Zelfredzaamheid en zelfmanagement

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Zelfmanagement

Zelfredzaamheid & 
Eigen regie  

Hoe zit je er aan het begin van deze les bij?

😒🙁😐🙂😃

Aan het eind van de les kun je:

• Benoemen wat zelfmanagement, zelfredzaamheid en       eigen regie is.
• Het belang van deze begrippen uitleggen.
• 4 aspecten van eigen regie benoemen

Wat weet je al van
zelfmanagement,
zelfredzaamheid en eigen regie?

Bij zelfredzaamheid gaat het om de volgende levensterreinen:

> Dagbesteding (vrije tijd, zinvolle activiteiten)

> Lichamelijk, psychisch en cognitief functioneren

> Sociaal netwerk

> Woonsituatie

> Huishouden

> Algemene dagelijkse levensverrichtingen

> Mobiliteit

> Financiën

Zelfmanagement:

Zelfmanagement is het vermogen van mensen om hun aandoening zo goed mogelijk te kunnen inpassen in hun leven. Hoe kun je een goed leven hebben mét een ziekte?

Doel van zelfmanagement:

Dankzij zelfmanagement kunnen zorgvragers hun ziekte beter inpassen in hun leven. Het doel is optimale kwaliteit van leven – zoals de zorgvrager dat ervaart.

Zelfmanagement

• omgaan met de symptomen en de behandeling
  
• bevorderen van een gezonde leefstijl
  
• de regie over het leven in eigen hand houden
  
• omgaan met emotionele en sociale aspecten
  
• aanpassingen voor een optimale kwaliteit van leven
  
• naasten denken mee en ondersteunen de zorgvrager bij wat hij kan en wil

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/IADL-meetinstr-NHG.pdf

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/Katz-ADL-meetinstr.pdf

Samenredzaamheid is de zelfredzaamheid van mensen met behulp van hun

sociale netwerk.

Wat betekent zelfmanagement concreet?

• zelf in actie komt
  
• zelf oplossingen zoekt voor problemen
  
• hulp zoekt als dat nodig is, bijvoorbeeld bij familie en vrienden
  
• samenwerkt met hulpverleners
  
• zelf beslissingen neemt (eigen regie)

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/IADL-meetinstr-NHG.pdf

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/Katz-ADL-meetinstr.pdf

Samenredzaamheid is de zelfredzaamheid van mensen met behulp van hun

sociale netwerk.

Zelfredzaamheid 

Zelfredzaamheid is het vermogen van de zorgvrager om voor zichzelf te zorgen. Iemand die volledig zelfredzaam is, kan zichzelf redden en zijn eigen problemen oplossen.

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/IADL-meetinstr-NHG.pdf

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/Katz-ADL-meetinstr.pdf

Samenredzaamheid is de zelfredzaamheid van mensen met behulp van hun

sociale netwerk.

Kan gaan om de volgende gebieden:

• algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL)
  
• woonsituatie en huishouden
  
• lichamelijk, psychisch en cognitief functioneren
  
• sociale contacten
• mobiliteit en vervoer
• dagbesteding
  
• geldzaken

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/IADL-meetinstr-NHG.pdf

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/Katz-ADL-meetinstr.pdf

Samenredzaamheid is de zelfredzaamheid van mensen met behulp van hun

sociale netwerk.

Doel van zelfredzaamheid:

• Voor de zorgvrager is het doel van zelfredzaamheid om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven leven op een manier die hij zelf wenst. Voor de samenleving is het doel van zelfredzaamheid om goede zorg te kunnen blijven bieden met minder geld en (betaalde) zorgprofessionals.

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/IADL-meetinstr-NHG.pdf

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/Katz-ADL-meetinstr.pdf

Samenredzaamheid is de zelfredzaamheid van mensen met behulp van hun

sociale netwerk.

Van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving:

https://www.youtube.com/watch?v=LrKq13PhzBE

Wat wil de overheid volgens dit filmpje?

De kosten in de zorg zijn flink toegenomen. Zorginstellingen proberen meer te doen met minder middelen. Dat zorgt voor meer werkdruk bij de zorgverleners. 

Ook het moeten werken met steeds meer werkprotocollen zorgt voor meer druk. 

Mede door deze ontwikkelingen moeten zorgvragers steeds meer voor zichzelf leren opkomen en meer hun eigen zorg regelen. 

