4.2 De Grote Oost-Japanse Ramp - Lesversie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Leerdoelen

• hoe een tsunami ontstaat
  
• waarom een tsunami pas gevaarlijk is als hij de kust bereikt
  
• wat de gevolgen zijn van een tsunami
  
• welke hulp nodig is na een tsunami
  

Hoe noemen we deze manier
waarop aardplaten botsen?

1. Divergentie
2. Langs elkaar bewegen
3. Subductie
4. Convectiestromen

Aardmantel

Binnenkern

Buitenkern

Aardkorst

Subductie

Trog

Hier ontstaan aardbevingen

Oceanische plaat

Continentale plaat

Hier smelt de oceanische plaat

Aardmantel

Na deze les kun je...

...met behulp van de Schaal van Richter iets zeggen over de sterkte van een aardbeving.

...uitleggen hoe een tsunami ontstaat.

HV1 AK - H4 §1 Japan: Land in de Ring van Vuur

Hoe ontstaat een aardbeving?

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

Hoe ontstaat een aardbeving?

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

Door platen die tegen elkaar duwen. Langzaam bouwt het spanning op en uiteindelijk verschuift de plaat opeens een stukje

De plaats waar de aardbeving  in de aardkorst ontstaat noemen we het hypocentrum.

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

De plaats boven het hypocentrum bij het aardoppervlak noemen we het epicentrum.

Maar niet alleen de diepte van de aardbeving bepaalt hoeveel schade er is. Ook de sterkte.

Dit bepalen we met de Schaal van Richter.

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

één punt omhoog op de schaal van Richter = 10 x zo zwaar!

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

Momentmagnitude schaal

Voor zwaardere aardbevingen onderschat de schaal van Richter de hoeveelheid vrijgekomen energie en geeft dus een te lage magnitude. 

dus niet meer zeggen:  8,2 op schaal van richter maar:

aardbeving met magnitude 8.2

aan de slag

opdr. 1 t/m 3  blz. 63

Superaardbeving Japan 2011

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

• Zwaarste aardbeving ooit in Japan
• 9.0 op Schaal van Richter
• 130 km van de kust in Grote Oceaan
• Stuk oceaanbodem zo groot als Nederland werd opgetild

Hoe ziet een tsunami eruit

Ontstaan tsunami

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

Hoe ontstaat een tsunami?

Een aardplaat onder de zeebodem verschuift.
Dit zorgt voor golven. Die gaan richting de kust.

Bij de kust is het minder diep waardoor de bovenkant van de golf de onderkant inhaalt en dan krijg je een muur van water.

Hoe ontstaat het

Een tsunami is twee keer gevaarlijk, waarom zou dat zijn?

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

Een tsunami is twee keer gevaarlijk, waarom zou dat zijn?

Nadat al het water het land op is gestroomd, stroomt het ook weer met heel veel kracht terug naar de zee.
Dan kan het mensen, auto's en huizen mee de oceaan in slepen!

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

gevolgen Tsunami Japan

verwoestingen gebouwen
boten werden op land gesleurd

verdrinkingen

20.000 slachtoffers

compleet dorp weggevaagd

ontploffen kerncentrale in Fukushima

Maken  4 a,b,c,f
5, 6, 8  blz. 64

HV1 AK - H4 §2 De Grote Oost-Japanse Ramp

Schaalniveaus

Endogene krachten	Exogene krachten
Krachten die de aarde van binnenuit vormen.	Krachten die de aarde van buitenaf vormen.
.

Wind

Aardbeving

Water

Vulkaan

Tsunami

IJs

Heb jij het goed begrepen? Test je kennis!

Zijn deze uitspraken WAAR of NIET WAAR?

Slepen maar!

Dit is niet waar

Dit is waar

Een tsunami wordt veroorzaakt door een zeebeving.

continentale platen vind je onder de oceaan.

Een tsunami is altijd ongeveer even hoog.

Tsunami's bestaan uit meerdere golven.

In 2011 werd Sendai (Japan) getroffen door een ................ Dit 

zorgde uiteindelijk voor een grote ............... Om mensen 

in veiligheid te brengen, werden zoveel mogelijk 

mensen ................. Om rampen te voorkomen worden 

maatregelen opgeschreven in een ......... 

Aardbeving

Tsunami

Geëvacueerd

Rampenplan

Sleep het getal steeds naar juist als de stelling klopt en onjuist als de stelling niet klopt.

1. Als je op volle zee op een groot schip vaart, merk je heel weinig van een tsunami.

2. De gemiddelde snelheid van een tsunami in volle zee kan oplopen tot 800 kilometer per uur.

3. Een tsunami wordt pas gevaarlijk in ondiep water.

4.  Een tsunami is heel geschikt om op te surfen

Beoordeel de stellingen. 

Juist

Onjuist

Juist

Onjuist

Juist

Onjuist

Juist

Onjuist

1

2

3

4

Zijn deze uitspraken WAAR of NIET WAAR?

Slepen maar!

Dit is waar

Dit is niet waar

Een tsunami wordt veroorzaakt door een zeebeving.

Met de Schaal van Richter meet je de tsunami.

Een aardbeving kun je goed voorspellen

In rijke landen is er meer financiële schade na een aardbeving dan in arme landen.

1

2

3

Hoe ontstaan Tsunami's?

Een Tsunami word gevaarlijk als hij bij de kust komt, maar wat gebeurt er dan?

In het ondiepe water remt de golf af.

Het achterste deel van de golf haalt de voorkant in.

De golf wordt hoger.

Welke aardbeving zijn over het algemeen zwaardere aardbevingen?

1. Aardbevingen die ontstaan bij transforme bewegingen
2. Aardbevingen die ontstaan bij een subductiezone.
3. Aardbevingen die ontstaan bij een divergente beweging.

Welk verband is er tussen de diepte van de aardbeving en de kracht van de aardbeving?

Wat is de relatie tussen de tijd dat er geen aardbeving is geweest op een plek en de hevigheid van de aardbeving?

Wat wordt er bedoeld met de Ring van Vuur?

1. Het gebied rond de Pacifische (grote) Oceaan waar veel vulkanen voorkomen
2. Het gebied rond de Atlantische Oceaan waar veel bosbranden zijn
3. Het gebied op aarde waar schepen en vliegtuigen zomaar verdwijnen
4. Het gebied in Mexico waar een grote meteorietinslag is geweest

Leerdoelen

• hoe een tsunami ontstaat
  
• waarom een tsunami pas gevaarlijk is als hij de kust bereikt
  
• wat de gevolgen zijn van een tsunami
  
• welke hulp nodig is na een tsunami