W15-BIO- J2- M - Th5 - Bs7

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

th 5 Erfelijkheid en evolutie 

Bs 7 Biotechnologie

th 5 Erfelijkheid en evolutie 

Aan het eind van de lesweet je wat het volgende betekend: 

- genetische modificatie 

- DNA- technieken

- transgeen 

- klonen 

- genomics 

Mensen maken gebruik van organismen om bijv. voedingsmiddelen of andere producten te maken. Ze gebruiken daarvoor technieken. 

Al die technieken samen noem je biotechnologie

Biotechnologie:

Technieken waarbij organismen worden gebruikt voor het krijgen van producten voor de mens.

Recombinant DNA- technieken: technieken waarmee nieuwe genen worden aangebracht in het DNA van een organisme. 

  - Genetische modificatie: Veranderingen aanbrengen in het DNA. 

     De mens verandert de erfelijke eigenschappen van andere soorten organismen.

  - Transgeen: Een organisme dat genetisch gemodificeerd is

Biotechnologie

Bij de productie van voedingsmiddelen wordt biotechnologie gebruikt.

Gisten (eencellig schimmel) : Brood, bier en wijn 

Bacteriën  :  Yoghurt en zuurkool

Organismen worden ook gebruikt bij de productie van hormonen, smaakstoffen en geneesmiddelen.

Moderne biotechnologie in de landbouw:  

Genetische modificatie: Het genotype wordt veranderd.

Genen van gewassen (planten) kunnen gemodificeerd worden. 

Hiervoor worden vaak bacteriën en schimmels gebruikt.

Soms worden ook planten of dieren gebruikt.

Zo heeft een plant bijvoorbeeld minder water, mest en 

bestrijdingsmiddelen nodig. Er wordt hiermee biobrandstof
gemaakt en compost gemaakt. Dat is beter voor het milieu.

                                                                                                                     

                                                                     -  De houdbaarheid van de oogst wordt verbeterd.

                                                                     -  Voor de groei van een gewas is minder gif nodig.

                                                                     -  Een gewas kan eigen antibiotica of schimmelwerende eiwitten aanmaken zo                                                                           is het minder vatbaar is voor plantenziekten   

                                                                     -  Het kan de vraag naar voedsel voor de groeiende wereldbevolking oplossen.

                                                                     -  Dieren kunnen sneller groeien en groter worden.     

                                             

                                       Hier zie je een aantal transgene organismen

medicijnen

Genetische modificatie kan worden gebruikt voor het bestrijden van ziekten bij mensen. De meest gebruikte methode is het produceren van medicijnen uit planten of dieren.

1

DNA

Bij genetische modificatie worden wijzigingen aangebracht in het DNA

3

direct

Hierbij worden de veranderingen DIRECT aangebracht.

Zoals je weet veranderen genotypen door voortplanting geleidelijk.

2

1997

Een gekloond schaap. Een schaap met exact hetzelfde DNA.

Hoe dat ging? zie laatste filmpje van deze les.

4

Waar wordt biotechnologie gebruikt.

"De toekomst van transplantatie": 

Kweken van menselijke organen in dieren.

Bacteriën kunnen bepaalde hormonen maken die mensen

nodig hebben. Bijvoorbeeld insuline en oestrogeen.

Gentherapie

Bij gentherapie worden erfelijke aandoeningen genezen. Zonder gentherapie zijn deze aandoeningen niet te verhelpen. 

Gentherapie richt zich op mensen, er wordt een gezond gen ingebracht in sommige cellen van een ziek persoon. 

De patiënt kan op deze manier genezen van een erfelijk gebrek aan een gen. 

Genetische modificatie?Nadelen

Het is duur om het toe te passen en het experiment kan mis gaan. Doordat genetische modificatie nog nieuw is, is er weinig bekend over lange termijn effecten, bijvoorbeeld over de gevolgen voor de biodiversiteit.

Genetisch gemodificeerde organismen hebben een beperkte diversiteit in dna, waardoor het risico op een pandemie onder de organismen groter wordt. Een pandemie is een ziekte dat zich wereldwijd verspreid. Een epidemie verspreid zich in een beperkt gebied of land.

Er kan iets mis gaan met de techniek, het is misschien onomkeerbaar. 

Greenpeace

voert actie tegen bepaalde biotechnologie

0

Superzalm, wat is waar?

Door het inbouwen van 2 genen van andere vissoorten kan een superzalm 2x zo snel groeien als de wilde zalm. Hij kan dat ook bij lagere temperaturen dan de wilde zalm.
Zalmen worden meestal gekweekt in kooien in zee. Daaruit ontsnappen vaak vissen. De superzalm kan dan in open zee terechtkomen tussen de wilde zalmen. Wat daar de gevolgen van zijn, is nog niet bekend. De zalmen worden daarom nog niet gekweekt voor de handel.

1. Er is sprake van genetische modificatie
2. Er is geen sprake van genetische modificatie
3. Er is geen sprake van verandering van het DNA
4. Er is sprake van geslachtelijke voortplanting bij het ontstaan van de superzalm

eigen mening vraag:
Mensen kunnen De genen van organismen veranderen, waardoor ze sterker (slechter) kunnen worden.
Zullen menden dodelijke virussen kweken en deze inzetten bij oorlog?

klonen 

kolnen/ kloneren: kunstmatig voortplanten van oorganismen. Hierdoor hebben de nakomelingen hetzelfde genotype als hun ouders. 

kunstmatig: door de mens gemaakt 

klonen = ongeslachtelijke voortplanting

genomics

Studie van het complete DNA. inclusief alle genen.

Hiermee kun je voorspellen hoe gezond/goed een organisme is.

DNA testen

Hiermee kijkt men naar hoe de genen van een persoon zijn. 

DNA test wordt gedaan bij:

misdaadbestrijding

fraude met vlees

erfelijkheidsonderzoek

vaderschapstesten

verwantschap tussen soorten (familierelatie)

wat ga je maken:

maak opdracht: 26 en 27  van je werkboek v.a. blz. 25

v.a. blz. 38 van je tekstboek