2.4 De Opstand breekt uit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

2.3 Onrust in de Nederlanden 

Hoe leidde de onrust in de Nederlanden tot de Opstand? 

- Herhaling onrust in de Nederlanden 

- Beeldenstorm, smeekschrift 

Geschiedenis 

20-11-2024 

Opdrachten maken bij paragraaf 2.4 

Hoe zijn de opdrachten gegaan? Heb je nog vragen over de leerstof? 

Geen :)

Leerdoel

Hoe leidde de onrust in de Nederlanden tot de Opstand? 

Onrust in de Nederlanden door 

• Politiek - Religieus - Economisch 

• Politiek: centralisatie door Karel V, adel wordt vervangen door ambtenaren 

• Economisch: hoge belastingen 

• Religie: Protestantisme verspreid zich door de Nederlanden, protestanten worden hard bestraft 

Bestuur Nederlanden 

Veranderingen 

in de Nederlanden

• Filips wilde zo snel mogelijk weg uit de Nederlanden, en zijn rijk centraal vanuit Madrid (Spanje) besturen. Dat gebeurde vanaf 1559.
  

• Hij liet zijn halfzus Margaretha van Parma, als landvoogdes, de Nederlanden besturen. Zij volgde zijn bevelen uit Spanje op...
  

• ...en de stadhouders moesten die bevelen, met tegenzin, weer uitvoeren.

De spanningen nemen toe...

• Veel Nederlandse edelen voelden er niets voor om protestanten zo hard aan te pakken: het zou alleen maar voor opstanden zorgen

• In 1566 bood een groep edelen een smeekschrift aan aan Margaretha van Parma om niet zo hard tegen de protestanten op te treden.

• Margaretha gaf toe: er zouden voorlopig geen protestanten meer worden vervolgd.

Hagenpreken

• 1566: protestantse dienst in het openbaar 

•  Geen kerken, dus in buitenlucht: hagenpreek

• Tijdens een preek wordt gesproken over heiligbeelden 

De Beeldenstorm

1566

• De onrust wordt tijdelijk minder, maar in augustus 1566 gaat het mis

• Na een oproep, van protestantse predikanten, om de beelden in de kerken te verwijderen, worden honderden kerken vernield en geplunderd.

• Deze Beeldenstorm werd overigens niet alleen gedaan door fanatieke protestanten, maar ook door arme en hongerige katholieken en relschoppers.

Filips is woedend!

• Filips stuurt zijn beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten, om af te rekenen met de Beeldenstorm

• Iedereen die schuldig is, zal zwaar worden gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.

• Margaretha van Parma treedt in 1567 af, en Alva volgt haar als landvoogd op.

• Sommige edelen, zoals Willem van Oranje, vluchtten uit de Nederlanden.
  

Opdrachten bij 2.4 

Leerboek pagina: 39, 40

Werkboek pagina: 59, 60, 61 

Opdrachten maken: 49, 50, 51, 54, 55, 56, 57, 58 

2.4 De Opstand breekt uit 

Hoe leidde de onrust in de Nederlanden tot de Opstand? 

- Herhaling beeldenstorm, smeekschrift 

- Hertog van Alva en het begin van de 80-jarige oorlog  

Geschiedenis 

20-11-2024 

Opdrachten maken bij paragraaf 2.4 

Opdrachten nakijken

Hoe zijn de opdrachten gegaan? Heb je nog vragen over de leerstof? 

Geen :)

Leerdoel

Hoe leidde de onrust in de Nederlanden tot de Opstand? 

Willem van Oranje

• Op 11-jarige leeftijd erfde Willem van Nassau (Dld.) het prinsdom Orange (Fr.).

• Dat maakte hem in één keer een van de machtigste mannen in Europa.

• De protestantse Willem kreeg een katholieke opvoeding aan het hof van Karel V. Zowel Karel als Filips konden goed opschieten met Willem.

• Als stadhouder van Holland weigerde Willem hard op te treden tegen protestanten. Hierdoor ontstond een langdurig conflict met Filips II.

De Beeldenstorm

1566

• De onrust wordt tijdelijk minder, maar in augustus 1566 gaat het mis

• Na een oproep, van protestantse predikanten, om de beelden in de kerken te verwijderen, worden honderden kerken vernield en geplunderd.

• Deze Beeldenstorm werd overigens niet alleen gedaan door fanatieke protestanten, maar ook door arme en hongerige katholieken en relschoppers.

Filips is woedend!

• Filips stuurt zijn beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten, om af te rekenen met de Beeldenstorm

• Iedereen die schuldig is, zal zwaar worden gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.

• Margaretha van Parma treedt in 1567 af, en Alva volgt haar als landvoogd op.

• Sommige edelen, zoals Willem van Oranje, vluchtten uit de Nederlanden.
  

Alva in de Nederlanden

1567

• Filips II heeft Alva de opdracht gegeven een einde te maken aan de opstand en de 'Beeldenbrekers' te straffen, ongeacht hun rang.

• Alva dacht hier binnen zes maanden wel klaar mee te zijn...

• Margaratha van Parma staat niet achter harde optreden van Alva, en treedt af. Alva volgt haar als landvoogd op.

Bloedraad en belastingen

• Voor het straffen van de schuldigen aan de Beeldenstorm, stelt Alva een rechtbank in: de Raad van Beroerte, die al snel 'Bloedraad' wordt genoemd.

• Om het Spaanse leger te betalen, voert Alva nieuwe belastingen in, waarvan de 'Tiende Penning' het meest gehaat is.

• Edelen, die volgens Alva een rol hadden gespeeld, maar niet waren gevlucht, werden opgepakt en geëxecuteerd.

De Opstand begint

1568

• Met terreur maakt Alva de bevolking bang. Dat werkt: vrijwel niemand durft in opstand te komen of geld te geven aan Willem van Oranje.
• Willem van Oranje wil de legers van Alva aanvallen en de Nederlanden bevrijden.

Opdrachten bij 2.4 

Leerboek pagina: 40 en 41 

Werkboek pagina: 63 en 64

Opdrachten: 62, 63, 64, 65, 66 en 67 

Als je klaar bent ga je eerst nakijken