5.4 Europa op zoek naar markten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

5.4 Europa op zoek naar markten

kenmerkende aspecten

1. De wetenschappelijke revolutie.

2. De industriële revoluties die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving.

3. Discussies over de 'sociale kwestie'.

4. De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie.

5. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme. confessionalisme en feminisme

ontwikkelingen en verschijnselen die typisch zijn voor deze periode.

hoofdvraag: Hoe zorgde de Industriële revolutie voor grote veranderingen in de westerse wereld en in de koloniën?

deelvragen:

1. Op welke manier maakten de agrarische revolutie en de demografische revolutie de Industriële Revolutie mogelijk?

2. Door welke uitvindingen vond de overgang plaats van huisnijverheid naar het werken in de fabriek?

3.Wat waren de leef- en werkomstandigheden in de snel groeiende industriesteden tijdens de Industriële Revolutie?

4. Hoe en waarom veranderde na 1850 de verhouding tussen West-Europa en de gebieden in Afrika en Azië?

5.Welke belangengroepen ontstonden om de positie van de arbeiders te verbetern en de belangen van de arbeiders te verdedigen?

Leerdoel

Aan het eind van deze les 

kun jij uitleggen hoe en waarom na 1850 de verhouding tussen West-Europa en de gebieden in Afrika en Azië veranderde .

Kolonialisme?

• Vanaf 15de eeuw: kolonialisme --> veroveringen met een economisch doel
• Kenmerkend: handelsposten op de kusten
• Vanaf 19de eeuw: modern imperialisme
• Combinatie van economische en politieke doelen
• Politiek: bewijzen macht eigen land (nationalisme)
• Economisch: grondstoffen en afzetmarkten voor industrie

Hoe noemde men de handelsposten, gesticht in de 16e eeuw?

1. Fabrieken
2. Factorijen
3. Handelskantoor
4. Fort

Welke producten had het Europese moederland uit de kolonie nodig vanwege de industrialisatie?

1. Thee
2. Suiker
3. Katoen
4. Steenkool

Afrika

• Na uitbreiding Aziatische kolonies is Afrika het laatste "terra incognita" 

• Conferentie van Berlijn (1884): Europese landen spreken over verdeling Afrika

• Initiatiefnemer: Duitse kanselier Bismarck 

Cultureel

• Europeanen zagen zichzelf als superieur ten opzichte van Afrikanen

•  White Man's Burden: plicht van de blanken om de Afrikanen op te voeden

• Gebieden worden veroverd om de "inboorlingen" te helpen...

Beschaving

Slavernij

Europese moederland

Kolonien

Wat bedoeld de tekenaar met de spotprent?

Indonesië

• Na bankroet VOC (1799) neemt Nederland Indonesië over
• Invoering Cultuurstelsel: 
• Indonesische boer moet verplicht éénvijfde van grond gebruiken voor exportgewassen
• Dus: gratis producten voor Nederlandse markt
• Na openingen Suezkanaal volgt volledige verovering van Indonesië (1869)

Indonesië

• Na bankroet VOC (1799) neemt Nederland Indonesië over
• Invoering Cultuurstelsel: 
• Indonesische boer moet verplicht éénvijfde van grond gebruiken voor exportgewassen
• Dus: gratis producten voor Nederlandse markt
• Na openingen Suezkanaal volgt volledige verovering van Indonesië (1869)

!!!!PROBLEEM!!!!

1. Je produceert sneller dan de aanvoer van grondstoffen
2. Je produceert meer dan je verkopen kunt in eigen land
   

oorzaak: Industrialisatie

gevolg 1 : 

korte productietijd, meer producten.

gevolg 2: 

tekort aan grondstoffen en afzetgebieden

Waarom koloniseren?

- Als afzetgebied

- Als wingewest

Onderhandelen met lokale vorsten is 'lastig' dan het gebied maar toevoegen aan je imperium!

Conferentie van Berlijn 

 1884-1885

De Europese landen en de V.S. geven zichzelf hier toestemming voor de verdere kolonisering van Afrika en verdelen de Taart ehhh .....de Kaart dus...

Nederland pikt ook een graantje mee.

De opbrengsten uit de kolonie Nederlands-Indië  vulden soms zelfs 1/3 deel van onze schatkist.