1.3: waar komen de grondstoffen vandaan?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

1.3: waar komen de grondstoffen vandaan? 

Leerdoelen

Hoe is de aarde ontstaan en hoe ontwikkelde het leven zich?

Belangrijke leerdoelen bij 1.3

Hoe ziet de geologische tijdschaal eruit en welke perioden waren belangrijk voor Nederland?

Hoe kun je de ontwikkeling van de aarde zien in fossielen en gesteenten?

Hoe zijn steenkool aardolie en aardgas ontstaan?

Het ontstaan van de aarde

• De aarde zag er 4,5 miljard jaar terug uit als: een hete bol
• Door afkoeling ontstond de: aardkorst
• De atmosfeer vulde zich met magma en gassen uit: vulkanen. 

Het ontstaan van de aarde

Afkoeling          ontstaan van oceanen:

Hier ontstond het eerste leven: kleine levensvormen zoals bacteriën. 

Tot 3:24 afspelen 

Nederland heeft niet altijd op dezelfde plek gelegen. Soms waren we bedekt met zee, soms niet. Soms was het warm, soms niet. Soms was het nat, soms droog. 

Het ontstaan van de aarde

De geologie doet onderzoek naar:

1. Het ontstaan van de aarde

2. De samenstelling van de aardkorst

3. De ontwikkeling van het leven

De geologische geschiedenis

De geologische tijdschaal wordt gebruikt om de geschiedenis van de aarde in te delen :

• een tijdperk begint/eindigt vaak met de komst van een nieuwe levensvorm

 

De perioden Carboon, Perm, Jura en Krijt zijn voor Nederland belangrijk:

• ontstaan van bodemlagen met grondstoffen die we nog steeds gebruiken (krijt --> kalk, jura --> aardolie, perm --> zout, carboon --> steenkool)

Fossielen en gesteenten

Hoe kunnen we iets te weten komen over de omstandigheden van vroeger?

• Fossielen: versteende overblijfselen van planten/dieren 
  
• Bodemlagen, bv: zoutlaag (woestijnklimaat) en kalksteen (tropisch klimaat)

Steenkool, aardolie en aardgas

Een energiebron of grondstof in de bodem die nuttig is voor de mens = een delfstof 

Er zitten 3 belangrijke energiebronnen in de Nederlandse ondergrond:

• Steenkool: ontstaat uit plantenresten door druk van nieuwe bodemlagen
  
• Aardolie: ontstaat uit plankton door de druk van nieuwe bodemlagen 
  
• Aardgas: ontstaat uit aardolie en steenkool die onder druk staan
  

Nederland heeft altijd op precies dezelfde plek gelegen.

1. Waar
2. Niet waar

Welk tijdperk was NIET belangrijk voor Nederland?

1. Perm
2. Krijt
3. Jura
4. Cambrium

Steenkool, aardolie en aardgas zijn voorbeelden van...

1. Delfstoffen
2. Fossielen
3. Energiebronnen
4. Tijdperken

Steenkool

Fossiel

Geologische 

tijdschaal

Aardolie