voortplanten bij planten, extra oefening

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Voortplanten bij planten

extra oefening

geslachtelijke/ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen zich geslachtelijk en ongeslachtelijk voortplanten.

Als je iets leest van:

bloem

zaad

vrucht

stuifmeelkorrel/eicel   ..... dan is het geslachtelijke voortplanting

Bouw van een bloem

bouw van een bloem

Stamper

De stamper is het vrouwelijke voortplantingsorgaan

De meeldraden zijn de mannelijke voortplantingsorganen.

Meeldraad en Stamper

Benoem de onderdelen

Stempel

1

Stijl

2

Helmknop met helmhokjes met daarin het stuifmeel

3

Helmdraad

4

kroonblad

5

Herhalen

Leren

Kroonblad

2

Kelkblad

3

Bloemsteel

4

Blad

10

stempel

5

Stijl

6

Vruchtbeginsel

7

Helmknop

8

Helmdraad

9

Wortel

11

Stamper

1

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7

Bestuiving

Bestuiving

Wanneer stuifmeel op de stempel van een stamper terechtkomt,

heet dit bestuiving.

Bestuiving door insecten->insectenbloem
Bestuiving door de wind-> windbloem

Stuifmeelkorrel

12

Helmknop met helmhokjes met daarin stuifmeel

7

Helmdraad

8

Stempel

3

Stijl

4

Helmdraad

8

Kroonblad

1

Kelkblad

2

Bloembodem

6

Bloemsteel

10

Zaadbeginsel met eicellen

11

Vruchtbeginsel

5

Herhaal de onderdelen van 

de bloem die je moet leren

Vruchtbeginsel

13

Helmknop

7

De nectar bevindt zich diep in de bloem(bodem)

9

nr. 3,4 + 13 samen heten

De stamper

14

 Bevruchting

Voor bevruchting is eerst bestuiving nodig. Er is een stuifmeelkorrel van dezelfde plantensoort op de stempel. 

Uit elke stuifmeelkorrel groeit een stuifmeelbuis (pollenbuis) met kern door de stijl naar het vruchtbeginsel. 

Hier zie je één stuifmeelbuis.

In het vruchtbeginsel kan de bevruchting plaatsvinden.

Bestuiving: Stuifmeelkorrel komt op de stempel (een deel van de stamper). Het is een stuifmeelkorrel van eenzelfde plantensoort.

1

Kern bevindt zich in de top van de stuifmeelbuis

2

Stuifmeelbuis met kern op weg naar één zaadbeginsel

Zaadbeginsels liggen in het vruchtbeginsel

3

In elk zaadbeginsel bevindt zich een eicel.

De stuifmeelbuis met kern is bijna aangekomen bij één zaadbeginsel.  

Na bestuiving kunnen er meerdere stuifmeelbuizen richting het vruchtbeginsel groeien.

4

Leren

Bevruchting

De buis gaat door de stijl naar een zaadbeginsel. Als de buis daar aankomt knapt de top open zodat de kern van de stuifmeelkorrel de eicel kan binnendringen. 

Bevruchting:

De kern van de mannelijke geslachtscel smelt samen met de kern van de vrouwelijke geslachtscel. Er is een eicel die bevrucht is.

De bevruchte eicel noem je een zygote.

Opening in de zaadhuid met vlakbij de eicel (vrouwelijke geslachtscel) met daarin een kern. De top van de stuifmeelbuis knapt open. De kern van de stuifmeelkorrel dringt de eicel binnen en smelt samen met de eicel. Dat is bevruchting. Er is nu een bevruchte eicel ontstaan. Deze noem je een zygote.

1

Pollenbuis met de kern van de stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel) groeit door de stijl naar een zaadbeginsel met daarin een eicel (vrouwelijke geslachtscel).

1

Welke onderdelen van een bloem hebben vaak mooie, opvallende kleuren?

1. De kelkbladeren
2. De stamper
3. De kroonbladeren
4. De meeldraden

Wat is de functie van opvallend gekleurde bloemen.

1. Beschermd tegen de kou.
2. Lokken insecten aan
3. Kaatst warmte af
4. Beschermd de bloem tegen uitdrogen

Hoe noem je bloemen die alleen meeldraden hebben?

