Kennis uit ervaring: John Locke en het empirisme

• Filosofie
• Secundair onderwijs

Kennis uit ervaring: John Locke en het empirisme

Kunnen we los van onze ervaringen kennis verkrijgen over de realiteit?

empirisme

Lesdoelen

• Ik kan beschrijven wat het empirisme inhoudt.
• Ik kan uitleggen hoe complexe ideeën volgens Locke gevormd worden.
• Ik kan uitleggen hoe we volgens Locke tot kennis kunnen komen door primaire en secundaire kwaliteiten te vergelijken.

Empirisme

• bron van kennis = zintuiglijke of onmiddellijke ervaring
• geen aangeboren kennis
• John Locke

John Locke 

• tabula rasa: mens bij geboorte onbeschreven blad 
• kindertijd: verwerven van indrukken (impressions) door herhaaldelijk ervaren
• na tijd: vorming van percepties (= idee) in onze geest
• idee = verstandelijke afbeelding van een zintuiglijke indruk

Enkelvoudige - meervoudige -reflectie ideeën

• Enkelvoudige ideeën = directe indrukken zoals wit, warm, zoet, zacht
• Verwerking enkelvoudige ideeën in ons hoofd: 2 niveaus
• samengesteld idee = combinatie verschillende enkelvoudige ideeën (1ste niveau)
• reflectie-idee = niet gericht op externe waarneming (zintuigen), maar interne processen bv. geloven, redeneren, twijfelen, voelen en denken
• complexe voorstelling = samenvoeging van enkelvoudige en/of samengestelde ideeën met reflectie-idee bv. appel (tweede niveau)

Enkelvoudige - meervoudige -reflectie ideeën

Enige bron van kennis = ERVARING, ze komen enkel voort uitwaarneming, ervaring en werking van geest

Primaire en secundaire kwaliteiten

• Elk object is opgebouwd uit atomen
• Een object is 'vast', valt niet steeds uit elkaar
• Atomen zijn bouwstenen en hebben eigenschappen
• 
  

Primaire en secundaire kwaliteiten

• primaire kwaliteiten:

1. eigenschappen inherent (eigen) aan object
2. objectief en onafhankelijk van waarnemer
3. waar te nemen door verschillende zintuigen bv. appelvorm zien en voelen
4.  uitgebreidheid, vorm, grootte, gewicht, plek, beweging en rust

Primaire en secundaire kwaliteiten

• secundaire kwaliteiten:

1. inzichten die we zelf teweegbrengen
2. afhankelijk van waarnemer bv. smaak appel
3. ontstaan door interactie van primaire kwaliteiten en onze zintuigen bv. atomen die zoet en zuur smaken en door sappen die wij ervaren als zoetzuur (appel)
4. geen waarheidselement

Primaire en secundaire kwaliteiten

Hoe blijven atomen aan elkaar hangen tot geheel?

Locke veronderstelt een soort materiële substantie die wij niet kunnen waarnemen en die losse ideeën met elkaar verbindt

Opdracht 

Opdracht 8 (zie vak filosofie - documenten)

gedachte-experiment

Hoe ontstaat kennis in het empirisme?

Wat zijn secundaire kwaliteiten? Hoe ontstaan ze?

Hoe ontstaan complexe ideeën?