Examentraining kader 4: leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Examentraining deel 2

Leesvaardigheid

Mavo 4

Onderwerp van een tekst

• Beschrijft in één woord of in enkele woorden waarover een tekst gaat.
  

Hoofdgedachte van de tekst

• Wat zegt de schrijver over het onderwerp?
  
• Bekijk de titel.
• Lees de eerste alinea.
• Lees de kernzinnen van de alinea's.
• Lees het slot.
  

Let op!

• Op je examen wordt er vaak gevraagd naar de hoofdgedachte van de tekst.

• Lees de meerkeuzevragen goed. Sommige antwoorden gaan over een gedeelte van de tekst. 

Schrijfdoelen

Een schrijver van een tekst heeft altijd een bepaalde bedoeling met zijn tekst.

Schrijfdoelen

• Informeren;
• Instructie geven;
• Overtuigen;
• Activeren;
• Amuseren (vermaken);
• Gevoelens oproepen.
  

Tekstsoort

Vaak kun je het doel van een tekst ontdekken door te herkennen wat voor tekstsoort het is.

Bijvoorbeeld: nieuwsbericht, recept, recensie.

Tekstsoort en doelen

Nieuwsbericht -> informeren
Recept -> instructie geven
Ingezonden brief -> overtuigen
Reclametekst -> activeren
Stripverhaal -> amuseren
Gedicht -> gevoelens oproepen

Tekstdoelen - alles op een rij

Informeren	De schrijver wil informatie geven over iets of nieuws geven.	Artikel in krant, nieuwsbericht, verslag
Uitleggen	De schrijver wil uitleg geven over iets.	Recept, gebruiksaanwijzing.
Mening geven	De schrijver wil een of meer meningen laten zien, mening vormen	Artikel in krant of tijdschrift
Overtuigen	De schrijver wil de lezer overtuigen. Dus als hij vóór is, wil hij dat de lezer dat ook is na het lezen van de tekst.	Beoordeling, betoog, recensie, blog, column
Amuseren	De schrijver wil de lezer amuseren (vermaken) of gevoelens oproepen.	Verhaal, gedicht, blog, strip
Activeren	De schrijver wil de lezer aansporen iets te doen. (Goed doel bijvoorbeeld)	Advertentie, flyer, poster

Welk tekstdoel past bij een advertentie voor een goed doel? (De schrijver wil dat je gaat doneren)

1. Informeren
2. Uitleggen
3. Activeren
4. Amuseren

Welk tekstdoel past bij een artikel dat in de krant staat? Het artikel gaat over een nieuw hotel op Texel.

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Amuseren
4. Activeren

Leesstrategieën

1. Globaal;
2. Intensief;
3. Zoekend.
   

Leesstrategieën

Globaal lezen:

• Kijk naar de titel, tussenkopjes, plaatjes en de bron van de tekst.
• Daarna lees je de inleiding, kernzinnen van alinea's en het slot.
  

Leesstrategieën

Intensief lezen:

• Je leest de hele tekst.
  
• Je let op details.
• Probeer te begrijpen wat er in de tekst staat.
  

Leesstrategieën

Zoekend lezen:

• Zoek naar trefwoorden.
• Zoek gericht naar informatie in de tekst.
  

Functie van een afbeelding

• Trekken van aandacht.
• Voegt nieuwe informatie toe.
• Nodig om de tekst beter te begrijpen.
  

Indeling van een tekst

Titel
Inleiding
MIddenstuk - kern van de tekst
Slot

Functies van de inleiding

Inleiding

• Onderwerp van de tekst introduceren.
• Aandacht trekken. 

Inleiding - verschillende manieren

De schrijver probeert in de inleiding het onderwerp te introduceren en om de aandacht van de lezer trekken. 

Hoe kan een schrijver dat doen?

Onderwerp noemen, belangrijke vraag stellen, anekdote vertellen (leuk verhaaltje) of een persoonlijke ervaring vertellen. Ook kan de schrijver bijvoorbeeld de aanleiding noemen. Dus: waarom schrijft hij deze tekst eigenlijk?

Functies van het slot

Let op: hoofdgedachte van de tekst staat vaak in het slot.

• Conclusie geven.
• Samenvatting geven van de tekst.
• Advies geven.
• Waarschuwing geven.
• Oproep doen.
  

Signaalwoorden

• Het is handig om de signaalwoorden uit je hoofd te leren.
  
• Je herkent dan de verbanden van de tekst.
  

Signaalwoorden

Verwijswoorden

Verbanden tussen woorden en zinnen kunnen ook aangegeven worden met verwijswoorden.

• Hij, ze, hem, haar, het, deze, die, dat, dit, wat.
  

Oefenen

• www.eindexamensite.nl 
• www.examenblad.nl
• www.examenbundel.nl

www.examenblad.nl