versailles

• Gigantisch paleis onder Parijs
• Alle ministers en adel verbleven hier! Controle!
• Hoofdzetel van het Absolutisme!
• Dagelijks 3000 tot 10.000 hovelingen!
• Tegenwoordig: Museum (5 miljoen bezoekers per jaar)

Chaos vanaf 1648

• De 'Fronde' (burgeroorlog tussen 1648 en 1653)
• Steden en adel kwamen in opstand tegen de regering (Minister Mazarin)
• Er kwam een roep om 'orde en rust' door een sterke koning!
• Lodewijk trok meer macht naar zich toe!

Bekijk het volgende filmfragment goed!

Film: 'Le Roi Danse' uit het jaar 2000

Hierna volgen een paar vragen!

Wat wordt met de dans gesymboliseerd?

1. Alles draait om de koning
2. De koning is ook maar een mens
3. De koning houdt van dansen
4. De dans is iets koninklijks

Wat wilt de koning nog meer uitbeelden?

1. Hij is niet zo vaardig
2. Zijn rijkdom
3. Hij is Goddelijk
4. Zijn verstand van dans

Het Absolutisme

• Regering waarbij de macht van de vorst door NIETS wordt beperkt!
• Droit Divin: goddelijk recht
• De koning bepaalde alles, dus ook de godsdienst!
• 1598: Edict van Nantes - einde godsdienstoorlogen (hugenoten werden niet meer vervolgd)
• 1685: Lodewijk maakt een eind aan het Edict van Nantes (veel hugenoten vluchtte naar NL)

Kijk goed naar dit schilderij!

Hoe wordt het droit divin op dit schilderij uitgebeeld?

1. Koning zit op de troon
2. Koning is omringd met bisschoppen
3. Koning krijgt de macht van 'boven'
4. De koning is 'verlicht'

Bekijk de volgende filmtrailer aandachtig

Film: 'Marie Antoinette' uit 2006

Daarna volgen enkele vragen

Waar speelt deze film zich vooral af?

1. Parijs
2. Het Louvre
3. Versailles
4. Paleis Schonbrunn

Welke conclusie kun je NIET trekken na dit fragment?

1. Marie Antoinette was slim
2. Marie Antoinette leefde in rijkdom en weelde
3. Marie Antoinette was koningin van Frankrijk
4. Marie Antoinette hield van glamour

Welke conclusie is JUIST?

1. Marie Antoinette bleef machtig
2. Marie Antoinette gaf veel aan de armen
3. Marie Antoinette kreeg tegenstand van het volk
4. Marie Antoinette hield niet van hondjes

De volgende vragen gaan over deze les!

Voor de tijd van Lodewijk XIV waren Franse koningen nog niet zo machtig!

1. GOED
2. FOUT

Vanaf wanneer werden protestanten niet meer vervolgd in Frankrijk door het Edict van Nantes?

1. 1541
2. 1598
3. 1648
4. 1602

Vanaf wanneer trok Lodewijk XIV deze maatregel van godsdienstvrijheid weer in?

1. 1641
2. 1598
3. 1685
4. 1672

Waarom werd de adel in Frankrijk door Lodewijk naar Versailles gehaald?

1. Voor zijn dansvoorstellingen
2. Ter controle
3. Om belasting te betalen
4. Voor de gezelligheid

Het volk in Parijs werd steeds bozer op Marie Antoinette. Waarom?

1. Ze gedroeg zich niet als een koningin
2. Ze liet het volk cake eten in plaats van brood
3. Ze was te verkwistend
4. Ze was een Oostenrijkse

Aan wie moest Lodewijk XIV verantwoording afleggen?

Absolutisme in Engeland?

•  Strijd tussen Parlement en koningen om macht
• Het Parlement was echter machtiger dan in Frankrijk
• Soms werd een koning afgezet of zelfs onthoofd
•  In 1688  kwam een eind aan de ruzie. Stadhouder Willem III verdreef de Engelse koning en ondertekende de Bill of Rights
• Deze 'Glorious Revolution' betekende een overwinning voor het Parlement!
•  De macht van de koning werd beperkt door het Parlement!

De Republiek der Nederlanden?

•  In de 17e eeuw was Nederland een Republiek met 7 gewesten (staatjes): Hol, Ze, Ut, Gld, Ov, Gr, Fr
• Het hoogste bestuur in elk gewest lag bij de Staten(vergadering met vertegenwoordigers van de steden en adel)
• De gewesten werkten samen in de Staten-Generaal (beslissingen over buitenlandse politiek, leger en vloot)
• De Republiek werd bestuurd door regenten uit rijke families/bovenlaag (oligarchie)
• Het gewone volk had niets te vertellen!

Stadhouder

• Opperbevelhebber van het leger en de vloot
• Invloed op benoeming van regenten
• Nakomelingen van Willem van Oranje
• Hij kon roem vergaren door oorlog te voeren!

Raadpensionaris

• Soort minister-president van de gewesten
• Vertegenwoordigde het belangrijkste gewest (Holland) in de Staten-Generaal
• Hij wilde rust en vrede om de handel veilig te stellen!
• Machtstrijd met de stadhouder (van Oldenbarnevelt en Maurits)

Wat heb je deze les vooral onthouden?
Type een woord of korte zin!