1. Mannelijke bloemen
2. Eenslachtig
3. Vrouwelijke bloemen
4. Tweeslachtig

De stamper van een bloem is?

1. Het mannelijke voortplantingsorgaan
2. Het vrouwelijk voortplantingsorgaan

Oeverkruid is een vrij zeldzaam plantje dat onder andere in de duinen voorkomt. Het groeit langs de rand van waterplassen en tot twee meter diep in het water. De lange, smalle bladeren staan in dichte rozetten. Aan planten boven water ontwikkelen zich in de bloeitijd meestal mannelijke bloemen en vrouwelijke bloemen. In de afbeelding is een vruchtje van de plant te zien.
Enkele delen van de bloemen zijn met letters aangegeven. Welke letter geeft het deel aan waaruit een vruchtje groeit?

1. letter Q
2. letter R
3. letter S

Verschil insectenbloem en windbloem.

biologiepagina.nl

Herhaling

Wanneer stuifmeel op de stempel van een stamper terechtkomt, heet dit bestuiving.

Wanneer de stuifmeelkorrel samensmelt met de eicel heet dit bevruchting.

Bestuiving door insecten->insectenbloem
Bestuiving door de wind-> windbloem

Insektenbloem

Zie je duidelijk een bloem? Dan is het een insektenbloem.

Je herkent het aan:

Kleur => Heeft kroonbladeren, die een kleur hebben om insekten te lokken.

Geur => Ze hebben een geur om insekten te lokken.

Nectar => De bloem maakt nectar om insekten te lokken.

Stuifmeelkorrels => Kleine, kleverige stuifmeelkorrels

                                    => Niet zo heel veel.

Meeldraden  => zijn klein en hangen niet uit de bloem

Stamper         => klein en hangt niet uit de bloem

Windbloem

• Kleine, groene kroonbladeren
• licht, glad stuifmeel
• veel stuifmeel in verhouding tot insectenbloem
• stamper en meeldraad buiten de bloem
• grote stamper  
• geen geur

windbloem

insectbloem

geen kroonbladeren

meeldraden hangen uit de bloem

Je ziet een mooie kleur, dus zeker weten een insektenbloem

!

Windbloem

Is dit een insektenbloem of een windbloem? Denk even goed na. 

Druk daarna op het oogje

hint

Zie je een mooie kleur? Om insekten te lokken?

hint 2

Zie je meeldraden uit de bloem hangen, zodat de wind er makkelijk bij kan?

Er is geen kleur, geen kroonbladeren, dus is het een windbloem

Je ziet meeldraden eruit hangen, dus is het een windbloem

Conclusie: het is een windbloem

Windbloemen

Bestuiving door de wind.

De wind blaast het stuifmeel weg.

Het stuifmeel is licht en glad.

Bij toeval komt een stuifmeelkorrel op een bloem van dezelfde soort. Windbloemen maken heel veel stuifmeelkorrels. Hun stempels zijn groot en vertakt en steken buiten de bloem uit. 

Daardoor is er meer kans op bestuiving.

De stempel is groot en vertakt: Veervormig

Herhaling Bestuiving

Bestuiving:  

Stuifmeel van een meeldraad komt op de stempel van een bloem van een plant van dezelfde soort.

Bij welk nummer is er geen sprake van bestuiving?

1 en 3

Herhaling Insectenbloemen

• Meestal grote en opvallend 

     gekleurde kroonbladeren

• Geven een geur af
• Bloem heeft nectar

     Insecten komen daar op af.

Een insectenbloem heeft een honingklier. 

Daar wordt nectar gemaakt. 

De hommel krijgt stuifmeel op zijn lichaam. 

Dit 'neemt hij mee' naar een andere plant.

De bloem is nog niet bevrucht.

De bloem is bevrucht. Het vruchtbeginsel en het zaadbeginsel zijn aan het groeien.

