Arm en Rijk 2.2 Water en land in Israël

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Water en land in Israël

vwo 4 Arm en rijk, Hoofdstuk 2.2

Na elf dagen van haast onafgebroken geweld hebben Israël en Hamas vrijdagochtend een staakt-het-vuren getekend. Daarmee is de situatie op papier weer zoals ze sinds 2014 was. 

https://www.oneworld.nl/lezen/politiek/wie-profiteert-van-een-bezet-palestina/

https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5231908/israel-palestijnen-hamas-wapenstilstand-veiligheidsraad-conflict

Eerst achtergrond weten

http://www.de-focus.nl/politiek_en_mensenrechten/de-israelische-waterapartheid-water-als-machtsmiddel/

Deelvragen..

• Hoe werd in de vorige eeuw het grondgebied in het toenmalige Palestina verdeeld?
• Welke waterbronnen zijn er in Israël/Palestina
• Waardoor is er een watertekort in Israël?
  
• Hoe is de toegang tot de watervoorraden verdeeld onder de Israëli's en de Palestijnen?
  

Deelvraag 1

Hoe werd in de vorige eeuw het grondgebied in het toemalige Palestina verdeeld?

Ontstaan Israel 70 jaar geleden

Dodelijkste dag 14 mei 2018

groene lijn

Deelvraag 2

Welke waterbronnen zijn er in Israël/Palestina?

Water 

Vier brongebieden: 

• Meer van Kinneret, 
• de Jordaan, 
• bergaquifer 
•  kustaquifer 

● Een probleem is dat het land een deel van zijn waterbehoefte dekt met water dat oorspronkelijk afkomstig is van neerslag die buiten het Israël van binnen de Groene Lijn valt. De Arabieren vinden het onrechtvaardig dat ‘hun’ water wordt afgetapt om Israëlische akkers mee te bevloeien.

Aan de slag

Maken par 2.2 

opdrachten 1 / 5 / 7 (3a)

daarvoor eerst filmpje kijken

edition.cnn.com

1. Leg uit waarom juist hier deze vorm van landbouw voorkomt.

Welke vorm? Extensieve veeteelt.

In het Jordaandal valt weinig neerslag, want het ligt achter de bergen / in de regenschaduw. De hellingen zijn steil en stenig. Water is schaars / er wordt geen techniek gebruikt om water op te pompen (oorzaak), daardoor groeien de gewassen er niet goed. Er is alleen voedsel voor kleine kuddes geiten of schapen (gevolg).

5a

De Westelijke Jordaanoever wordt wel vergeleken met een kameel die dorst heeft, terwijl hij water op zijn rug draagt. 

Leg deze uitspraak uit.

De bergaquifers bevatten veel water, maar de daar wonende Palestijnen hebben maar beperkt toegang tot de watervoorraden.

Verklaar het gevolg van de veranderingen in de Palestijnse landbouw voor de waterbehoefte op de Westelijke Jordaanoever.

De landbouw wordt intensiever, met meer tuinbouw en meer irrigatie (van gewassen). Het watergebruik in de bezette gebieden zal daardoor toenemen.

Link even aan de snelle bevolkingsgroei

Neerslagpatroon in Israël. 

In het noorden valt in de bergen meer neerslag dan in de lager gelegen gebieden in het zuiden.

Hoe meer naar het noorden van het land, hoe meer neerslag er valt / hoe zuidelijker, hoe minder neerslag.

In het noorden valt in de bergen meer neerslag dan in de lager gelegen gebieden.

Verklaar de ligging en de loop van de National Water Carrier, de levensader van Israël, met behulp van het antwoord op vraag 7a.

Voor de irrigatie van de akkers ontwierpen de Israëli’s de National Water Carrier die vanaf 1964 in werking is gesteld. Het is een ingewikkeld systeem van pompstations, pijpleidingen en reservoirs om zoet water vanuit Noord-Galilea aan te voeren naar gebieden waar het water nodig is: de steden en landbouwgebieden in de kuststrook en in de Negevwoestijn

Irrigatiekanaal

Vanuit het meer door Israël

Waarom betonnen goot?

Problemen?

De ondergrond van Israël bestaat grotendeels uit kalksteen en zand.

Zand en kalk laten gemakkelijk water door (oorzaak), waardoor er zonder afdichtende laag veel zuiver water zou weglekken in de bodem (gevolg).

klimaat: veel verdamping.

Deelvragen..

• Hoe werd in de vorige eeuw het grondgebied in het toenmalige Palestina verdeeld?
• Welke waterbronnen zijn er in Israël/Palestina
• Waardoor is er een watertekort in Israël?
  
• Hoe is de toegang tot de watervoorraden verdeeld onder de Israëli's en de Palestijnen?
  

Water en land in Israël

vwo 4 Arm en rijk, Hoofdstuk 2.2

Eerst achtergrond weten

http://www.de-focus.nl/politiek_en_mensenrechten/de-israelische-waterapartheid-water-als-machtsmiddel/

Deelvragen..

• Hoe werd in de vorige eeuw het grondgebied in het toemalige Palestina verdeeld?
• Waardoor is er een watertekort in Israël?
  
• Hoe is de toegang tot de watervoorraden verdeeld onder de Israëli's en de Palestijnen?
  

noem de 4 regio's
waar Israël haar water
heeft zitten.

Water 

Vier brongebieden: 

• Meer van Kinneret (Tiberias) 
• de Jordaan, 
• bergaquifer 
•  kustaquifer 

            Meer van Kinneret

                        De Golanhoogten voeden het 

                        Meer van Kinneret/Tiberias

Belangrijkste zoetwaterreservoir van Israël

Golanhoogten grensgebied

Libanon, Syrië, Jordanië en Israël. 

