2.1 Het communisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2. De Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

2.1 Het communisme

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste ideeën van Karl Marx uitleggen.
  
• Je kunt enkele indirecte oorzaken noemen van de Russische Revolutie.
  
• Je kunt een beschrijving geven van het verloop van de Russische Revolutie

Introductie

• In 1917 brak in Rusland een communistische revolutie uit.
• Het bestuur werd overgenomen door communisten . 
• Zij stichtten een communistisch land: de Sovjet-Unie.
  

Waarom brak er in Rusland een communistische revolutie uit?

Februarirevolutie, Rusland 1917

Fascisme in Italie 

Communisme

Nationaal Socialisme

Politieke stroming die een autoritaire, nationalistische, totalitaire staatsvorm aanhangt en de democratie verwerpt.

 extreem- rechts 

Politiek streven naar meer land of naar meer macht en erkenning. Een sterke leider. Sterk nationalistisch. Totalitaire staatsvorm. Anti democratisch,  

antisemitisch, racistisch, 

extreem-rechts

Politiek systeem waarbij alles van iedereen is; een samenleving zonder klassen met een leider van het volk. De productie- en consumptiemiddelen zijn gemeenschappelijk eigendom van de staat en dus van de arbeiders.  extreem- links 

De ideeën van Marx

•  Rond 1850 kwam het socialisme op.  In zijn boek Het kapitaal was Karl Marx heel kritisch over het kapitalisme. 
• Hij voorspelde dat de de arbeiders massaal in opstand zouden komen. Zij zouden deze klassenstrijd winnen en het privébezit afschaffen. 

De ideeën van Marx

• Einde aan de klassenmaatschappij (indeling van de maatschappij naar economische positie)
  

• Tegen kapitalisme (ergens geld in stoppen met als doel meer geld te verdienen: winst maken). 

• Marx: "Mensen zonder kapitaal moeten leven van hun arbeid."

Een klassenmaatschappij is een samenleving waarin mensen worden ingedeeld in verschillende sociale klassen op basis van criteria zoals inkomen, beroep en maatschappelijke status, wat kan leiden tot ongelijke verdelingen van macht en rijkdom

0

De ideeën van Marx

Binnen het socialisme ontstonden al snel verschillende stromingen. 

Communisme	sociaaldemocratie
-trouw aan Marx’ idee van een gewelddadige revolutie -een samenleving zonder privébezit.	-gematigde stroming -geen klassenstrijd -een vreedzame oplossing van de ongelijkheid door de invoering van sociale wetten. -privébezit hoefde niet afgeschaft te worden.

Rusland voor 1917

• Keizerrijk (Russische keizer is een tsaar)

• Grote verschillen tussen arm en rijk

• Volk heeft het slecht: gebrek aan alles, geen inspraak terwijl de Tsaar in grote rijkdom leeft.

• Bondgenoot van Engeland en Frankrijk vóór en tijdens de Eerste Wereldoorlog (tot 1917)

Rusland voor 1917

• Russische tsaar leefden als alleenheersers en wilden geen kritiek. 
  
• De geheime politie onderdrukte de bevolking.
  
• Grond was in bezit van de adel (boeren waren niet vrij). 
  - Lange werkdagen. 
  - Weinig voedsel. 
  
• 1905 Rusland verloor de oorlog met Japan. 

Rusland voor 1917

• 1905 ongewapende burgers demonstreren bij Winterpaleis. Ze willen korte werkdagen en algemeen kiesrecht. 
• De demonstratie werd met geweld neergeslagen. 
• > Landelijke protesten nemen toe. 
• Tsaar moet hervormingen doorvoeren. 
• Rusland krijgt een parlement (doema), maar de Tsaar hield de meeste macht. 

Rusland voor 1917

• Ondanks hervormingen nam de ontevredenheid toe
• Grote verliezen in de Eerste Wereldoorlog
• (veel boeren en arbeiders zaten in het leger -->gevolg enorme tekorten
• leidt tot stakingen en demostraties

Verloop

1917: Russische Revolutie

Februarirevolutie

• Het Russische volk heeft honger en is oorlogsmoe.
• Veel vrouwen in Sint-Petersburg komen in opstand.
• Het leger sluit zich aan bij de opstandelingen.
• De Russische Tsaar moet aftreden. Er komt een voorlopige democratische  regering.

Verloop

1917: Russische Revolutie

Oktoberrevolutie

• Lenin en zijn communisten plegen een staatsgreep in oktober 1917.
  (bolsjewieken, Russische communisten kregen de macht)
• Lenin sluit vrede met Duitsland > alle aandacht

     naar het winnen van de revolutie

-Geen parlementaire democratie--> bestuurt door arbeidersraad

De Sovjet Unie

Vanaf 1922 heet Rusland: 

Sovjet = arbeidersraad

Unie = verenging van gebieden/staten

In juli 1918 worden tsaar Nicolaas II en zijn gezin

op brute wijze vermoord door de communisten

De Romanovs

• Worden ondergebracht in 'het huis met het speciale doel'. 
  
  
• Zij dachten de revolutie te overleven. 
  
  
• Maar door oorlog tussen Roden en Witten (anti communisten) wordt Lenin 'gedwongen' om de Tsaar en familie te executeren. 
  
  
• Lichamen worden begraven in het bos, bij opgravingen ontbreekt er één
  
  
• Mysterie rondom Anastasia Romanov.

--> inspiratie voor de film "Anastasia"

De Russische Revolutie

De burgeroorlog. 

• Veel Russen wilden geen communistisch land. Het rode leger van de bolsjewieken vocht tegen ‘de Witten’, een naam voor alle tegenstanders van de bolsjewieken. 
• In 1922 werden de Witten definitief verslagen.

Opstandige soldaten in Petrograd, 1917

De Russische Revolutie

• Na de burgeroorlog werd de Sovjet-Unie uitgeroepen in 1922.
• Alleen de Communistische Partij was nog toegestaan in de regering.