Daarmee is de zelfredzaamheid, zelfmanagement en eigen regie van de zorgvrager veel belangrijker geworden.

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Ondersteuning thuis vanuit de Wmo

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn. Het gaat bijvoorbeeld om:

• begeleiding en dagbesteding;
  
• ondersteuning om de mantelzorger tijdelijk te ontlasten;
  
• een plaats in een beschermde woonomgeving voor mensen met een psychische stoornis;
  
• opvang in geval van huiselijk geweld en mensen die dakloos zijn.

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/IADL-meetinstr-NHG.pdf

https://meetinstrumentenzorg.nl/wp-content/uploads/instrumenten/Katz-ADL-meetinstr.pdf

Samenredzaamheid is de zelfredzaamheid van mensen met behulp van hun

sociale netwerk.

Waarom is zelfredzaamheid belangrijk?
(meerdere antwoorden zijn mogelijk)

1. Houd mensen gezond
2. Houd eigenwaarde bij de cliënten
3. Geeft kwaliteit van leven
4. Alle antwoorden zijn goed

Wat kun je doen om
zelfredzaamheid te behouden
of te versterken?

Eigen regie

Eigen regie is een belangrijk onderdeel van zelfredzaamheid en zelfmanagement.

Bij eigen regie gaat het over zelf beslissen. Eigen regie of zelfregie is zelf beslissen over hoe je leven eruitziet en over de eventuele (professionele) ondersteuning daarbinnen..

Waar denk je aan bij eigen regie?

Eigen regie

• verantwoordelijkheid durven nemen om zelf te beslissen
  
• beslissen over hoe het eigen leven eruitziet
  
• weten waar de eigen kracht ligt

Eigen regie

Voor de zorgvrager is het natuurlijk prettig om eigen regie te kunnen voeren. Dit vraagt wel om een (pro)actieve houding en eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager. Veel oudere zorgvragers zijn dat niet gewend. Zij zijn opgegroeid in een tijd waarin de arts bepaalde wat er moest gebeuren. Vroeger was het niet gepast om met een arts in discussie te gaan. Eigen regie vraagt om een gelijkwaardige relatie tussen de zorgvrager en de zorgverlener om zo samen tot de beste keuzes te komen. Eigen regie vraagt om zelfvertrouwen. Een zorgvrager heeft zelfvertrouwen nodig om verantwoordelijkheid te durven nemen om zelf beslissingen te nemen.

Eigen regie

Doel van eigen regie

Het doel van eigen regie is het optimaal inzetten van de eigen kracht van de zorgvrager om zelf te kunnen beslissen over de invulling van een goed leven.

Voor de zorgvrager is het natuurlijk prettig om eigen regie te kunnen voeren. Dit vraagt wel om een (pro)actieve houding en eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager. Veel oudere zorgvragers zijn dat niet gewend. Zij zijn opgegroeid in een tijd waarin de arts bepaalde wat er moest gebeuren. Vroeger was het niet gepast om met een arts in discussie te gaan. Eigen regie vraagt om een gelijkwaardige relatie tussen de zorgvrager en de zorgverlener om zo samen tot de beste keuzes te komen. Eigen regie vraagt om zelfvertrouwen. Een zorgvrager heeft zelfvertrouwen nodig om verantwoordelijkheid te durven nemen om zelf beslissingen te nemen.

Eigen regie 4 aspecten

Uitgaan van het positieve

De cliënt versterken

De zeggenschap over ondersteuning bij de cliënt laten

Het versterken en inschakelen van informele en sociale netwerken.

Voor de zorgvrager is het natuurlijk prettig om eigen regie te kunnen voeren. Dit vraagt wel om een (pro)actieve houding en eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager. Veel oudere zorgvragers zijn dat niet gewend. Zij zijn opgegroeid in een tijd waarin de arts bepaalde wat er moest gebeuren. Vroeger was het niet gepast om met een arts in discussie te gaan. Eigen regie vraagt om een gelijkwaardige relatie tussen de zorgvrager en de zorgverlener om zo samen tot de beste keuzes te komen. Eigen regie vraagt om zelfvertrouwen. Een zorgvrager heeft zelfvertrouwen nodig om verantwoordelijkheid te durven nemen om zelf beslissingen te nemen.