Bloemsteel

1

Restje van de kelkbladeren

2

Kroonbladeren

3

Vruchtbeginsel

4

Zaadbeginsel

5

Meeldraden

6

Insectenbloem

Windbloem

geen kroonbladeren

nectarkliertjes

meeldraden in de bloem

maken veel stuifmeel

geur

felgekleurde kroonbladeren

stuifmeel kleverig

Is een felgekleurde bloemkroon een kenmerk van een insectenbloem of een windbloem?

1. insectenbloem
2. windbloem

De bloem maakt nectar

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Een tulp is een windbloem.

1. Waar
2. Nietwaar

De kroonbladeren zijn groot en opvallend

1. Windbloem
2. Insectenbloem

De bloem maakt weinig stuifmeel

1. Windbloem
2. Insectenbloem

De meeldraden zijn groot en veervormig

1. Windbloem
2. Insectenbloem

Bekijk de afbeelding

BOVEN: insectenbloem

ONDER: windbloem

1. waar
2. nietwaar

Wat zie je hier?
Een...

1. Windbloem
2. Insectenbloem
3. Een lelijke bloem
4. Dit is geen bloem

wat heeft een windbloem niet?

1. kelkbladeren
2. grote stamper
3. stuifmeel korrel die ruw is
4. veel stuifmeel

Een insectenbloem heeft heel veel stuifmeel, zo'n bloem heeft meer stuifmeel van dan een windbloem.

1. Waar
2. Nietwaar

Wat is een kenmerk van een windbloem?

1. weinig stuifmeel
2. grote stempel en meeldraden buiten de bloem
3. gekleurde kroonbladeren
4. stamper en meeldraden in de bloem

De grote bladeren
(nr. 3) zijn
kelkbladeren.
Wat is juist?

1. Dit is een insectenbloem
2. Dit is een windbloem
3. Dit is een schimmelbloem
4. Dit is geen bloem

Is de paardenbloem een insektenbloem of een windbloem?
(Heb je het antwoord fout, klik op het oogje)

Je ziet op het plaatje een uitgebloeide paardenbloem.

Hierbij worden de zaden door de wind verspreid.

Maar bij een windbloem worden de STUIFMEELKORRELS door de wind verspreid.

Kijk je naar de bloem, dan zie je dat deze een gele kleur heeft.... Kleur is een eigenschap van een insektenbloem, dus is de paardenbloem een insektenbloem

1. Het is een windbloem
2. het is een insektenbloem

Ongeslachtelijk voortplanten

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten

Als uit een deel van een plant een nieuwe plant groeit, is dit ongeslachtelijke voortplanting.

Er is GEEN eicel, GEEN stuifmeelkorrel voor nodig.

De nieuwe plant is genetisch 100% gelijk aan de moederplant

Benoemen

dit is het ....

vruchtbeginsel

1

dit is de ....

stijl

2

dit is de ....

stempel

3

dit zijn de ....

Kroonbladeren

4

dit is de ....

bloemsteel met daarboven de bloembodem

5

Na de bestuiving gaat door nr. 2

de pollenbuis met de kern van de stuifmeelkorrel

In nr. 1 ....

zitten de zaadbeginsels met daarin de eicellen

Het zaad ontwikkelt zich

Nadat de eicel en de kern van de stuifmeelkorrel zijn samengesmolten.

in het zaadbeginsel

Appel, wat is nu wat?

Wat is het zaad van het peultje en wat is het vruchtvlees?

Steeltje

1

Vruchtvlees

2

Klokhuis met daarin het zaad.

Uit een zaad kan een nieuwe appelboom groeien als dat zaadje gepoot wordt. De kiem (het begin van het jonge plantje) zit in het zaad.

3

Kroontje met verwelkte blaadjes

4

Zaad en vrucht

Wat is het zaad?

Wat is de vrucht?

Zaad

1

Vrucht

2

Leren

Bestuiving en Bevruchting

Je kunt uitleggen wat de volgende begrippen met elkaar te maken hebben:

meeldraad, helmdraad, helmknop, helmhok, stuifmeelkorrels, bestuiving, pollenbuis, mannelijke geslachtscellen, kern, stamper, stempel, stijl, vruchtbeginsel, zaadbeginsel, eicel, zaadhuid, zaad, kern, bevruchting, zygote, delen van cellen.