H1: Is het parlement baas boven baas?

H1: Is het parlement 

baas boven baas?

Nederland

Tweede Kamerverkiezingen 2023 

• In de grondwet staat de vrijheid van meningsuiting, mensenrechten en democratie centraal.
• Iedereen met met een Nederlandse nationaliteit van 18+ mag stemmen.
• Iedereen mag in aanloop naar de verkiezingen een politieke partij oprichten en zich verkiesbaar stellen.

Syrië

Verkiezingen van 2021

• In de grondwet staat de vrijheid van meningsuiting, mensenrechten en democratie centraal. Máár volgens mensenrechtenorganisaties is dat in de praktijk anders.
• Alleen mensen die in gebieden wonen die onder controle staan van president Assad mogen stemmen.
• Alleen Syriërs die de afgelopen tien jaar aaneengesloten in Syrië hebben gewoond, kunnen zich verkiesbaar stellen.
• De twee tegenkandidaten die het tegen Assad opnemen, zijn zorgvuldig gekozen door het regime .

Kaart uit: 2020

volledige democratie

autoritair regime

Democratie is niet vanzelfsprekend

Bekijk en bespreek de kaart

Het merendeel van wereldbevolking leeft niet in een (volwaardige) democratie. Het is dus best bijzonder dat Nederland een democratie is.

Op deze kaart hebben we Nederland en Syrië uitgelicht. Door op de hotspots te klikken krijgen de studenten inzicht in de verschillen tussen deze twee landen.

Optioneel:

Je kunt aan de studenten vragen wat de kenmerken van democratische en niet-democratische landen zijn. Of bespreek wat hen opvalt aan deze kaart.

Deze kaart is opgesteld in 2020 door The Economist Intelligence Unit.

Wat gebeurt er na de verkiezingen?

1. Zetel verdeling in het Parlement, Tweede Kamer (wetgevende macht)

De 2e Kamer zetels worden evenredig met de verkiezingsuitslag verdeeld.  

Zo is het parlement (1e en 2e Kamer) dus een miniatuur versie van de samenleving: een vertegenwoordiging van het Nederlandse volk.

2. Het vormen van een regering (uitvoerende macht)

Wie gaat de wetten van het parlement uitvoeren? Dat doen de ministers. De ministers vormen samen de regering of: kabinet. Hoe vormen we een kabinet?

De PVV heeft de meeste stemmen behaald en is de "winnaar" van de verkiezingen. De PVV mag daarom als eerste proberen een kabinet te vormen: een meerderheid om samen te werken.

De leider van de VVD werd vorige verkiezingen de minister-president: de leider van de ministers / eerste minister / premier.

Nu is er een extra-parlementair kabinet: niet alle ministers komen uit de politiek, zoals premier Dick Schoof. Er is eerst een hoofdlijnenakkoord en nu daarna een uitwerking (regeerprogramma) geschreven.

app.nos.nl

Meerderheidszoeker

Welke begrippen horen bij welke foto?

ministers

volksvertegenwoordiging

regering

kabinet

Tweede Kamer

Minister-president

zetels

parlement

wetgevende macht

uitvoerende  macht

Staten-Generaal

controleert de regering

wetten uitvoeren

koning

stemmen

ik heb de verkiezingen gewonnen. Ik word de baas van Nederland

maar de VVD heeft niet de meerderheid in de Tweede Kamer. 

Alle VVD plannen kunnen worden weggestemd door de andere kamerleden.

Ik wil vooral VVD plannen en wetten uitvoeren.

Hoe kom ik aan een meerderheid in de Tweede Kamer?

Ik moet een bondje sluiten.....

een coalitie vormen..

hallo Wobke, wij denken over veel dingen hetzelfde. Wil jouw CDA ook meeregeren?

Hoeveel zetels had Wilders/Rutte minimaal nodig voor een meerderheids kabinet?

Bereken twee mogelijke coalities waarmee het nieuwe kabinet kan rekenen op de steun van de meerderheid van het parlement.
ps: met zo min mogelijk verschillende partijen....

Uit hoeveel partijen moet een coalitie
minimaal bestaan om een meerderheidskabinet
te kunnen vormen (volgens de verkiezingsuitslag van 2021)?

Trias Politica

(Driemachtenleer)

Eerste Kamer

Tweede Kamer

Beide Kamers

budgetrecht

recht van interpellatie

enqueterecht

recht van amendement

recht van initiatief

Meer dualisme of monisme?

• Dualisme: De regering (uitvoerende macht) regeert, en het parlement (wetgevende macht) controleert.
• Monisme: een overwicht aan regering in verhouding met parlement (machtspositie regering door geinformeerde ambtenaren en regeringsfracties in de Kamer)

Wat vind jij?

Deze interactieve opdracht laat leerlingen nadenken over wat zij van bepaalde stellingen vinden.

Laat de spinner bepalen welke stelling besproken wordt. Stimuleer zoveel mogelijk leerlingen om deel te nemen aan het gesprek. Je kunt leerlingen laten staan/zitten om aan te geven of ze het eens/oneens zijn met de stelling of je laat ze op een denkbeeldige lijn door de klas positie innemen (ja, nee of alles daar tussenin).