Eigen regie uitgaan van het positieve

Wat kan ik wel?

Waar ligt mijn kracht?

Eigen regie: zeggenschap bij client laten

De zeggenschap over ondersteuning en hulp zoveel mogelijk bij de cliënt laten: 

Wat wil ik met mijn leven?

 Waar wil ik aan werken?

 Welke hulp heb ik daarbij nodig?

 Hoe wil ik dat die hulp eruit ziet?

Eigen regie

Het versterken en inschakelen van informele en sociale netwerken.

Wie kan ik inschakelen voor welke hulp?

Eigen regie: de client versterken

 

• door inzicht in zijn eigen drijfveren en situatie
• op welke gebieden gaat het goed
• op welke gebieden gaat het niet zo goed
• wat wil ik nog of weer graag kunnen doen?

Casus

Yasmin is een alleenstaande moeder en net bevallen van een tweeling.

Ze heeft een zoontje van 4 die naar school gaat.

Yasmin maakt zich zorgen hoe ze het naar school brengen kan combineren met 2 baby's.

Welke vragen kan jij stellen dat Yasmin de eigen regie pakt in deze situatie?

Voor de zorgvrager is het natuurlijk prettig om eigen regie te kunnen voeren. Dit vraagt wel om een (pro)actieve houding en eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager. Veel oudere zorgvragers zijn dat niet gewend. Zij zijn opgegroeid in een tijd waarin de arts bepaalde wat er moest gebeuren. Vroeger was het niet gepast om met een arts in discussie te gaan. Eigen regie vraagt om een gelijkwaardige relatie tussen de zorgvrager en de zorgverlener om zo samen tot de beste keuzes te komen. Eigen regie vraagt om zelfvertrouwen. Een zorgvrager heeft zelfvertrouwen nodig om verantwoordelijkheid te durven nemen om zelf beslissingen te nemen.

Yasmin?

Eigen regie

Concreet betekent eigen regie dat de zorgvrager:

• vragen durft te stellen aan de arts en andere zorgverleners om zo tot de beste keuzes te kunnen komen
  
• hulp vraagt aan sociale contacten
  
• een weloverwogen beslissing kan nemen over een bepaalde behandeling
  
• aangeeft op welk moment van de dag hij de zorg wil ontvangen
  
• belangrijke beslissingen (waar mogelijk) niet uit handen geeft

Voor de zorgvrager is het natuurlijk prettig om eigen regie te kunnen voeren. Dit vraagt wel om een (pro)actieve houding en eigen verantwoordelijkheid van de zorgvrager. Veel oudere zorgvragers zijn dat niet gewend. Zij zijn opgegroeid in een tijd waarin de arts bepaalde wat er moest gebeuren. Vroeger was het niet gepast om met een arts in discussie te gaan. Eigen regie vraagt om een gelijkwaardige relatie tussen de zorgvrager en de zorgverlener om zo samen tot de beste keuzes te komen. Eigen regie vraagt om zelfvertrouwen. Een zorgvrager heeft zelfvertrouwen nodig om verantwoordelijkheid te durven nemen om zelf beslissingen te nemen.

Is ons werk makkelijker met zelfmanagement,
zelfredzaamheid en eigen regie?

Verdiepingsopdracht

• Zelfredzaamheid: Wat is zelfredzaamheid en waarom is het belangrijk in de ouderenzorg?

• Zelfmanagement: Wat houdt zelfmanagement in, en hoe kunnen ouderen hier baat bij hebben?

• Eigen regie: Wat wordt verstaan onder eigen regie en welke rol speelt dit bij het bevorderen van autonomie en kwaliteit van leven bij ouderen?

Leg uit hoe deze begrippen met elkaar samenhangen en waarom ze centraal staan in de zorgverlening aan ouderen.

 Beantwoord de volgende vragen:

• Hoe kunnen hulpmiddelen en technologie ouderen helpen om hun zelfredzaamheid te behouden?

• Noem twee technologieën of hulpmiddelen die vaak worden ingezet in de ouderenzorg en beschrijf hoe deze de zelfstandigheid van ouderen bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan alarmsystemen, tilliften, of zorgrobots.

Bespreek jouw bevindingen met een klasgenoot, welke overeenkomsten, verschillen zijn er?

Bron:  Boek persoonlijke basiszorg  en Zorg voor Beter