Gedurende de Zesdaagse Oorlog van 1967, veroverde Israël het grootste deel van het gebied op Syrië en begon met het stichten van Israëlische nederzettingen. In 1981 werden deze door Israël geannexeerd en werd een 'Golan Hoogten-wet' gemaakt. Deze Israëlische annexatie is illegaal onder het volkenrecht. De VN veroordeelden in diverse resoluties, onder meer resolutie 497 van de Veiligheidsraad, de Israëlische verovering, bezetting en annexatie. Tot op heden wordt aangedrongen op een Israëlische militaire terugtrekking uit het gebied en onderhandelingen met buurland Syrië. Syrië eist de volkenrechtelijk tot zijn territorium behorende Hoogten van Golan terug, gesteund door diverse VN-resoluties.

Libanon, en met name de Hezbollah, leggen een claim op een zeer klein gedeelte van de Golan (de Shebaa-boerderijen), maar die claim wordt niet door de Verenigde Naties gesteund. De VN beschouwen de Shebaa-boerderijen als een deel van Syrië, maar de grenstrekking in het verleden geschiedde niet altijd nauwkeurig. 

Als reactie op de aanleg van het Israëlische Nationaal Waterkanaal (reeds voor 1955 gestart) om water uit de Jordaan naar de Negev te leiden, begon Syrië in 1957 de Dan om te leiden, zodat het water in plaats van naar Israël naar Jordanië zou stromen en van daaruit via de Jarmuk in de Jordaan. In 1964 maakte Israël de omlegging ongedaan en voltooide het Nationale Waterkanaal. In de oorlog van 1967 veroverde Israël het gebied van Noord-Galilea met de bronnen (wikipedia)

Jordaan komt uit in de Dode Zee.
Dode Zee wordt ook wel het nieuwe Aralmeer genoemd. Waarom?

Tegenwoordig wordt 70 tot 90% van het water van de rivier voor menselijke doeleinden aangewend en is het debiet van de rivier sterk afgenomen. Hierdoor is ook het opdrogen van de Dode Zee versneld

De Dode Zee is stervende. Eens stroomde er door de Jordaanrivier 1,3 miljard kubieke meter water per jaar naar de Dode Zee. Maar door indamming en irrigatie is dit anno 2013 gereduceerd tot minder dan 60 miljoen kubieke meter per jaar.

Jordaan & de Dode Zee

•  70 tot 90% water Jordaan  voor menselijke doeleinden.
• Hierdoor opdrogen van de Dode Zee versneld
• Debiet Jordaan afgenomen
• Ooit: 1,3 miljard m3 per jaar naar de Dode Zee. 
• Nu minder dan 60 miljoen m3 per jaar.

indamming en irrigatie gereduceerd 

Tegenwoordig wordt 70 tot 90% van het water van de rivier voor menselijke doeleinden aangewend en is het debiet van de rivier sterk afgenomen. Hierdoor is ook het opdrogen van de Dode Zee versneld

De Dode Zee is stervende. Eens stroomde er door de Jordaanrivier 1,3 miljard kubieke meter water per jaar naar de Dode Zee. Maar door indamming en irrigatie is dit anno 2013 gereduceerd tot minder dan 60 miljoen kubieke meter per jaar.

hoeveel zakt het waterpeil per jaar

welke gevolgen? 

Economisch gevolg: minder  toeristen

Fysisch gevolg: sinkholes, steeds zouter water

Wat is een aquifer??

Aquifer --> fossiel water

Benadrukken geen ondergronds zwembad

Er zit gewoon zand of ander poreus gesteente met veel ruimte tussen poriën

Die poriën zijn allemaal vol met water.

Waterbronnen Israël

• Kust-aquifer (paars)
  
• Berg-aquifer  (rood)

Waterbronnen Israël

Om zich te beschermen tegen aanslagen heeft Israël een muur gebouwd rond de Westelijke jordaanoever. Door deze muur zijn veel Palestijnse waterputten onbereikbaar geworden. 

Muur rond Gazastrook

Israël heeft muur rond Gaza gebouwd om Joden te beschermen tegen geweld vanuit dit gebied

Gaza: dichtbevolkt afgesloten gebied. Israel haalt water uit kustaquifer voor irrigatie. Weinig water voor Palestijnen.

Palestijnen gebruiken meer water dan er door neerslag bijkomt: Gevolg: grondwaterpeil daalt → vanaf kust 

binnensijpelen zout zeewater.

Veel giftige stoffen in het grondwater van bijvoorbeeld bestrijdingsmiddelen uit landbouw.

Het water is nauwelijks te gebruiken voor drinkwater. Slechte waterkwaliteit maakt mensen ziek. 

Veel inwoners kopen water van straathandelaren.

Water conflict

Oplossing?

https://www.nrc.nl/nieuws/2013/12/10/water-om-de-dode-zee-bij-te-vullen-1327569-a914091

Aan de slag

Maken par 2.2 

opdrachten 1 / 4 / 5 / 6 / 7 

4b Geef 2 argumenten waarom 

Israël Golanhoogten niet terug 

wil geven aan Syrië.

• De heuvels vormen een belangrijke
  waterbron voor Israël en dat willen de Israëli’s
  graag zo houden 
• Israël is bang voor vervuiling van het drinkwater (bijvoorbeeld als gevolg van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door Syrische boeren).
• Vanaf de heuvels kan een vijandelijk Syrië heelnoordelijk Israël onder schot houden (politiek).

Nadelen ontzilting
volgens filmpje